Trước ý nguyện xây lại ngôi chùa trên nền cũ của người dân thôn Minh Sơn, xã Ngọc Mỹ (Huyện Lập Thạch, Vĩnh Phúc): Phải đúng quy định của pháp luật

VHO- Nhận được đơn thư của người dân thôn Minh Sơn, xã Ngọc Mỹ (Lập Thạch, Vĩnh Phúc) về việc mong muốn được xây lại ngôi chùa trên nền cũ nhưng bị chính quyền cấm cản, phóng viên Văn Hóa đã về địa phương để tìm hiểu vụ việc.

 Công trình xây dựng tại thôn Minh Sơn

 Theo nội dung đơn, trong quá khứ, trên địa bàn thôn từng có ngôi chùa Khổ, tọa lạc ở lưng chừng núi Sáng Sơn. Họ cho biết, không rõ chùa được xây dựng từ thời nào và do đâu bị đổ nát, đến nay chỉ còn phế tích là nền chùa cùng mấy câu ca dao lưu truyền trong dân gian…

Không có phản hồi và hướng dẫn từ chính quyền?

Do nhu cầu về văn hóa tín ngưỡng, người dân thôn Minh Sơn đã tiến hành quyên góp theo tinh thần xã hội hóa để xây dựng nên ba gian thờ trên nền chùa cũ. Trong quá trình làm, dân làng có báo cáo chính quyền địa phương nhưng không nhận được câu trả lời và hướng dẫn nên họ cứ thế tiếp tục thi công. Đến khi gần xong thì ngày 12.6.2023, chính quyền cho lực lượng về phá dỡ mà không có quyết định và cũng không thông báo cho người dân.

Trong đơn thư, bà con cho biết, phần do hiểu biết pháp luật còn hạn chế và chưa được giải thích đầy đủ về quy trình thủ tục, phần vì nóng vội nên họ cứ thế mà làm. Người dân mong muốn được chính quyền các cấp quan tâm đến nguyện vọng và xử lý dứt điểm vụ việc thật thỏa đáng.

Đến thôn Minh Sơn, chúng tôi được ông Khổng Văn Nhân (người dân xã Ngọc Mỹ) cho biết, nơi đây từng có ngôi chùa có tên gọi là chùa Khổ. Do thời gian và chiến tranh tàn phá, chùa đã hoàn toàn đổ nát. Những gì còn sót lại chỉ là những mảnh gạch ngói vỡ trên nền đất cũ. Bà con trong thôn mong muốn xây lại ngôi chùa để làm điểm sinh hoạt tín ngưỡng, nên đã làm đơn xin cấp phép gửi UBND xã Ngọc Mỹ. Tuy nhiên, chưa nhận được câu trả lời chính thức từ chính quyền, bà con đã tự vận động đóng góp công sức, kinh phí xây dựng công trình. Suốt quá trình xây dựng, không thấy bị kiểm tra hay yêu cầu dừng thi công, vậy mà đến lúc gần xong thì UBND xã Ngọc Mỹ khoanh vùng, yêu cầu tháo dỡ với lý do công trình xây dựng trái phép. “Chúng tôi cũng biết làm thế là sai vì chưa được chính quyền đồng ý, nhưng sai thì chúng tôi nhận và xin chịu trách nhiệm. Còn chính quyền xã muốn cưỡng chế thì cũng phải làm đúng trình tự quy định của pháp luật. Không thể cứ thế kéo về tháo dỡ của dân làng, mà không hề có một lời thông báo cho chúng tôi được biết”.

Một số người dân thôn Minh Sơn thông tin thêm, từ tháng 3.2023, bà con đã gửi đơn lên UBND xã xin phép được xây dựng, nhưng lãnh đạo UBND xã hoàn toàn “im hơi lặng tiếng”. Không có phản hồi từ chính quyền, người dân mới tự nguyện đóng góp tiền bạc và công sức để xây dựng công trình.

