Xây dựng văn hóa liêm chính vì sự phát triển bền vững đất nước

VHO- Nhấn mạnh ý nghĩa của việc xây dựng văn hóa liêm chính, tại Hội nghị sơ kết một năm hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực vào tháng 6.2023, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã yêu cầu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng văn hóa liêm chính, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân.

Trong đó, trước hết, phải xây dựng ý thức tự giác chấp hành, thực hiện nghiêm các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực;

 chủ động xử lý khi có xung đột lợi ích; xây dựng, thực hiện tốt quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp; phê phán, lên án, tích cực đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực; trọng liêm sỉ, danh dự; biết xấu hổ khi bản thân và người thân mắc vào tham nhũng, tiêu cực. Mỗi cán bộ, đảng viên phải đề cao trách nhiệm nêu gương, ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức; thực hiện nghiêm các quy định của Đảng về nêu gương, về những điều đảng viên không được làm; cán bộ giữ cương vị càng cao càng phải tiên phong, gương mẫu.

Trong thời gian vừa qua, chúng ta chứng kiến nhiều vụ án lớn như Vạn Thịnh Phát, Việt Á, Chuyến bay giải cứu… mà đứng đằng sau những vi phạm nghiêm trọng này là sự tiếp tay của nhiều cán bộ các cấp. Đây là những hiện tượng rất đau lòng, khiến chúng ta phải nghĩ nhiều hơn về văn hóa như là hệ điều tiết đạo đức cho các hành vi công vụ, hay văn hóa liêm chính. Chúng ta hy vọng rằng, đạo đức giúp con người tránh xa những cạm bẫy của cuộc sống, tạo nền tảng phát triển xã hội bền vững. Văn hóa liêm chính là một khái niệm liên quan đến một hệ thống các giá trị, quy tắc và hành vi mà một cá nhân hoặc một nhóm người tuân thủ để thể hiện sự đạo đức và liêm chính. Văn hóa liêm chính thường xuyên được xây dựng dựa trên các nguyên tắc đạo đức, truyền thống văn hóa và quan điểm, định hướng chính trị của quốc gia.

Trong một cộng đồng, văn hóa liêm chính có thể bao gồm việc tôn trọng các quy tắc đạo đức, trách nhiệm xã hội, và ứng xử với người khác một cách công bằng và đồng cảm. Văn hóa liêm chính cũng có thể bao gồm việc tôn trọng và giữ gìn văn hóa truyền thống, từ việc duy trì ngôn ngữ đến việc tiếp tục các nghi lễ và phong tục. Mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ và cộng đồng đều có những giá trị và nguyên tắc riêng biệt mà họ coi là liêm chính và đạo đức. Điều này có thể phản ánh trong cách họ quản lý quan hệ xã hội, thực hành văn hóa truyền thống, và ứng phó với các vấn đề đạo đức liên quan trong cuộc sống hằng ngày.

Văn hóa liêm chính không chỉ áp dụng cho cấp độ cá nhân mà còn ảnh hưởng đến các tổ chức và cộng đồng lớn hơn. Các tổ chức thường xây dựng văn hóa liêm chính bằng cách thiết lập các nguyên tắc và quy định mà mọi người trong tổ chức cần phải tuân theo, bao gồm việc tạo điều kiện cho việc giáo dục và phát triển đạo đức của nhân viên. Văn hóa liêm chính góp phần tạo ra một môi trường làm việc tích cực và thúc đẩy sự phát triển cá nhân. Ngược lại, khi văn hóa liêm chính bị suy giảm, có thể dẫn đến sự thiếu tin cậy, xung đột, và thậm chí là hành vi tham nhũng, tiêu cực trong môi trường làm việc và xã hội.

