Văn hóa & Suy ngẫm

VHO-  Việt Nam đang bước vào một thời kỳ tương đối đặc biệt của lịch sử. Đây là giai đoạn nước ta hội nhập toàn diện và sâu sắc nhất trên các phương diện chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa với toàn thế giới. Hội nhập quốc tế mang lại nhiều cơ hội cho đất nước, đặc biệt, trong việc huy động các nguồn lực, đúc rút kinh nghiệm cũng như trải nghiệm những khác biệt về văn hóa. Song bên cạnh những cơ hội, chúng ta cũng đang gặp nhiều thách thức trong quá trình hội nhập.

VHO- Nghiên cứu và xây dựng “Hệ giá trị Việt Nam”, “Hệ giá trị gia đình Việt Nam”, “Hệ giá trị văn hóa Việt Nam”, “Xây dựng chuẩn mực con người Việt Nam”… là những vấn đề có mối quan hệ biện chứng với nhau và đang trở thành nhu cầu ngày càng cấp thiết đối với sự phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, và đang là đề tài được thảo luận nhiều trong giới nghiên cứu, khoa học để đề xuất một số bảng giá trị, nhưng cần làm rõ hơn những điểm còn khác nhau.

VHO - Trong mấy ngày gần đây, cộng đồng mạng đang phản ứng phẫn nộ và đòi tẩy chay đối với Tiktoker Nờ Ô Nô có gần 700.000 người theo dõi, xuất phát từ việc người này có những câu nói xúc phạm người lớn tuổi. Việc công chúng có những phản ứng dữ dội đối với những hành vi lệch chuẩn, không phù hợp hay “rác” văn hóa trên môi trường mạng là một tín hiệu tích cực, xuất phát một phần từ những nỗ lực xây dựng môi trường mạng trong sạch, lành mạnh đã được các cơ quan thực hiện trong thời gian gần đây.

VHO- Người xưa có câu “một điều nhịn, chín điều lành”. Nhưng ngày nay, kinh tế thị trường lại có câu “thương trường như chiến trường”. Phải chăng văn hóa nhường nhịn không còn chỗ đứng trong kinh tế thị trường, hay có thể dung hòa? “Nhường nhịn”, theo từ điển tiếng Việt là “chịu nhịn, tự mình chịu phần kém...”. Nếu chỉ hiểu theo “nghĩa đen” thì dường như nó không tồn tại trong kinh tế thị trường cạnh tranh quyết liệt và trong nếp sống hối hả của các “siêu đô thị”.

VHO- Tại Hội thảo Giải pháp bảo tồn, phát huy trang phục truyền thống các dân tộc Việt Nam trong giai đoạn hiện nay do Vụ Văn hóa dân tộc (Bộ VHTTDL) chủ trì diễn ra mới đây tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, nhiều chuyên gia nhận định, trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đồng bào DTTS ngày càng có nhiều cơ hội tiếp cận với các nền văn hóa khác nhau thông qua phương tiện thông tin đại chúng, điều đó khiến trang phục DTTS đứng trước nguy cơ mai một các giá trị.

VHO- Chiều Chủ nhật vừa rồi, tôi đến dự buổi hòa nhạc Giai điệu mùa thu được biểu diễn ngoài trời do Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam phối hợp với Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam tổ chức. Buổi biểu diễn này thực sự ấn tượng không chỉ bởi chất lượng đỉnh cao của dàn nhạc với các tác phẩm âm nhạc kinh điển thế giới kết hợp với những nhạc phẩm Việt Nam quen thuộc, mà quan trọng hơn, ý nghĩa của buổi hòa nhạc đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống, tầm quan trọng của giáo dục nghệ thuật công cộng, và nhiều điều hơn thế!

VHO- Để nhận xét về một con người có văn hóa, có học thức và lịch sự thì qua lần đầu tiếp xúc, ngoài các yếu tố như cách nói chuyện, sự đối đáp, hành động, cử chỉ… giao tiếp, cách mặc trang phục ra sao cũng quyết định không nhỏ tới việc người đó có… “mất điểm” hay không? Cách ăn mặc là cực kỳ quan trọng, bởi ngoài khiếu thẩm mỹ thì bộ trang phục cũng ngầm nói lên chủ nhân của nó có lịch sự, có văn hóa và tôn trọng mọi người nói chung, cũng như người đối diện nói riêng.