Thông tin về “chùa Khổ” không có trong các tư liệu lưu trữ

Để hiểu rõ hơn về vụ việc, phóng viên Văn Hóa đã có buổi làm việc với ông Tạ Minh Tuấn, Bí thư đảng ủy xã Ngọc Mỹ. Ông Tuấn cho biết, sau khi có phản ánh về công trình xây dựng trên, chính quyền đã họp nhân dân và tạm đình chỉ việc xây dựng. Do người dân tiến hành tự phát nên không có đơn đề nghị với chính quyền xã, việc đình chỉ xây dựng là để cùng bà con tìm ra hướng xử lý.

Theo Nghị định 166/2018/NĐ-CP về quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, để khôi phục ngôi chùa cần phải có ngọc phả, sắc phong, tượng pháp, bia ký… và đất xây chùa phải có quy hoạch. Khi họp với người dân, phía chính quyền đã cùng bà con tiến hành tìm các chứng tích, vật tích cho việc khôi phục ngôi chùa. “Những mảnh sành, mảnh gạch ngói vỡ không phải là căn cứ để có thể khẳng định đây là nền chùa cũ. UBND xã Ngọc Mỹ đã có văn bản gửi Viện Hán Nôm, Viện Thông tin Khoa học Xã hội Việt Nam, Sở VHTTDL tỉnh Vĩnh Phúc để tìm hiểu thông tin về chùa Khổ và có văn bản xin ý kiến chỉ đạo của UBND huyện Lập Thạch. Ngày 18.4.2023, UBND huyện Lập Thạch có văn bản gửi tới Sở VHTTDL xin ý kiến về việc người dân thôn Minh Sơn cho rằng tại khu vực đất rừng sản xuất thuộc quản lý của một hộ dân trong thôn trước đây tồn tại di tích có tên “chùa Khổ”, nhưng họ không xác định được di tích có từ bao giờ và cũng không có tư liệu chứng minh cho việc tồn tại của di tích. UBND huyện Lập Thạch đề nghị Sở VHTTDL tra cứu thông tin về di tích này và hướng dẫn cách thức tìm kiếm, tra cứu, sao chép dữ liệu tại các đơn vị quản lý di tích. Ngay sau đó, Sở VHTTDL Vĩnh Phúc và Viện Hán Nôm đã có văn bản trả lời: Không có thông tin nào về sự tồn tại của chùa Khổ trong các tư liệu lưu trữ”, ông Tuấn nói.

Từ việc hồi đáp đó, UBND xã Ngọc Mỹ đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với hộ dân có công trình xây dựng vi phạm trên đất rừng sản xuất và yêu cầu họ tự tháo dỡ công trình vi phạm. Ông Tạ Minh Tuấn cho biết thêm, UBND xã tiếp tục vận động, tuyên truyền tới bà con về việc xây dựng sai quy định, nhưng họ vẫn cứ làm. Do đó, UBND xã đã cho lực lượng khoanh vùng và bảo vệ 24/24 khu vực có công trình xây dựng vi phạm để tránh việc đã rồi. “Công trình xây dựng trên lưng chừng núi. Leo bộ khoảng 300m mới lên đến nơi, mỗi lần lực lượng chức năng di chuyển lên xuống khá vất vả, kèm theo là hao tổn công sức và tiền bạc…”, ông Tuấn thông tin. Hiện cả phía chính quyền và người dân đều mong muốn vụ việc sớm kết thúc để đảm bảo ổn định trật tự ở địa phương và người dân yên tâm lao động sản xuất.

Theo lãnh đạo UBND xã Ngọc Mỹ, chính quyền vẫn tiếp tục tuyên truyền, đối thoại với bà con và chờ các bước hướng dẫn, chỉ đạo từ UBND huyện Lập Thạch. “Hiện trên địa bàn xã có 4 ngôi chùa được xây dựng trước khi có Nghị định 166/2018/NĐ-CP và cũng đã được tu sửa khang trang, nên có đủ nơi để bà con thực hành tín ngưỡng, tôn giáo. Còn việc xây dựng cơ sở thờ tự, công trình tôn giáo phải theo đúng quy định của pháp luật.”, ông Tuấn khẳng định. 

 QUẢNG XƯƠNG