Đưa “bộ rễ” văn hóa vào âm nhạc đương đại

VHO - Rap Việt mùa 4 năm 2024 vừa mở màn đã gây chú ý với nhiều tranh luận về khả năng của các thí sinh. Trong đó, khán giả đặc biệt quan tâm đến tiết mục “cổ kim hòa điệu” của thí sinh Tiêu Minh Phụng. Bài Lý rapper của nam ca sĩ đã để lại nhiều ấn tượng khi lồng ghép chất liệu âm nhạc dân tộc như vọng cổ, hò, lý… trong phần biểu diễn của mình.

 Sự “kết duyên” của rap và âm nhạc dân gian vốn không xa lạ với thị trường nhạc Việt trong thời gian gần đây. Thế nhưng, khán giả thích thú bởi thấy rằng tác phẩm mà thí sinh mang đến sân chơi lần này không đơn thuần là câu chuyện “làm mới cải lương” hay “làm lạ rap”, mà xuất phát từ một nghệ sĩ đến từ cái nôi của nghệ thuật cải lương, muốn lan tỏa loại hình này đến những sân khấu hiện đại hơn, nơi có đông bạn trẻ và mang tính quốc tế như Rap Việt.

“Là người miền Tây, lớn lên với những giai điệu ngũ cung, những câu dân ca mượt mà, đằm thắm…, nên dù có tham gia bất cứ một hoạt động biểu diễn nào, thì dòng máu nghệ thuật dân tộc vẫn sẽ chảy mạnh mẽ trong người Tiêu Minh Phụng. Tôi cũng muốn đưa những giá trị văn hóa truyền thống ấy đến gần hơn với lớp trẻ. Đó là điều tôi kỳ vọng trong mùa Rap Việt năm nay”, Tiêu Minh Phụng bày tỏ.

Lý rapper khiến khán giả bất ngờ với tiếng đờn rao trong bài vọng cổ ngay phần mở đầu: “Không cần khoe khoang số dư ngân hàng/Anh vẫn có một kho vàng là điệu lý dân ca”. Và nam nghệ sĩ đã kể tên một loạt điệu lý tiêu biểu vào lời ráp, như Lý kéo chài, Lý son sắc, Lý quạ kêu, Lý sâm thương, Lý Mỹ Trà… Đang rap “ngon lành”, liền sau đó Minh Phụng vô câu vọng cổ dài khiến dàn giám khảo, huấn luyện viên và khán giả đều phấn khích reo hò.

Nhiều giám khảo, huấn luyện viên đã lên tiếng khen và cảm ơn nam rapper đã mạnh dạn đưa nghệ thuật truyền thống vào trong rap. Nữ rapper Suboi cho hay, cô rất ngưỡng mộ Tiêu Minh Phụng và qua đây càng thấy tự hào về văn hóa Việt Nam. Còn giám khảo khách mời quốc tế F.Hero (đến từ Thái Lan) cũng bày tỏ bất ngờ khi lần đầu tiên được nghe thể loại nhạc này. “Bài rap thật sự rất tuyệt vời. Từ lúc nghe hip hop đến giờ, tôi chưa từng được thưởng thức bản nhạc nào đặc biệt đến thế”, F.Hero nói.

MC Trấn Thành cũng xúc động nói: “Thời đại bây giờ, những bộ môn nghệ thuật truyền thống cần được phát triển nhiều hơn nữa chứ không chỉ bảo tồn. Qua rap và các loại hình âm nhạc hiện đại, cải lương được tiếp cận nhiều hơn với khán giả, khi khán giả thích rồi, họ sẽ tự tìm đến bản gốc mà nghe”…

Kết quả, Tiêu Minh Phụng được cả 4 huấn luyện viên “tranh giành” và đạt 94% bình chọn từ khán giả. Anh quyết định về với đội của huấn luyện viên Karik. Sau đêm thi, tiết mục Lý rapper cũng nhận được nhiều lời khen từ công chúng và những người trong nghề, trong đó có NSND Hồng Vân, NSƯT Công Ninh, NSƯT Bạch Long, NS Chí Tâm, NS Lê Giang, NSƯT Trinh Trinh…

Trước màn diễn của Tiêu Minh Phụng tại mùa Rap Việt năm nay, cũng đã có không ít thí sinh, nghệ sĩ đưa rap kết hợp cải lương, vọng cổ với mong muốn mang đến sản phẩm âm nhạc độc đáo, mới lạ. Điển hình là NSND Bạch Tuyết kết hợp cùng một số nghệ sĩ trẻ cho ra các sản phẩm âm nhạc như: Tia sáng cuối cùng (2023, cải lương và rap), tạo nên bản giao thoa đương đại mới mẻ cho thị trường nhạc Việt; Về nghe mẹ ru (2022, kết hợp R&B, ballad, rap, cải lương, vọng cổ), cho thấy sức hút của một tác phẩm thể nghiệm hòa trộn giữa yếu tố truyền thống và hiện đại… Tuy nhiên, số lượng các tác phẩm ra đời cũng chưa nhiều, phần vì đây là thể loại khó, nếu nghệ sĩ không có sự am tường hoặc không biết mix khéo léo, khó tạo thành công cho tác phẩm, thậm chí mang lại hiệu ứng ngược.

Cải lương luôn không ngừng đổi mới, cách tân và vẫn là loại hình âm nhạc xu hướng của thời đại. Hơn thế nữa, cải lương còn có thể “chạm” được cả khán giả quốc tế theo những cách mới mẻ, ấn tượng. Việc các nghệ sĩ, đặc biệt là nghệ sĩ trẻ, mạnh dạn tạo ra những tác phẩm nghệ thuật đương đại chỉn chu kết hợp các loại hình âm nhạc dân tộc và rap để giới thiệu cho bạn bè quốc tế và khán giả đương thời Việt Nam là điều rất đáng được hoan nghênh, khuyến khích.

Bàn về câu chuyện này, Rapper quốc tế F.Hero chia sẻ thêm: “Khi nhắc đến một cái cây, thường người ta sẽ nhắc đến hoa, trái, lá, cành… Nhưng ít ai nhớ rằng, để có được hoa thơm, trái ngọt, thì phải có bộ rễ vững chắc. Tôi rất vui khi Tiêu Minh Phụng đã mang cả bộ rễ văn hóa vào trong âm nhạc. Nhạc rap chứa đựng những tinh túy dân gian, dân tộc như thế này thì sẽ tạo được bản sắc riêng cho mỗi quốc gia. Nếu không kết hợp truyền thống với hiện đại thì nguy cơ những giá trị truyền thống sẽ mất dần theo thời gian. Ngày hôm nay, các bạn trẻ đã thổi vào đó làn gió mới, sáng tạo theo cách riêng của mình, để những giá trị ấy sẽ trường tồn theo thời gian”.