VHO- Suốt một thời gian dài và gần đây thì mật độ xuất hiện ngày càng dày đặc, y như rằng cứ mở tivi lên, dù ở kênh đài nào, thời gian nào kể cả thời sự, đều thấy nhan nhản diễn viên trẻ hay nghệ sĩ “gạo cội”, từ trong Nam ra đến ngoài Bắc, hiển hiện trong chương trình quảng cáo “nghìn lẻ một” mặt hàng thuốc và thực phẩm chức năng. Thôi thì thượng vàng hạ cám, nào là “mỏi gối tê tay”, nào thì “chóng mặt”, nào thì mất ngủ kinh niên, rồi nữa là cả hát không nổi… phải dùng thuốc. Chính vì thế, có người đã xót xa mà cảm thán lên rằng, “dạo này nghệ sĩ của chúng ta ốm đau nhiều quá!”.

VHO- Trong mấy ngày qua, dư luận đã có nhiều bàn luận về tổ chức lễ hội Halloween ở Việt Nam, đặc biệt hơn khi sự kiện tổ chức lễ hội này tại Hàn Quốc gây ra cái chết rất đau lòng của hơn 150 người. Rất nhiều người đã thể hiện sự không hiểu, không đồng tình, thậm chí phản đối việc tổ chức lễ hội có nguồn gốc nước ngoài này tại Việt Nam. Nhưng cũng có nhiều người có quan điểm ngược lại.

VHO- Ở nước ta hiện nay có một số tỉnh, thành được xác định vai trò là “đầu tàu kinh tế” của từng vùng và của cả nước như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM, Cần Thơ… Đồng thời cũng xuất hiện nhiều đề nghị về “cơ chế đặc thù” cho các đầu tàu và cho một số địa phương khác. Như vậy vai trò “đầu tàu kinh tế” và “cơ chế đặc thù” có mối liên hệ như thế nào?

VHO- Việc Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ngãi vừa thống nhất không tiếp tục đề xuất dự án điện mặt trời trên đầm An Khê vào Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, đồng thời giao Ban cán sự Đảng UBND tỉnh, lãnh đạo UBND tỉnh lập hồ sơ đảm bảo công tác pháp lý, cơ sở thực tiễn của địa phương; tăng cường truyền thông nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành và nhân dân trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di tích văn hóa Sa Huỳnh, là một động thái rất tích cực, cần được hoan nghênh.

VHO -Di chỉ khảo cổ luôn chứa đựng trong nó nhiều yếu tố bất ngờ về lịch sử, văn hóa, khoa học xã hội, nhân văn mà qua các cuộc khai quật, giới chuyên gia, nhà nghiên cứu có thể “đọc” được nhiều thông điệp rất có ý nghĩa, cung cấp những tư liệu vô cùng quý hiếm để giải mã những sự kỳ bí về thời xa xưa. Những di vật, hiện vật của tổ tiên nằm ẩn sâu trong lòng đất vẫn đêm đêm “rì rầm, vọng về” để gợi nhắc tới các giai đoạn lịch sử và sơ sử của dân tộc.

VHO-  “Nhân tài” được gọi tên theo nhiều cách như “hiền tài” là người toàn diện có cả tài năng và đức độ ở mức rất cao; “thiên tài” là người có tài năng vượt trội như được trời phú. Gần đây, có những cuộc hội thảo và bài báo nói về đề tài thu hút nhân tài ở Việt Nam. Ở đó đều cho rằng nhân tài là phải vừa có tài năng, vừa có đạo đức, vừa có thái độ và lối sống văn hóa... và có ích cho xã hội. Điều đó hoàn toàn đúng về lý thuyết nhưng trên thực tế, loài người được tạo hóa sinh ra lại theo quy luật “nhân vô thập toàn”, những người hoàn hảo chiếm tỷ lệ rất thấp.

