Nỗ lực xây dựng “hệ sinh thái” nghệ thuật xiếc

VHO - Trong dòng chảy sôi động của đời sống nghệ thuật, xiếc Việt đang tìm cho mình lối đi riêng giữa ngã ba thời đại. Liên đoàn Xiếc Việt Nam thời gian qua đã cho thấy bước chuyển mình mạnh mẽ: từ cách làm truyền thông, tổ chức các cuộc thi chuyên nghiệp, đến việc kết hợp cùng nhiều loại hình nghệ thuật khác...

Nhằm làm rõ hơn hành trình “cộng sinh” đầy sáng tạo này, Báo Văn Hóa đã có cuộc trò chuyện với Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam, NSND Tống Toàn Thắng.

.PV. Việc Liên đoàn Xiếc Việt Nam tiên phong tổ chức các cuộc thi về mỹ thuật và nhiếp ảnh xoay quanh chủ đề xiếc như: cuộc thi vẽ tranh “Em yêu nghệ thuật xiếc Việt Nam 2025” và cuộc thi ảnh “Nghệ thuật xiếc Việt Nam mở rộng 2025” cho thấy nỗ lực mở rộng không gian sáng tạo của Liên đoàn.Theo ông, liệu đây có phải là bước khởi đầu cho chiến lược truyền thông mới, đưa nghệ thuật xiếc hòa vào dòng chảy chung của các loại hình nghệ thuật đương đại?

- NSND Tống Toàn Thắng: Đây không phải là lần đầu tiên Liên đoàn Xiếc Việt Nam tìm kiếm hướng đi mới. Trước đó, Liên đoàn đã mạnh dạn kết hợp xiếc với các loại hình nghệ thuật khác như cải lương, múa rối, K-pop, rock… để mở rộng biên độ sáng tạo và thu hút khán giả trẻ. 

Tuy nhiên, việc trở thành đơn vị đầu tiên tổ chức các cuộc thi về mỹ thuật và nhiếp ảnh xoay quanh chủ đề xiếc lại mang ý nghĩa khác. Nghệ thuật xiếc giờ đây đã vươn ra đời sống nghệ thuật tạo hình và thị giác.

Chúng tôi mong muốn xây dựng “hệ sinh thái nghệ thuật xiếc”, nơi xiếc không đơn độc mà cùng song hành, "cộng hưởng" với các loại hình nghệ thuật khác, để tôn vinh giá trị văn hóa Việt Nam trong diện mạo hiện đại. Thông qua ngôn ngữ hình thể độc đáo, xiếc có thể trở thành “đại sứ văn hóa”, kể những câu chuyện Việt bằng hình ảnh và cảm xúc.

Nếu cuộc thi vẽ tranh gieo mầm tình yêu nghệ thuật trong tâm hồn trẻ nhỏ, thì cuộc thi ảnh lại mở ra sân chơi sáng tạo cho giới nhiếp ảnh chuyên nghiệp trong và ngoài nước. 

Đây là bước khởi đầu cho chiến lược dài hơi của Liên đoàn: mở rộng không gian sáng tạo, nâng tầm hình ảnh xiếc Việt trên bản đồ nghệ thuật thế giới.

.Việc Liên đoàn tổ chức các cuộc thi mỹ thuật và nhiếp ảnh về chủ đề xiếc không chỉ góp phần lan tỏa nghệ thuật xiếc đến công chúng mà còn mang đến nguồn năng lượng sáng tạo cho chính những người nghệ sĩ.Theo ông, những sân chơi này sẽ khơi dậy cảm hứng và niềm tự hào nghề nghiệp của các nghệ sĩ xiếc như thế nào, để họ tiếp tục sáng tạo, làm mới nghệ thuật xiếc trong đời sống đương đại?

- Những cuộc thi mỹ thuật và nhiếp ảnh mà Liên đoàn tổ chức không chỉ dừng lại ở ý nghĩa truyền thông, mà còn là “mạch nguồn cảm xúc” dành cho chính người nghệ sĩ xiếc. Qua đó, khơi dậy tình yêu nghề và niềm tự hào sâu sắc trong họ.

Đây còn là hành trình lưu giữ “di sản” của người nghệ sĩ bằng ngôn ngữ thị giác. Bởi không phải lúc nào ánh đèn sân khấu cũng có thể ghi lại khoảnh khắc thăng hoa nhất của họ, nhưng một bức ảnh hay một bức tranh có thể làm được điều đó. Nó “đóng băng” thời gian, ghi lại vẻ đẹp của lao động nghệ thuật, của sự dấn thân và khổ luyện. 

Với nghệ sĩ, đó không chỉ là kỷ niệm, mà còn là tư liệu quý để họ nhìn lại chính mình, nhìn thấy sự trưởng thành trong hành trình làm nghệ thuật. 

Hơn thế, khi sự cống hiến được nhìn nhận, được tôn vinh, họ có thêm động lực để tiếp tục dấn bước. Người nghệ sĩ luôn cần những “chất xúc tác” như thế, sự ghi nhận từ công chúng, từ đồng nghiệp, từ chính nghệ thuật. 

Đây cũng chính là cách tiếp tục thắp sáng tình yêu nghề, sự sáng tạo và phát triển nghệ thuật xiếc Việt giữa đời sống đương đại.

.Trong thời đại mà nền tảng số đang chi phối mạnh mẽ hành vi thưởng thức nghệ thuật của công chúng, liệu những hình ảnh đẹp về nghệ thuật xiếc được lan truyền trên các mạng xã hội có thể trở thành “cầu nối” giúp xiếc Việt Nam đến gần hơn với khán giả đại chúng?

- Tôi cho rằng, mạng xã hội chính là “sân khấu thứ hai” của nghệ thuật xiếc trong thời đại số. Nếu như trước đây, khán giả phải đến rạp mới có thể thưởng thức, thì nay, chỉ cần một bức ảnh hay một bức tranh đẹp được chia sẻ trên mạng, nghệ thuật xiếc đã có thể chạm tới hàng nghìn, thậm chí hàng triệu người. 

Liên đoàn Xiếc Việt Nam: Nỗ lực đổi mới để phát triển

VHO - Khát khao chuyển mình để tiếp cận đa dạng đối tượng khán giả, Liên đoàn Xiếc Việt Nam đang nỗ lực không ngừng nghỉ với hàng loạt những chương trình nghệ thuật xiếc được dàn dựng với tư duy sáng tạo mới, đồng thời chinh phục khán giả quốc tế với những giải thưởng tại các cuộc thi nghệ thuật danh giá. Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam, NSND Tống Toàn Thắng đã chia sẻ về định hướng xây dựng thương hiệu nghệ thuật của đơn vị.

Cuộc thi ảnh “Nghệ thuật xiếc Việt Nam mở rộng 2025”, với sự tham gia của các nhiếp ảnh gia trong và ngoài nước, là một hướng tiếp cận giàu tính sáng tạo. Hình ảnh luôn có sức truyền cảm và lan tỏa mạnh hơn ngôn từ. Mỗi tác phẩm đẹp không chỉ tôn vinh vẻ đẹp của lao động nghệ thuật mà còn góp phần thay đổi góc nhìn của xã hội về nghề nghiệp đặc thù này.

Khi được lan truyền rộng rãi trên nền tảng số, những bức ảnh ấy sẽ khơi gợi cảm xúc, sự tò mò, kéo khán giả quay lại với rạp xiếc. 

Đây cũng là bước đi quan trọng để Liên đoàn thích ứng với xu thế truyền thông mới, từ đó, khẳng định vị thế nghệ thuật xiếc trong đời sống nghệ thuật đương đại.