Ra mắt bộ sách 20 năm: Từ “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” đến “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian”

VHO - Sáng 6.11 tại trụ sở NXB Hội Nhà văn (65 Nguyễn Du, Hà Nội), Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam đã chính thức giới thiệu Bộ sách phiên bản giới hạn kỷ niệm 20 năm, gồm 20 tác phẩm tiêu biểu nhất trong kho tàng từng xuất bản. Bộ sách không chỉ đánh dấu một cột mốc đặc biệt của đơn vị xuất bản tư nhân hàng đầu Việt Nam, mà còn là lời tri ân dành cho độc giả – những người đã yêu, đọc và đồng hành cùng sách suốt hai thập niên qua.

Hai thập niên gieo mầm tri thức

Năm 2005, cái tên Nhã Nam xuất hiện trên bản đồ xuất bản Việt Nam cùng hiện tượng “Nhật ký Đặng Thùy Trâm”.

Cuốn sách nhanh chóng chạm đến hàng trăm nghìn trái tim, trở thành dấu mốc khiến công chúng bắt đầu chú ý đến một đơn vị làm sách trẻ, dám lựa chọn những tác phẩm nhân văn, sâu lắng giữa thị trường sách còn khiêm tốn lúc bấy giờ.

Từ điểm khởi đầu ấy, Nhã Nam từng bước xây dựng triết lý: làm sách không chỉ là in ấn, mà là mang tri thức và cái đẹp đến gần hơn với con người.

Hai mươi năm sau, con số ấn tượng đã nói thay chặng đường ấy: hơn 20 triệu bản sách được xuất bản, trung bình 200 đầu sách mới mỗi năm; hàng trăm tác giả Việt cùng gần 100 tác giả đoạt các giải thưởng lớn như Nobel, Goncourt, Man Booker, Pulitzer đã được chuyển ngữ và giới thiệu đến bạn đọc.

Nhã Nam cũng trở thành đối tác của nhiều nhà xuất bản quốc tế, góp phần đưa độc giả Việt đến gần hơn với văn chương thế giới.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Nhật Anh, Tổng Giám đốc Công ty Văn hóa & Truyền thông Nhã Nam chia sẻ: “Mỗi cuốn sách trong 20 năm qua là một ngôn ngữ triết lý, được những người làm sách chăm chút kỹ lưỡng, với mong ước được chia sẻ, được đồng điệu với bạn đọc. Chúng tôi may mắn khi được đồng hành và góp tiếng trong sự chuyển mình của thời kỳ đất nước hội nhập sâu rộng, khi người đọc và người viết cởi mở, khát khao đem vẻ đẹp, cái mới mẻ lan tỏa trong đời sống thông qua những trang sách.”

Bộ sách phiên bản giới hạn - lát cắt ký ức và lời tri ân

Từ hàng vạn đầu sách đã xuất bản trong hai thập niên, Nhã Nam đã lựa chọn 20 tác phẩm tiêu biểu nhất để tạo thành bộ ấn phẩm đặc biệt. Mỗi cuốn sách giống như một “hạt ký ức”, phản ánh các giai đoạn phát triển khác nhau của đơn vị.

Bộ sách được thiết kế công phu: bìa cứng đồng bộ, ép nhũ vàng kim, đánh số giới hạn từ 1 đến 999 bản, đi kèm dấu triện kỷ niệm và bookmark chân dung tác giả – một cách lưu giữ giá trị không chỉ bằng tri thức, mà còn bằng thẩm mỹ và cảm xúc.

Ông Mai Anh Tuấn, đại diện Ban tuyển chọn bộ sách, nhấn mạnh: “Bộ sách được lựa chọn dựa trên bốn tiêu chí chính: giá trị nội dung và tri thức; khả năng truyền cảm hứng lâu dài; tầm đón nhận sâu rộng của độc giả; và dấu ấn trong từng giai đoạn phát triển của Nhã Nam. Đây là những tác phẩm không chỉ thành công về mặt thương mại, mà còn có sức sống văn hóa, gắn với những bước ngoặt của đơn vị.”

Nhìn vào danh sách, có thể thấy bộ sách như một bản đồ thu nhỏ của văn học – tri thức nhân loại và Việt Nam đương đại. Từ Nhật ký Đặng Thùy Trâm – biểu tượng của ký ức chiến tranh, đến những tác phẩm triết học như Zarathustra đã nói như thế, hay những cuốn sách truyền cảm hứng như Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu. Tất cả được sắp theo thứ tự năm xuất bản đầu tiên – như một dòng thời gian tự kể câu chuyện 20 năm của Nhã Nam.

