Những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển văn hoá, con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới

VHO - Sáng 26.12.2025, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Bộ VHTTDL và Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đồng tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển văn hoá, con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới: thực trạng và giải pháp”.

Đồng chủ trì Hội thảo có GS. TS. Tạ Ngọc Tấn, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS. TS. Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL; GS. TS. Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; PGS. TS. Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS. Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh, xuyên suốt tiến trình cách mạng, Đảng ta luôn nhất quán khẳng định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển;

Con người là trung tâm, là chủ thể và là mục tiêu cao nhất của mọi đường lối, chính sách. Trong gần 40 năm đổi mới, tư duy lý luận và thực tiễn về xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam không ngừng được bổ sung, hoàn thiện và đạt nhiều thành tựu quan trọng.

Theo GS.TS. Lê Văn Lợi, bước vào giai đoạn phát triển mới, bối cảnh trong nước và quốc tế đang đặt ra những yêu cầu toàn diện hơn đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam.

Nhiều yếu tố như phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, giao lưu văn hóa đa chiều, cuộc cách mạng khoa học – công nghệ và chuyển đổi số, giáo dục và đào tạo, cùng nền tảng văn hóa truyền thống đã và đang tác động sâu sắc đến quá trình hình thành hệ giá trị, nhân cách, lối sống và bản sắc văn hóa Việt Nam.

Bên cạnh những tác động tích cực, các yếu tố trên cũng đặt ra không ít thách thức đối với sự nghiệp xây dựng văn hóa, con người Việt Nam, như nguy cơ mai một bản sắc văn hóa dân tộc, gia tăng bất bình đẳng trong tiếp cận và thụ hưởng văn hóa, những hệ lụy về đạo đức, lối sống và an ninh văn hóa trong không gian số, cũng như yêu cầu hoàn thiện cơ chế, chính sách phù hợp với sự thay đổi nhanh chóng của thực tiễn.

Từ góc độ chính sách văn hóa, PGS. TS. Bùi Hoài Sơn cho rằng, trong bối cảnh phát triển mới, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách văn hóa theo hướng đồng bộ, hiện đại, coi văn hóa là nguồn lực nội sinh quan trọng cho phát triển bền vững.

Việc xây dựng con người Việt Nam cần được gắn kết chặt chẽ giữa văn hóa, giáo dục và chuyển đổi số, nhằm vừa phát huy giá trị truyền thống, vừa khuyến khích đổi mới, sáng tạo.

 Nhấn mạnh tầm nhìn chiến lược, GS. TS. Nguyễn Thế Kỷ khẳng định văn hóa và con người cần được đặt ở vị trí trung tâm của chiến lược phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

 Trước tác động mạnh mẽ của toàn cầu hóa và truyền thông hiện đại, việc giữ gìn, bồi đắp hệ giá trị văn hóa dân tộc là nền tảng quan trọng để xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện và nâng cao sức mạnh mềm quốc gia.

Từ góc độ gia đình và xã hội, PGS. TS. Đặng Thị Hoa cho rằng, trong bối cảnh biến đổi nhanh của đời sống xã hội và hội nhập quốc tế, việc giữ gìn và phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam có ý nghĩa quan trọng đối với quá trình hình thành nhân cách, lối sống và chuẩn mực văn hóa của con người Việt Nam. Giáo dục giá trị, đạo đức và lối sống cần được triển khai đồng bộ giữa gia đình, nhà trường và xã hội…

Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới, yêu cầu xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam ngày càng được đặt ra một cách toàn diện, sâu sắc hơn, gắn với mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

Việc nhận diện đầy đủ những yếu tố đang tác động đến văn hóa, con người Việt Nam, từ đó đề xuất các định hướng và giải pháp phù hợp, có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn.

Hội thảo được tổ chức trong buổi sáng với hai phiên làm việc chính, tập trung thảo luận những vấn đề lớn, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn đối với phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Tại Phiên I, các tham luận tập trung làm rõ tình hình và những yếu tố tác động đến văn hóa, con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới, trong đó đề cập đến tác động của việc tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và sắp xếp địa danh hành chính đối với phát triển văn hóa, con người; ảnh hưởng của quá trình phát triển kinh tế – xã hội đối với xây dựng hệ giá trị và chuẩn mực văn hóa; vai trò của gia đình, dòng họ và cộng đồng trong hình thành các giá trị con người Việt Nam hiện đại; vấn đề gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa làng xã trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính ở cơ sở.

Phiên II tập trung thảo luận về thực trạng, định hướng và các giải pháp phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Nhiều tham luận đề cập đến định hướng sáng tác văn học, nghệ thuật; quản trị văn hóa trong bối cảnh chuyển đổi số và dữ liệu lớn; những nhân tố ảnh hưởng đến việc giữ gìn và phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam; cũng như yêu cầu tăng cường công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phòng, chống “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong lĩnh vực văn hóa – tư tưởng hiện nay.

Thông qua các tham luận khoa học và trao đổi, thảo luận tại Hội thảo, các ý kiến góp phần nhận diện rõ hơn những yếu tố truyền thống và mới đang tác động đến phát triển văn hóa, con người Việt Nam; làm rõ những vấn đề đặt ra từ thực tiễn; đồng thời gợi mở nhiều hướng tiếp cận, định hướng và giải pháp quan trọng phục vụ việc hoạch định, hoàn thiện chủ trương, đường lối, chính sách củ Đảng và Nhà nước trong giai đoạn phát triển mới.