Khi tranh dân gian Đông Hồ bước lên sân khấu xiếc

VHO - Tối 27.12, tại Rạp Xiếc Trung ương (Hà Nội), chương trình “Ký ức làng Hồ” đưa khán giả trở về với thế giới tranh dân gian Đông Hồ, nơi xiếc trở thành ngôn ngữ chủ đạo kể chuyện, kết nối ký ức và văn hóa truyền thống.

Thuộc dự án “Thức cùng di sản”, chương trình Ký ức làng Hồ nằm trong khuôn khổ sự kiện “Xiếc hoạ Đông Hồ”, do nhóm sinh viên Học viện Ngoại giao phối hợp cùng với Liên đoàn Xiếc Việt Nam và Trung tâm bảo tồn tranh dân gian Đông Hồ tổ chức.

Chương trình được chia thành ba hồi, gồm: tiết mục Đu Quan họ; giao lưu cùng Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hữu Quả; vở diễn sân khấu hóa Chuyện nhà Tí.

Mở đầu là tiết mục Đu Quan họ, do bộ đôi NSƯT Thu Hương – NSƯT Thanh Tuấn biểu diễn, đưa khán giả trở về không gian yên bình, đậm đà bản sắc làng quê Bắc Bộ. Những chuyển động mềm mại, giai điệu trữ tình mở ra không gian vừa gần gũi, vừa đậm chất thơ.

Tiếp theo là phần giao lưu sâu lắng với Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hữu Quả. Qua những câu chuyện chân thực về lịch sử thăng trầm của làng tranh, khán giả không chỉ hiểu thêm về kỹ thuật, triết lý ẩn chứa trong từng bức tranh Đông Hồ, mà còn cảm nhận được khát vọng hồi sinh di sản trong đời sống đương đại.

Điểm nhấn của chương trình là vở diễn sân khấu hóa Chuyện nhà Tí, nơi các bức tranh Đông Hồ kinh điển được chuyển tải bằng ngôn ngữ xiếc giàu tính biểu đạt.

Những kỹ thuật nhào lộn, thăng bằng, tung hứng được vận dụng linh hoạt, mang đến sức sống mới cho các hình tượng dân gian. 

Sân khấu trở thành không gian nghệ thuật sinh động, nơi giá trị truyền thống hòa quyện tự nhiên với cảm quan hiện đại, để lại dư vị sâu sắc cho người xem.

Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam, NSND Tống Toàn Thắng cho biết, việc sử dụng ngôn ngữ xiếc để tái hiện vẻ đẹp của di sản tranh Đông Hồ là một cách tiếp cận sáng tạo, nhằm đưa giá trị truyền thống đến gần hơn với công chúng đương đại.

Theo NSND Tống Toàn Thắng, xiếc là ngôn ngữ hình thể giàu cảm xúc, có khả năng kể chuyện bằng chuyển động, nhịp điệu và không gian sân khấu.

Khi kết hợp với mỹ cảm dân gian của tranh Đông Hồ, nghệ thuật xiếc giúp di sản “sống” lại sinh động, trực quan, tạo sự hứng thú cho lớp khán giả trẻ, đồng thời mở ra hướng đi mới cho việc bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống.

Trưởng Ban tổ chức dự án Nguyễn Tất Đạt chia sẻ, ý tưởng kết hợp xiếc đương đại với tranh dân gian Đông Hồ xuất phát từ mong muốn kể mới di sản, phù hợp với thói quen thưởng thức nghệ thuật hiện nay.

“Việc đưa trọn vẹn lịch sử, giá trị mỹ thuật và tinh thần của tranh Đông Hồ lên sân khấu xiếc là một thách thức lớn, thậm chí khó có thể tái hiện trong một tác phẩm nghệ thuật đơn lẻ. Vì vậy, chương trình được ví như điểm chạm khởi đầu, mang tính gợi mở cho khán giả", Trưởng Ban tổ chức bày tỏ.

Cũng trong khuôn khổ sự kiện “Xiếc hoạ Đông Hồ”, cũng đã diễn ra hoạt động “Hội làng”. Tại đây, khán giả được trải nghiệm các trò chơi dân gian, tự tay in tranh Đông Hồ và tìm hiểu về các nguyên liệu tự nhiên tạo nên màu sắc đặc trưng của dòng tranh này.

Dù sự kiện đã khép lại, dự án “Thức cùng di sản”vẫn hướng tới nghiên cứu và khai thác các chất liệu văn hóa dân gian Việt Nam qua những hình thức nghệ thuật đương đại.

Mục tiêu lâu dài là tạo ra dự án vừa mang dấu ấn sáng tạo của thế hệ trẻ, vừa giúp di sản tiếp tục hiện diện trong đời sống hôm nay.