Chuỗi sách như một “gen văn hóa”

Không chỉ là sự kiện ra mắt một bộ sách, buổi lễ còn là dịp để giới văn chương và xuất bản nhìn lại dấu ấn của Nhã Nam đối với đời sống văn hóa đọc Việt Nam.

Nhà thơ, nhà văn Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, chia sẻ một góc nhìn đầy cảm xúc: “Trong số 20 ấn phẩm đặc biệt lần này, có đến 14 cuốn phối hợp cùng Nhà xuất bản Hội Nhà văn. Chuỗi sách này như một chuỗi gen văn hóa, xác lập rõ tư tưởng, quan điểm và thẩm mỹ về sách của Nhã Nam. Mỗi cuốn chứa đựng nhiều lớp tri thức – từ giáo dục, mỹ học, triết học, tôn giáo đến văn chương – giúp độc giả tiếp cận nền tảng của tri thức và văn hóa nhân loại. Kho sách mà Nhã Nam lưu giữ sẽ là tài sản quý cho nhiều thế hệ.”

Ông Thiều còn nhấn mạnh rằng chính sự kiên định với giá trị văn hóa – thay vì chạy theo thị hiếu tức thời – đã tạo nên chân dung riêng biệt của Nhã Nam: một đơn vị xuất bản dám dấn thân, dám giữ những chuẩn mực trong thời đại ồn ào của truyền thông số.

Giá trị của bộ sách không chỉ nằm ở từng tác phẩm riêng lẻ, mà còn ở cách chúng tạo thành một chỉnh thể thống nhất – một bức tranh về hành trình tri thức của một thế hệ độc giả suốt hai thập niên qua.

Trong nhóm văn học Việt Nam và văn hoá Việt, những tác phẩm như Nhật ký Đặng Thùy Trâm, Ngàn năm áo mũ, Vang bóng một thời, Văn minh Việt Nam hay Trần Dần – Thơ đã góp phần khơi dậy ký ức lịch sử, bản sắc dân tộc và tinh thần nhân văn của con người Việt.

Nhật ký Đặng Thùy Trâm không chỉ là một cuốn sách, mà còn là hiện tượng lan tỏa cảm xúc, đánh thức lòng trắc ẩn và sự tri ân đối với thế hệ đã sống và hy sinh cho đất nước.

Ở mảng văn học nước ngoài, các tác phẩm như Rừng Na Uy, Hoàng tử bé, Chuyện con mèo dạy hải âu bay, Nhà giả kim, Cây cam ngọt của tôi, Lolita hay Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian đã đưa người đọc Việt bước ra khỏi biên giới ngôn ngữ, chạm đến những câu hỏi nhân sinh sâu thẳm, những khát vọng hiện sinh, cô đơn, tình yêu và tự do.

Với triết học và sách truyền cảm hứng sống, Zarathustra đã nói như thế, Khuyến học, Bước chậm lại giữa thế gian vội vã, Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu hay Tự truyện của một Yogi đã tạo nên những “ngọn đèn dẫn đường” tinh thần, đặc biệt trong bối cảnh đời sống hiện đại đầy áp lực.

Những cuốn như Vũ trụ (Carl Sagan) hay Những tù nhân của địa lý (Tim Marshall) thuộc nhóm khoa học và địa chính trị, đã giúp bạn đọc Việt tiếp cận thế giới bằng con mắt lý trí, khoa học, đồng thời hiểu rõ vị trí của Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Bản lĩnh giữ lửa văn hoá đọc trong thời đại số

Tại lễ ra mắt, ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ VHTTDL), đánh giá cao sự kiên định của Nhã Nam với con đường tri thức:

“Nhã Nam đã chứng minh sự tinh tế, sâu sắc và bền bỉ trong việc mang tiếng nói của văn hóa Việt đến với độc giả. Nhiều bạn đọc đã quay lại với thói quen đọc sách nhờ những cuốn sách mà Nhã Nam giới thiệu. 20 năm qua, họ kiên định với con đường ấy và giờ đây, trong thời đại chuyển đổi số, Nhã Nam cần tiếp tục mang tinh thần đó vào không gian đọc mới – nền tảng số – để đến gần hơn với bạn đọc trẻ.”

Phát biểu này như lời nhắc nhở đầy trách nhiệm: tri thức không chỉ nằm trong những cuốn sách đẹp và giới hạn, mà còn cần được tiếp tục lan tỏa qua các nền tảng đọc mới – nơi người trẻ đang hiện diện.

