Hải Phòng : Dưới ánh sáng Đề cương Văn hoá Việt Nam

Không chỉ các Nghị quyết của Đảng mà các văn kiện, chiến lược, văn bản khác của Nhà nước cũng thường xuyên đề cập đến các nguyên tắc: dân tộc, khoa học, đại chúng trong xây dựng và phát triển văn hoá. Điều đó chứng tỏ những tư tưởng cơ bản của “Đề cương văn hoá Việt Nam” năm 1943 vẫn còn nguyên giá trị, góp phần định hướng cho sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam trong suốt 80 năm qua. Dưới ánh sáng của “Đề cương văn hoá Việt Nam” và các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về văn hoá, trong nhiều năm qua, bên cạnh những mục tiêu, định hướng phát triển kinh tế, thành phố Hải Phòng đã quán triệt sâu sắc, vận dụng sáng tạo đường lối văn hoá của Đảng, cụ thể hoá các chính sách phát triển văn hoá của Nhà nước. Thành uỷ, Uỷ ban nhân dân thành phố đã ban hành các văn bản định hướng, chỉ đạo xây dựng đời sống văn hoá, trong đó có những Nghị quyết chuyên đề, Quyết định, kế hoạch về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Hải Phòng.

Các chương trình nghệ thuật của các đơn vị nghệ thuật của TP Hải Phòng luôn có mặt lãnh đạo Thành phố và Sở Văn hoá và Thể thao Hải Phòng tới dự và động viên

Nghị quyết số 16-NQ/TU ngày 18/3/2008 của Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng về phát triển văn hóa Hải Phòng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa với  mục tiêu hàng đầu là xây dựng con người Hải Phòng thực sự cầu thị, năng động, cởi mở, khôi phục vị thế truyền thống vốn có của Hải Phòng, giữ gìn và phát huy nét đẹp của văn hóa Hải Phòng, coi trọng phát triển văn hóa quần chúng từ cơ sở với văn hóa chuyên nghiệp...
Chương trình hành động số 33-CTr/TU ngày 04/2/2015 của Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng đặt ra mục tiêu cụ thể là xây dựng nền văn hoá tiên tiến mang đặc trưng của văn hoá Hải Phòng, có vị trí xứng đáng trong nền văn hoá Việt Nam, văn hoá thực sự là nền tảng tinh thần xã hội, vừa là mục tiêu của quá trình xây dựng Hải Phòng trở thành thành phố Cảng văn minh, hiện đại, xây dựng con người Hải Phòng phát triển toàn diện
Ngày 30/5/2017, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Quyết định số 1309/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển ngành văn hóa, thể thao và du lịch thành phố Hải Phòng đến năm 2030. Nội dung quy hoạch đã xác định rõ quan điểm, mục tiêu: phát triển thành phố Hải Phòng trở thành trung tâm văn hóa, thể thao và du lịch vùng duyên hải Bắc Bộ; tiếp tục bảo tồn, kế thừa và phát huy các giá trị tốt đẹp của văn hóa dân tộc, làm phong phú thêm nét đặc trưng riêng của văn hóa Hải Phòng; phát huy cao độ tính sáng tạo của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, phấn đấu có nhiều sản phẩm văn hóa, nghệ thuật chất lượng cao; nâng cao mức hưởng thụ và tham gia các hoạt động sáng tạo văn hoá của nhân dân; huy động mọi nguồn lực cho phát triển văn hóa, coi đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho con người và cho phát triển bền vững, gắn kết nhiệm vụ phát triển kinh tế với phát triển văn hóa.
Quán triệt đường lối văn hoá của Đảng, vận dụng sáng tạo để hiện thực hoá các Nghị quyết và các văn bản chỉ đạo của Nhà nước về văn hoá, trong những năm qua, văn hoá Hải Phòng đã có những điểm sáng. 

Vở Đến bến bờ bên kia của Đoàn Kịch nói Hải Phòng đã được trao Huy chương Vàng Liên hoan Quốc tế sân khấu thử nghiệm lần thứ V – 2022

