Văn hóa & Suy ngẫm

VHO- “Em có nghe không Tổ quốc mình đang gọi”, lời thơ như chứa chất máu đào từ huyết quản của người lính Gạc Ma năm xưa. Đó là lời thơ cuối của bài thơ ngắn trong cuốn “Nhật ký đặc biệt” của đại úy Võ Tá Du, nguyên Thuyền phó tàu HQ-505 trong sự kiện “Gạc Ma 14.3.1988” được cố nhạc sĩ Trần Văn Nhĩ phổ nhạc thành tác phẩm âm nhạc “độc lạ” có một không hai về “sự kiện Gạc Ma” ngày ấy.

VHO-  Nói tục, chửi bậy là hành vi phản cảm, thiếu văn hóa, dù nó xảy ra trên môi trường mạng hay trong ứng xử hằng ngày thì cũng cần phải được ngăn chặn, loại bỏ. Hiện nay, hiện tượng nói tục, chửi bậy đang xuất hiện tràn lan trên mạng xã hội, gây bức xúc trong dư luận, với các biệt danh “nổi tiếng” như: “Thánh chửi”, “Nữ hoàng chửi thề”, “Hot girl chửi tục”… xuất hiện nhan nhản. Điều đáng nói, các clip nói tục, chửi bậy này lại thu hút hàng trăm ngàn lượt theo dõi, chia sẻ, nhất là một bộ phận giới trẻ.

VHO- Không phải nghèo đói, sau những thịnh vượng với nhiều loại hàng hóa quá đẹp và tiện ích, trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu mà thủ phạm chính là con người, trên thế giới cũng như ở Việt Nam ta xuất hiện lối sống tối giản. Tối giản là gì? Là cách sống mà các vật dụng chỉ ở mức tối thiểu. Quá ngán với các thứ đồ đạc thừa thãi, người ta quay về với một căn nhà dung dị, một thùng container, một toa tàu được tận dụng cải tạo, với số đồ đạc sinh hoạt rất ít.

VHO- Lễ hội là truyền thống tốt đẹp, thể hiện tấm lòng tri ân của nhân dân, ôn lại lịch sử và ghi nhận công ơn của các bậc tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước qua các giai đoạn lịch sử. Lễ hội truyền thống còn mang đặc trưng, phản ánh những nét đẹp của mỗi dân tộc, mỗi vùng miền, địa phương. Lễ hội đồng thời là dịp giáo dục tư tưởng, đạo đức lối sống, lòng yêu nước, tự hào dân tộc, góp phần tạo nên tinh thần đoàn kết trong cộng đồng. Trong bối cảnh hiện nay, việc tổ chức lễ hội còn lan tỏa tác động tích cực sang nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội.

VHO-  Ngày mùng 6 Tết Quý Mão 2023 vừa qua, có ba bà cháu từ Bà Rịa - Vũng Tàu lặn lội ra Đà Nẵng để tìm người thân nhưng không gặp, phải bắt xe khách quay về. Nhà xe đã “quăng” cả ba bà cháu xuống thị trấn La Hà, huyện Tư Nghĩa (Quảng Ngãi) vì họ không có tiền mua vé. May mà cảnh sát giao thông sớm phát hiện ra và giúp cho mấy bà cháu được về tới quê an toàn, thoát khỏi cảnh vất vưởng trong thời tiết lạnh giá.

VHO- Chúng ta đang đón chào một mùa xuân mới trong tràn ngập niềm vui. Mùa xuân bao giờ cũng đem đến nhiều cảm xúc khó tả, bởi đây là mùa của tươi mới, tràn đầy sức sống và hy vọng. Với không khí lắng đọng nhiều niềm vui như vậy, mùa xuân chính là động lực tinh thần quan trọng cho những thành công trong cả một năm. Chúng ta cũng trông chờ văn hóa đóng một vai trò quan trọng như thế trong quá trình xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc!

