Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia

THU HOÀI
Chia sẻ

VHO - Tối ngày 6.8, UBND thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam tổ chức lễ đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề thủ công truyền thống đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm, TP Hội An. Sự kiện được tổ chức cùng thời điểm khai mạc Festival “Cù Lao Chàm - Mùa ngô đồng đỏ” 2024.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 1
Đón nhận danh hiệu DSVH phi vật thể quốc gia nghề thủ công truyền thống đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm

Tháng 2.2024, Bộ VHTTDL quyết định đưa nghề thủ công truyền thống đan võng ngô đồng ở xã Tân Hiệp, TP Hội An vào Danh mục DSVH phi vật thể quốc gia.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 2
Cây ngô đồng đã trở thành biểu tượng của xứ đảo Cù Lao Chàm, gắn với không gian sống, sinh hoạt của người dân nơi đây

Ở Cù Lao Chàm, ngô đồng đỏ tập trung nhiều ở khu vực  sườn núi phía tây với các cây cao 50m- 500m.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 3
Vào khoảng tháng 4, đầu hạ, lá cây ngả vàng, tháng 5-6 bắt đầu trút lá. Lá ngô đồng non bắt đầu chuyển màu

Tháng 7 mùa hoa ngô đồng bắt đầu rực đỏ, hòa quyện với biển trời xanh biếc như món quà độc đáo mà thiên nhiên dành tặng cho xứ đảo này.

Tháng 9, tháng 10, cây ra lá non, kết quả, hạt ngô đồng chín sẽ theo gió phát tán, tiếp tục vòng đời ươm mầm, sinh sôi.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 4
Hoa nở rộ- Vòng đời sinh trưởng của ngô đồng như thông điệp giao mùa mỗi năm ở xứ đảo

Tháng 11.2014, Hội đồng Cây di sản Việt Nam đã công nhận 3 loài cây ở Cù Lao Chàm là cây Di sản Việt Nam, trong đó có một cây ngô đồng đỏ ở Hòn Lao, trên 100 năm tuổi.

Tháng 4.2015, Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công bố quyết định công nhận cây Di sản Việt Nam cho quần thể 3 cây ngô đồng đỏ cổ thụ tại dốc suối Tình, thôn Bãi Làng, có tuổi đời 155-250 năm. 

Sản phẩm nghề đan võng ngô đồng truyền thống của cư dân Cù  Lao Chàm là một dạng thức văn hóa dân gian, góp phần minh chứng cho sự tiếp cận, khai thác khá sớm nguồn tài nguyên rừng, nhằm thích ứng với địa hình biển đảo của cộng đồng cư dân nơi đây.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 5
Vỏ ngô đồng làm nguyên liệu đan võng

Những tri thức dân gian trong việc khai thác nguyên liệu và đan võng ngô đồng là cơ sở quan trọng để đảm bảo sự tồn tại của nghề truyền thống này ở Cù Lao Chàm, duy trì bền vững di sản văn hóa của tiền nhân để lại.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 6
Hiện nay, nghề đan võng ngô đồng được duy trì bởi những nghệ nhân lớn tuổi, hiếm hoi người trẻ biết và theo nghề vì rất kỳ công

Phải mất ít nhất hơn một tháng để chuẩn bị nguyên liệu và một tháng để đan được một chiếc võng ngô đồng. Người đan nhanh, đan giỏi cũng chỉ làm được chừng 5-6 chiếc võng mỗi năm.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 7
Mắc võng đan móc kỳ công

Võng có độ bền trên 15 năm, nằm võng ngô đồng có tác dụng trị phong, trị đổ mồ hôi trộm, ngon giấc.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 8
Du khách xem trình diễn đan võng ngô đồng

Phát triển du lịch văn hóa, trong đó có hoạt động trải nghiệm nghề đan võng ngô đồng đem lại nguồn lợi cho địa phương, góp phần bảo tồn những nét đẹp văn hóa của dân tộc, giải quyết công ăn việc làm cho những lao động tại chỗ và cải thiện đời sống người dân.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 9
Sản phẩm lưu niệm võng ngô đồng

Năm 2015, bộ sản phẩm mới từ cây ngô đồng đỏ Cù Lao Chàm được ra nhằm tạo sự phong phú về sản phẩm, góp phần quảng bá thêm cho du lịch Cù Lao Chàm. 

Bộ sản phẩm được chia làm ba nhóm với 15 sản phẩm gồm: Nhóm ẩm thực; Nhóm hàng thủ công-lưu niệm; Nhóm mỹ phẩm.

 Nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm được công nhận DSVH phi vật thể quốc gia  - ảnh 10
Festival Mùa ngô đồng đỏ được tổ chức tháng 7 hàng năm tại Cù Lao Chàm để du khách cùng tham quan, trải nghiệm vẻ đẹp của loài hoa này.

Cùng với bộ sản phẩm mới này, các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn cũng đã xây dựng những tour du lịch mới để đưa du khách khám phá, thưởng lãm vẻ đẹp lãng mạn của Cù Lao Chàm vào tháng 6, tháng 7 hàng năm khi hoa ngô đồng đỏ nở rộ trên các triền núi.