Văn hóa liêm chính cũng có thể thay đổi theo thời gian và bị ảnh hưởng bởi sự phát triển kinh tế, cách mạng công nghiệp, và các thay đổi xã hội. Trong thời đại của công nghệ thông tin và toàn cầu hóa, văn hóa liêm chính có thể đối mặt với những thách thức mới, như sự đa dạng văn hóa và các vấn đề đạo đức liên quan đến công nghệ. Việc duy trì và phát triển văn hóa liêm chính đòi hỏi sự tích cực của cả cộng đồng và các tổ chức xã hội. Có thể cần phải đầu tư vào giáo dục đạo đức, xây dựng các chương trình giáo dục và huấn luyện về đạo đức trong các tổ chức, và thực hiện các biện pháp quản lý hiệu quả để tạo ra một môi trường đạo đức tích cực. Văn hóa liêm chính đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tính cách và chất lượng của một cộng đồng. Nó không chỉ ảnh hưởng đến cách mọi người xử lý các tình huống hằng ngày mà còn ảnh hưởng đến cách mọi người giao tiếp và hợp tác với nhau. Do đó, việc xây dựng và duy trì một văn hóa liêm chính là một phần quan trọng của việc phát triển xã hội và sự tiến bộ của con người.

Chính vì tầm quan trọng của văn hóa liêm chính như vậy, chúng ta mong muốn rằng, việc thực hành văn hóa liêm chính trong hoạt động chính trị sẽ tạo ra những bước đột phá cho việc xây dựng nền hành chính công trong sạch, hiệu quả nói riêng, phát triển đất nước trong giai đoạn hiện nay nói chung. Để làm được điều đó, bên cạnh quan điểm chỉ đạo của Đảng và nhận thức ngày càng đúng đắn, đầy đủ về vai trò, ý nghĩa của việc xây dựng văn hóa liêm chính, chúng ta cần truyền thông nhiều hơn nữa về giá trị và nguyên tắc đạo đức, đồng thời khuyến khích hành vi tích cực và truyền cảm hứng trong thực hành văn hóa liêm chính. Không chỉ thế, chúng ta cũng cần đưa nội dung giáo dục văn hóa liêm chính vào trong nhà trường để tăng cường giáo dục nhận thức về đạo đức và trách nhiệm xã hội.

Thứ hai là xây dựng hệ thống quản lý và hành chính hiệu quả, minh bạch, ở đó người lãnh đạo cần là những tấm gương mẫu mực về đạo đức và trách nhiệm xã hội để tạo động lực và hướng dẫn cho cả xã hội. Thứ ba là kiểm soát tham nhũng bằng việc thực hiện các biện pháp nghiêm minh để ngăn chặn và xử phạt hành vi tham nhũng, đảm bảo sự công bằng trong hệ thống pháp luật. Thứ tư là khuyến khích sự tham gia của các tổ chức xã hội trong việc xây dựng văn hóa liêm chính. Tổ chức các sự kiện và hoạt động giao lưu để tạo ra môi trường tích cực, tôn vinh những tấm gương tốt về văn hóa liêm chính. Thứ năm là tiến hành hợp tác quốc tế để học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng văn hóa liêm chính, trong đó có việc tham gia vào các mạng lưới, sự kiện quốc tế chia sẻ thông tin và kinh nghiệm, cũng như tổ chức các chuyến thăm, học thực tập, hoặc chương trình trao đổi để hiểu rõ hơn về cách mà các quốc gia khác đã thành công trong việc xây dựng văn hóa liêm chính.

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt đề cao việc xây dựng chính quyền liêm chính. Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Người đã quyết tâm xây dựng một nền chính trị liêm khiết. Người khẳng định: “Chính phủ sau đây phải là một chính phủ liêm khiết”. Giờ đây, bằng sự quyết tâm của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tin rằng, việc xây dựng văn hóa liêm chính ở nước ta sẽ có nhiều thuận lợi, tạo điều kiện cho văn hóa liêm chính nói riêng, văn hóa nói chung, đóng góp nhiều hơn nữa vào sự nghiệp xây dựng đất nước giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc. 

PGS.TS BÙI HOÀI SƠN