VHO- Cuối năm tôi có về thăm quê và dự tiệc làng, nhân lúc trà dư tửu hậu câu chuyện về treo ấn từ quan ngày xưa và việc từ chức của mấy đồng chí cán bộ cấp cao ngày nay được các cụ trao đổi rất sôi nổi. Thế mới biết nhân dân ta quan tâm công việc của Đảng như thế nào.

VHO- Quy hoạch tổng thể quốc gia có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển đất nước. Trên cơ sở Quy hoạch này, các quy hoạch vùng, tỉnh, ngành mới được triển khai, tạo thành hệ thống đồng bộ, bảo đảm cho sự phát triển chung, thống nhất của cả nước. Trong kỳ họp bất thường của Quốc hội năm 2023, Quy hoạch tổng thể quốc gia nhận được nhiều sự quan tâm, được xem xét từ nhiều hướng tiếp cận, và chắc chắn văn hóa phải là một trong số đó.

VHO- Thời gian qua xảy ra rất nhiều vụ mất cắp tài sản là đồ thờ cúng. Đây đang là vấn đề bức xúc dù đã được các cơ quan chức năng quan tâm và có những biện pháp nhằm hạn chế, nhưng đến nay tình trạng trộm cắp tài sản là đồ thờ cúng vẫn xảy ra, thậm chí có xu hướng gia tăng.

VHO- Sắp đến Tết cổ truyền, tình trạng buôn bán pháo lậu diễn ra phổ biến, nhất là các tỉnh giáp biên giới. Vì lợi nhuận cao nên các đối tượng buôn lậu thường xuyên qua biên giới mang pháo lậu về nội địa tiêu thụ. Những tháng cuối năm 2022, lực lượng chức năng đã liên tiếp bắt được nhiều vụ vận chuyển và tàng trữ pháo lậu. Với những diễn biến phức tạp của tình trạng buôn bán pháo lậu, nếu không có biện pháp ngăn chặn thì số người nhập viện do tai nạn pháo nổ sẽ tăng lên nhiều lần.

VHO-  Xây dựng “chuẩn mực con người Việt Nam” trong thời kỳ mới có vai trò hạt nhân để xây dựng hệ giá trị gia đình, giá trị văn hóa và hệ giá trị Việt Nam… Có nhiều cách diễn đạt về “chuẩn mực con người”. Người viết cho rằng đó là xác định những mức độ thích hợp nhất về phẩm chất cơ bản của con người Việt Nam như thể chất, năng lực trí tuệ và đạo đức để mọi người hướng tới, noi theo nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong điều kiện mới.

VHO- Ngày 17.12 , Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội chủ trì, phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Bộ VHTTDL và tỉnh Bắc Ninh tổ chức hội thảo “Thể chế, chính sách và nguồn lực cho phát triển văn hóa”. Mục đích của Hội thảo nhằm tiếp tục quán triệt và triển khai các chủ trương, nghị quyết của Đảng về phát triển văn hóa, con người Việt Nam, nhất là các quan điểm, chủ trương mới trong Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, đồng thời hướng tới kỷ niệm 80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943-2023).

VHO-  Việt Nam đang bước vào một thời kỳ tương đối đặc biệt của lịch sử. Đây là giai đoạn nước ta hội nhập toàn diện và sâu sắc nhất trên các phương diện chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa với toàn thế giới. Hội nhập quốc tế mang lại nhiều cơ hội cho đất nước, đặc biệt, trong việc huy động các nguồn lực, đúc rút kinh nghiệm cũng như trải nghiệm những khác biệt về văn hóa. Song bên cạnh những cơ hội, chúng ta cũng đang gặp nhiều thách thức trong quá trình hội nhập.

VHO- Nghiên cứu và xây dựng “Hệ giá trị Việt Nam”, “Hệ giá trị gia đình Việt Nam”, “Hệ giá trị văn hóa Việt Nam”, “Xây dựng chuẩn mực con người Việt Nam”… là những vấn đề có mối quan hệ biện chứng với nhau và đang trở thành nhu cầu ngày càng cấp thiết đối với sự phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, và đang là đề tài được thảo luận nhiều trong giới nghiên cứu, khoa học để đề xuất một số bảng giá trị, nhưng cần làm rõ hơn những điểm còn khác nhau.