VHO- Ngày 20.10, trình bày báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - văn hoá, xã hội năm 2022; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - văn hoá, xã hội năm 2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ghi nhận những đóng góp, cũng như chỉ rõ những vấn đề đang đặt ra đối với ngành văn hoá. Tâm trạng của tôi đối với nội dung về văn hóa trong báo cáo lần này là thực sự hạnh phúc bởi nhiều tín hiệu tích cực.

VHO- Liên quan đến tình trạng lạm thu trong trường học đã, đang xảy ra ở một số địa phương khiến dư luận xã hội rất quan tâm, bức xúc, có nhiều ý kiến đề nghị bỏ ban đại diện cha mẹ học sinh hoặc cấm tuyệt đối tất cả các khoản thu, đóng góp, huy động từ cha mẹ học sinh, trừ học phí.

VHO- Vừa qua, trên mạng xã hội xuất hiện một đoạn clip dài hơn 1 phút, ghi lại cảnh một cô gái trẻ la hét hoảng loạn trên xe khách, tố nam phụ xe có hành vi sàm sỡ mình thô bạo đến mức chảy máu ở cánh tay. Trong clip, cô gái yêu cầu dừng xe để trình báo cơ quan công an thì người lái xe tỏ thái độ hời hợt, chỉ hỏi bâng quơ vài câu và trả lời rất vô trách nhiệm: “Không biết công an ở đâu”. Sau đó, cô gái gọi điện tới tổng đài của nhà xe báo cáo vụ việc thì tay phụ xe giật lấy điện thoại và liên tục xin cô “tha thứ” cho mình.

VHO- Ngày 11.10 vừa qua, Việt Nam trúng cử vào Hội đồng Nhân quyền của Liên Hợp Quốc, nhiệm kỳ 2023 - 2025. Kết quả cho thấy sự tham gia tích cực và thành quả của chúng ta trong nỗ lực mạnh mẽ thúc đẩy và bảo vệ quyền con người đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận, tin tưởng và đánh giá cao. Tiếp cận quyền con người từ góc độ văn hóa, đây cũng là điểm nhấn khi chúng ta tiếp tục khẳng định việc thực thi quan điểm nhất quán về việc: Mọi người có quyền hưởng thụ và tiếp cận các giá trị văn hóa, tham gia vào đời sống văn hóa, sử dụng các cơ sở văn hóa, được ghi rõ trong Điều 41 của Hiến pháp nước ta.

VHO- Trước tình trạng lạm thu đầu năm học của một số trường thời gian qua, có ý kiến cho rằng nên dẹp Ban đại diện cha mẹ học sinh (BĐDCMHS). Nhiều người phản ánh, tổ chức này không những không phát huy được vai trò là cầu nối giữa phụ huynh với nhà trường và giáo viên chủ nhiệm mà còn là nơi “tiếp tay” cho tình trạng lạm thu của nhà trường khi phát sinh quá nhiều khoản chi sai quy định, không thiết thực hỗ trợ việc học tập của con em mình…

VHO- -Chỉ trong tháng 9 vừa qua, tính riêng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đã xuất hiện nhiều vụ việc học sinh đánh nhau, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất, tâm lý của các nạn nhân, cũng như môi trường giáo dục địa phương. Các vụ bạo lực học đường được phát hiện tại địa phương này phần lớn là do clip lan truyền trên mạng xã hội, chứ không phải ai tố giác. Trong đó có đến ba vụ nữ sinh đánh bạn của các trường cấp THCS mà nguyên nhân xuất phát chỉ là những mâu thuẫn, xích mích có thể nói là đơn giản.

VHO- Theo báo cáo của Bộ Y tế, số ca mắc Covid-19 tại Việt Nam đã giảm sâu, hiện chỉ ở mức dưới 1.000 ca/ngày. Một chuyên gia trong ngành nhận định, nhiều nước trên thế giới đã gỡ bỏ các biện pháp phòng dịch, không bắt buộc người dân đeo khẩu trang, và Việt Nam ta cũng nên chuyển Covid-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang nhóm B theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007. Vậy, các “K” của chúng ta liệu có còn cần thiết?