Kinh nghiệm tham khảo cho Việt Nam

VHO - Kinh nghiệm từ Trung Quốc và Thái Lan cho thấy, hạn chế xe xăng cần lộ trình đồng bộ, phù hợp với đặc điểm mỗi nơi.

Trung Quốc là một trong những quốc gia thực hiện chính sách cấm hoặc hạn chế phương tiện giao thông chạy bằng xăng từ nhiều năm nay và đã đạt được những kết quả tích cực.

Năm 1991, thành phố Quảng Châu bắt đầu thực hiện chính sách hạn chế đối với xe máy xăng. Theo đó, mỗi tháng chỉ cấp 500 biển số cho xe máy xăng; đến năm 1995 thì ngừng cấp biển số mới. Tháng 6.1996, Quảng Châu bắt đầu cấm xe máy lưu thông ở một số tuyến đường, đến năm 2007 thì cấm toàn bộ xe máy xăng.

Đến năm 2003, thành phố Thâm Quyến đã ban hành lệnh cấm xe máy xăng tại một số tuyến đường trung tâm. Đến năm 2007, thành phố này cấm hoàn toàn xe máy xăng trong khu vực trung tâm.

Đến nay đã có hơn 200 thành phố ở Trung Quốc thực hiện chính sách hạn chế hoặc cấm xe máy xăng. Một số thành phố như Bắc Kinh, Thiên Tân, Thượng Hải, Quảng Châu, Trung Sơn, Chu Hải đã ngừng việc cấp biển đăng ký xe máy xăng. Một số thành phố khác như Côn Minh, Ngọc Khê, Khúc Tĩnh...  khi đăng ký biển số xe, chủ xe sẽ phải nộp thêm thuế tiêu thụ khoảng 10%.

Cấm xe máy xăng: “Đường xanh” còn vướng những “ổ gà”

VHO - Lộ trình hạn chế, tiến tới cấm xe máy xăng đang được một số địa phương lên kế hoạch thực hiện từ nay đến năm 2030 và xa hơn. Tuy nhiên, nếu không có giải pháp đồng bộ mục tiêu này sẽ gặp phải những khó khăn.

Các thành phố như Trùng Khánh, Thành Đô tuy không cấm xe máy xăng nhưng không cho phép xe máy xăng vào trung tâm thành phố, và mỗi năm lại đấu giá một số lượng nhất định giấy phép vào trung tâm thành phố.

Tại Trung Quốc, mỗi thành phố sẽ có những quy định cũng như chính sách cho việc thực hiện hạn chế hoặc cấm xe máy xăng khác nhau, nhưng về cơ bản họ có những biên pháp thực thi khá đồng bộ. Có thể kể đến như trợ giá khi mua xe máy điện. Nếu người dân đổi xe máy xăng sang xe máy điện sẽ được hỗ trợ một phần chi phí mua xe mới.

Chương trình đổi xe cũ cũng được chú ý. Các xe điện cũ hoặc không đạt chuẩn sẽ được thu mua và hưởng chính sách đổi xe có hỗ trợ. Với cá nhân lần đầu mua xe điện mới theo quy định thì sẽ được hưởng hỗ trợ tài chính với mức cao nhất 20% giá bán.

Các địa phương tại Trung Quốc cũng phát triển hạ tầng sạc. Các trạm sạc xe máy điện được lắp đặt khắp các khu dân cư, trung tâm thương mại, bến xe... rất thuận tiện và dễ sử dụng...

Về mặt quản lý cũng được Trung Quốc tăng cường, mọi xe máy điện đều được yêu cầu đăng ký, cài chip GPS để kiểm soát và phân tích lưu lượng.

Kết quả của việc hạn chế hoặc cấm xe xăng đã giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí cũng như tai nạn giao thông tại Trung Quốc…

Còn tại Thái Lan, quốc gia này đang chuyển hướng mạnh mẽ sang giao thông xanh và đưa ra lộ trình để hạn chế xe chạy xăng. Quốc gia này đang "đặt cược" lớn vào công nghiệp xe điện thông qua chiến lược "30@30".

Trong chiến lược điện hóa quốc gia này mục tiêu được đề ra đến năm 2030, các loại xe không phát thải chủ yếu là xe điện chạy pin, phải chiếm ít nhất 30% tổng sản lượng xe được sản xuất trong nước.

Để cụ thể hóa tầm nhìn này, chính phủ đã đề ra mục tiêu sản xuất 725.000 ô tô điện và 675.000 xe máy điện vào năm 2030. Trong năm 2025, xe điện sẽ chiếm 10% sản lượng và đăng ký mới; đến năm 2030, tỷ lệ này tăng lên 30% sản lượng và 40% đăng ký mới; và đến năm 2035, mục tiêu cuối cùng là 50% sản lượng và 100% đăng ký mới là xe điện.

Chính phủ Thái Lan đã tung ra các gói hỗ trợ tài chính trực tiếp và gián tiếp để thực hiện mục tiêu này nhằm kích thích cả phía cung và cầu. Cùng với đó còn có các ưu đãi về thuế. Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe máy điện được giảm xuống còn 1%, trong khi thuế đối với ô tô điện cũng giảm mạnh từ 8% xuống còn 2%.

Kinh nghiệm từ Trung Quốc và Thái Lan cho thấy, hạn chế xe xăng cần lộ trình đồng bộ, phù hợp với đặc điểm mỗi nơi. Chuyển đổi giao thông xanh là xu hướng tất yếu, nhưng để hiệu quả, mỗi bước đi phải được tính toán kỹ và có hỗ trợ phù hợp.