VHO - Trong mấy ngày gần đây, cộng đồng mạng đang phản ứng phẫn nộ và đòi tẩy chay đối với Tiktoker Nờ Ô Nô có gần 700.000 người theo dõi, xuất phát từ việc người này có những câu nói xúc phạm người lớn tuổi. Việc công chúng có những phản ứng dữ dội đối với những hành vi lệch chuẩn, không phù hợp hay “rác” văn hóa trên môi trường mạng là một tín hiệu tích cực, xuất phát một phần từ những nỗ lực xây dựng môi trường mạng trong sạch, lành mạnh đã được các cơ quan thực hiện trong thời gian gần đây.

VHO- Người xưa có câu “một điều nhịn, chín điều lành”. Nhưng ngày nay, kinh tế thị trường lại có câu “thương trường như chiến trường”. Phải chăng văn hóa nhường nhịn không còn chỗ đứng trong kinh tế thị trường, hay có thể dung hòa? “Nhường nhịn”, theo từ điển tiếng Việt là “chịu nhịn, tự mình chịu phần kém...”. Nếu chỉ hiểu theo “nghĩa đen” thì dường như nó không tồn tại trong kinh tế thị trường cạnh tranh quyết liệt và trong nếp sống hối hả của các “siêu đô thị”.

VHO- Tại Hội thảo Giải pháp bảo tồn, phát huy trang phục truyền thống các dân tộc Việt Nam trong giai đoạn hiện nay do Vụ Văn hóa dân tộc (Bộ VHTTDL) chủ trì diễn ra mới đây tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, nhiều chuyên gia nhận định, trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đồng bào DTTS ngày càng có nhiều cơ hội tiếp cận với các nền văn hóa khác nhau thông qua phương tiện thông tin đại chúng, điều đó khiến trang phục DTTS đứng trước nguy cơ mai một các giá trị.

VHO- Chiều Chủ nhật vừa rồi, tôi đến dự buổi hòa nhạc Giai điệu mùa thu được biểu diễn ngoài trời do Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam phối hợp với Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam tổ chức. Buổi biểu diễn này thực sự ấn tượng không chỉ bởi chất lượng đỉnh cao của dàn nhạc với các tác phẩm âm nhạc kinh điển thế giới kết hợp với những nhạc phẩm Việt Nam quen thuộc, mà quan trọng hơn, ý nghĩa của buổi hòa nhạc đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống, tầm quan trọng của giáo dục nghệ thuật công cộng, và nhiều điều hơn thế!

VHO- Để nhận xét về một con người có văn hóa, có học thức và lịch sự thì qua lần đầu tiếp xúc, ngoài các yếu tố như cách nói chuyện, sự đối đáp, hành động, cử chỉ… giao tiếp, cách mặc trang phục ra sao cũng quyết định không nhỏ tới việc người đó có… “mất điểm” hay không? Cách ăn mặc là cực kỳ quan trọng, bởi ngoài khiếu thẩm mỹ thì bộ trang phục cũng ngầm nói lên chủ nhân của nó có lịch sự, có văn hóa và tôn trọng mọi người nói chung, cũng như người đối diện nói riêng.

VHO- Suốt một thời gian dài và gần đây thì mật độ xuất hiện ngày càng dày đặc, y như rằng cứ mở tivi lên, dù ở kênh đài nào, thời gian nào kể cả thời sự, đều thấy nhan nhản diễn viên trẻ hay nghệ sĩ “gạo cội”, từ trong Nam ra đến ngoài Bắc, hiển hiện trong chương trình quảng cáo “nghìn lẻ một” mặt hàng thuốc và thực phẩm chức năng. Thôi thì thượng vàng hạ cám, nào là “mỏi gối tê tay”, nào thì “chóng mặt”, nào thì mất ngủ kinh niên, rồi nữa là cả hát không nổi… phải dùng thuốc. Chính vì thế, có người đã xót xa mà cảm thán lên rằng, “dạo này nghệ sĩ của chúng ta ốm đau nhiều quá!”.