Trong không gian trang trọng của buổi ra mắt, bên cạnh niềm tự hào là sự xúc động. Nhiều độc giả gắn bó với Nhã Nam từ những ngày đầu đã đến để tận mắt nhìn thấy những cuốn sách không chỉ là sản phẩm in ấn, mà là ký ức, là nhân chứng của một thời kỳ văn hoá đọc nở rộ. Những cuốn sách đầu tiên của Nhã Nam từng nằm trong ba-lô sinh viên, trên kệ gỗ cũ của nhiều gia đình, trong các quán cà phê sách, trong tay những người trẻ đi tìm chính mình.

Ngày hôm nay, chúng trở lại với diện mạo mới – trang trọng hơn, tinh tế hơn – để đánh dấu rằng sách không chỉ để đọc rồi cất đi, mà còn để lưu giữ và truyền lại như di sản.

Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, người dẫn dắt buổi lễ, đã nói một cách giản dị nhưng thấm thía: “Sách là một hình thức của ký ức. Và Nhã Nam, hai mươi năm qua, chính là người lưu giữ ký ức ấy bằng niềm tin”.

Nhưng nếu chỉ nhìn Nhã Nam như một đơn vị làm sách đơn thuần thì chưa đủ. Họ còn là một trong những tập thể tiên phong trong việc tạo dựng “hệ sinh thái đọc”: từ thư quán, quán cà phê sách, các buổi giao lưu tác giả – bạn đọc, hội sách lớn nhỏ, đến việc đưa sách vào đời sống thường ngày của giới trẻ.

Không ít bạn đọc từng tìm đến văn chương thế giới thông qua các bản dịch của Nhã Nam; cũng không ít tác giả trẻ Việt có cơ hội đến với công chúng nhờ những ấn phẩm đầu tay được đơn vị này phát hành.

Ông Nguyễn Nhật Anh từng chia sẻ trong bài phát biểu tại lễ kỷ niệm: “Chúng tôi hiểu rằng, một cuốn sách chỉ thực sự sống khi nó bước vào đời sống, được chạm đến, được tranh luận, được yêu hoặc không yêu, nhưng không bị lãng quên. Và vì thế, mỗi cuốn sách đều được chúng tôi làm bằng tất cả sự trân trọng.”

Thách thức mới – không gian mới của sách Việt

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, nền tảng đọc số, AI và mạng xã hội tạo ra thách thức, nhưng đồng thời cũng mở ra cơ hội để văn hóa đọc chạm tới nhiều người hơn.

Trong bối cảnh đó, Cục trưởng Nguyễn Nguyên nhấn mạnh yêu cầu đổi mới: “Nhã Nam đã tạo dựng niềm tin trong thế giới sách in. Nhưng ở 20 năm tiếp theo, họ cần tiếp tục bước vào thế giới số, mang tinh thần tri thức, sự tinh tế và chuẩn mực đó vào các nền tảng đọc hiện đại.”

Điều này đồng nghĩa rằng văn hóa đọc phải thích nghi – không phải bằng cách đánh mất giá trị, mà bằng cách mang giá trị đi xa hơn. Bộ sách phiên bản giới hạn 20 năm không vì thế mà lỗi thời; ngược lại, nó trở thành một biểu tượng, một điểm tựa để sách Việt bước vào hành trình mới.

Lễ ra mắt bộ sách kỷ niệm 20 năm không chỉ là một sự kiện văn hóa, mà còn là một khoảnh khắc lắng lại để nhìn về quá khứ, hiện tại và tương lai.

Hai mươi cuốn sách – hai mươi câu chuyện – hai mươi mảnh ghép của ký ức chung. Chúng kể về chiến tranh và hòa bình, cô đơn và yêu thương, triết học và đời sống, về hành trình một dân tộc tìm lại mình qua sách, và hành trình của mỗi cá nhân trưởng thành cùng trang giấy.

Như Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều nhận định: “20 cuốn sách này đã khắc họa chân dung Nhã Nam – những cống hiến của họ đối với xã hội. Kho sách mà Nhã Nam kiến tạo hôm nay sẽ là tài sản quý cho nhiều thế hệ.”

Và như chính tinh thần của bộ sách: lưu giữ – chia sẻ – đối thoại, để rồi từ những trang sách, mỗi người đọc có thể tìm thấy một phần ký ức, một phần ánh sáng để bước tiếp.