Đến “thành phố chìm” chiêm ngưỡng loài hoa hồng đen huyền bí

VHO - Halfeti được biết đến là một thị trấn nhỏ ở Thổ Nhĩ Kỳ, thuộc tỉnh Shangle Urfa, nằm bên bờ sông Euphrates.

Hầu hết các khu vực ở Halfeti đã chìm dưới nước do đập Birecik làm ngập khu vực này vào những năm 1990. Ước tính khoảng 40% diện tích Halfeti — một thị trấn với dân số khoảng 2.600 người trước khi có đập — đã bị nhấn chìm trong nước. 

Nhiều ngôi nhà bằng đá, cửa hàng và một phần đáng kể Merkez Camii (Nhà thờ Hồi giáo Trung tâm) từ thế kỷ 19 trong "khu phố cổ" đã bị phá hủy. Tuy nhiên, một số nơi cư trú ở độ cao lớn hơn đã được bảo toàn và nhiều người dân vẫn còn sinh sống trong thị trấn phía trên mực nước biển cho đến ngày nay.

Đập Birecik được xây dựng dọc theo sông Euphrates và các sông Tigris lân cận nhằm phát triển khu vực Đông Nam Anatolia. 

Đập thủy điện này tạo ra khoảng 2.500 GWh (gigawatt giờ) điện mỗi năm — đủ cung cấp điện cho gần một triệu hộ gia đình Thổ Nhĩ Kỳ. Hồ chứa rộng 20 dặm vuông được quy hoạch để tưới tiêu cho 70.000 ha đất nông nghiệp.

Bất chấp những lợi ích rõ ràng này, đập Birecik ban đầu đã vấp phải nhiều phản ứng trái chiều từ người dân địa phương.

Theo ông Erhan Yildirim, nhà nghiên cứu, sử gia và hướng dẫn viên chuyên nghiệp địa phương, nhiều nghĩa trang và ngôi nhà đã bị nhấn chìm và không thể khôi phục lại nền văn hóa đã bị chìm dưới nước.

Muslum Karaman, một người lái thuyền địa phương, cho biết “người dân ở Halfeti từng kiếm sống bằng nghề chăn nuôi và nông nghiệp”. Thị trấn này cũng từng nổi tiếng với nghề sản xuất quả hồ trăn.

“Giờ đây, thị trấn đã hoàn toàn thay đổi và định hướng phát triển kinh tế du lịch”, ông Karaman nói thêm.

Nhiều người dân cũng thích nghi với sự thay đổi này, biến “nhà ở thành nhà hàng và quán cà phê sang trọng” nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống.

Ngày nay, du khách đổ xô đến “thành phố chìm” để chiêm ngưỡng các công trình kiến trúc chìm. Lặn biển ở Halfeti đã trở thành một hoạt động du lịch được ưa chuộng.

“Hoa hồng đen”

Và sự sống cũng tồn tại trên mặt nước. Halfeti nổi tiếng về loài hoa hồng "đen" được trồng quanh thị trấn bên bờ sông Euphrates. Truyền thuyết kể rằng Halfeti là nơi duy nhất trên thế giới có hoa hồng đen thực sự nở. 

"Nếu bạn trồng hoa hồng đen ở bất kỳ địa điểm nào khác, chúng sẽ không bao giờ cho bạn màu sắc giống nhau", nhà nghiên cứu Yildirim khẳng định.

Các chuyên gia cho rằng màu sắc của hoa hồng đen không phải là đen thuần túy, mà là đỏ sẫm. Chuyên gia hoa hồng nổi tiếng thế giới Michael Marriott nhận định một số bông hồng màu đỏ sẫm có thể có màu đen, đặc biệt là ở giai đoạn nụ, trước khi chúng chuyển sang màu nhạt hơn khi nở.

Ngoài ra, cánh hoa hồng càng sẫm màu thì càng dễ bị cháy nắng - nghĩa là ở vùng khí hậu nắng, hoa có thể trông sẫm màu hơn.

Guy Barter, chuyên gia làm vườn tại Hiệp hội Làm vườn Hoàng gia Anh, đồng tình với quan điểm nêu trên. 

"Hoa hồng đen thường có màu đỏ sẫm, một phần là do điều kiện đất đai đặc biệt của Halfeti ", ông Guy Barter nói.

Theo ông Marriott, hầu hết hoa hồng được ghép vào gốc ghép thông thường, vốn ưa sự cân bằng trung tính giữa tính axit và tính kiềm. Nông dân của Halfeti sẽ sử dụng rễ gốc của hoa hồng, vốn có khả năng sống sót tốt hơn trong điều kiện axit làm sẫm màu cánh hoa.

“Chắc hẳn là do điều kiện khí hậu ở đây đã tạo nên màu sắc đặc biệt của hoa hồng,” Birsen Aşağı, nhân viên tại Floating Gift Shop, nơi bán các sản phẩm hoa hồng đen, cho biết. 

Những người dân địa phương như Aşağı cung cấp rất nhiều sản phẩm từ hương hoa hồng đen, mỹ phẩm đến thức uống như trà hoa hồng.

Trong khi đó, các thương hiệu quốc tế cũng đã tận dụng sức hấp dẫn của loài hoa này. Hãng nước hoa Anh Penhaligon’s thậm chí còn đặt tên cho loại nước hoa hồng đen của mình là “Halfeti”.

Lịch sử trên mặt nước

Du khách đến Halfeti cũng có thể đi thuyền một giờ dọc theo dòng sông đến Pháo đài Rumkale gần đó — một biểu tượng lịch sử phức tạp và đầy biến động của khu vực.

Đi thuyền, du khách có thể nhìn thấy nền móng của pháo đài nhô ra một cách ngoạn mục trên dòng sông. 

Kiến trúc ấn tượng của Rumkale là lời nhắc nhở sâu sắc về lịch sử và dấu ấn văn hóa địa phương.

Năm 2013, Halfeti được công nhận là một phần của mạng lưới Cittaslow (“thành phố chậm”), tôn vinh cam kết của thành phố về chất lượng cuộc sống trong nỗ lực bảo tồn văn hóa và truyền thống địa phương.