Có thể kể đến đầu tiên là lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn. Với chính sách cụ thể như giữ nguyên mô hình 05 Đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp hiện có (Chèo, Múa Rối, Cải lương, Kịch nói, Ca múa); phê duyệt Đề án Sân khấu Truyền hình; phối hợp tổ chức các hoạt động văn hoá nghệ thuật toàn quốc tại thành phố… đã giúp cho nghệ thuật biếu diễn thành phố có nhiều khởi sắc. Ngày 25/3/2020, thành phố Hải Phòng phê duyệt Đề án Sân khấu truyền hình. Mỗi tháng 01 chương trình nghệ thuật do các đoàn nghệ thuật thành phố thực hiện dàn dựng, biểu diễn với nhiều chủ đề khác nhau bằng các loại hình nghệ thuật khác nhau, ghi hình, phát sóng trực tiếp phục vụ nhân dân. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid 19 diễn biến phức tạp những năm vừa qua, khi các chương trình biểu diễn văn hóa nghệ thuật trực tiếp hầu hết không thể tổ chức thì mô hình Đề án "Sân khấu truyền hình" đã giúp cho nhân dân thành phố vẫn tiếp tục được thưởng thức các tác phẩm nghệ thuật chuyên nghiệp với chất lượng cao. Và quan trọng hơn các Nhà hát, rạp hát của thành phố luôn "sáng đèn", các diễn viên, nhạc công, đạo diễn của các đoàn nghệ thuật… có cơ hội được làm nghề, được sáng tạo nghệ thuật, được hỗ trợ lẫn nhau trong việc thực hiện, dàn dựng, biểu diễn. Đây thực sự là sáng tạo đột phá để Hải Phòng trở thành điểm sáng của cả nước trong việc duy trì tổ chức và biểu diễn văn hóa nghệ thuật thời kỳ dịch bệnh. Đến nay, đề án vẫn tiếp tục được triển khai thực hiện, các vở diễn không chỉ để ghi hình phát sóng phục vụ người xem trên truyền hình mà còn biểu diễn trực tiếp phục vụ nhân dân, biểu diễn lưu động tại nhiều địa điểm khác nhau, đặc biệt là các nơi vùng sâu, vùng xa, hải đảo. 
Bên cạnh đó, thành phố Hải Phòng tích cực phối hợp đăng cai thực hiện nhiều chương trình văn hoá, nghệ thuật do Trung ương tổ chức như: Liên hoan Âm nhạc ASEAN; Liên hoan Sân khấu Kịch nói toàn quốc; Chung kết Sao Mai điểm hẹn 2022; Liên hoan Sân khấu quốc tế thử nghiệm lần thứ V – 2022; Lễ phát động sáng tác các tác phẩm văn học nghệ thuật “Sống mãi với thời gian”…Các hoạt động diễn ra liên tục đã tạo không khí văn hoá, nghệ thuật sôi nổi trên địa bàn thành phố, góp phần nâng cao đời sống văn hoá tinh thần cho nhân dân. Và trong năm 2022, các đoàn nghệ thuật thành phố tham gia các cuộc thi, liên hoan, hội diễn giành nhiều giải cao: Đoàn Chèo tham gia Liên hoan Chèo toàn quốc đạt huy chương Vàng; đoàn Cải Lương tham gia Liên hoan Cải lương toàn quốc đạt giải xuất sắc; đoàn Kịch nói tham gia Sân khấu quốc tế thử nghiệm lần thứ V đạt huy chương Vàng.

Lễ Hội Vật Cầu - Kiến thuỵ - Hải phòng

Cùng với nghệ thuật biểu diễn, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản trên địa bàn thành phố Hải Phòng cũng đạt được những kết quả quan trọng. Thành phố là vùng đất có hệ thống di tích đậm đặc với 937 di tích, trong đó có 531 di tích đã được xếp hạng các cấp (02 di tích quốc gia đặc biệt, 118 di tích quốc gia và 413 di tích thành phố); có 474 lễ hội và 09 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Do vậy, công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị di sản trên địa bàn thành phố luôn được quan tâm. Ngày 08/12/2017, Hội đồng nhân dân thành phố ban hành Nghị quyết số 22/NQ-HĐND về công trợ kinh phí trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử - văn hóa xếp hạng cấp thành phố giai đoạn 2018 - 2025. Việc thực hiện Nghị quyết đã giúp cho công tác trong công tác bảo tồn các di tích đạt kết quả cao, kịp thời ngăn chặn sự xuống cấp di tích, phục dựng những phần kiến trúc bị hủy hoại. Từ năm 2018 đến năm 2021, với nguồn “vốn mồi” 28,5 tỷ đồng công trợ của nhà nước, các địa phương huy động xã hội hóa 114 tỷ đồng tham gia tu bổ, tôn tạo, khôi phục các hạng mục công trình kiến trúc đã bị xuống cấp, bị hủy hoại, tôn tạo thêm cảnh quan di tích, góp phần làm cho di tích sạch đẹp, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân trong hoạt động văn hóa tôn giáo, tín ngưỡng và tham quan du lịch. Với hiệu quả được khẳng định, ngày 09/12/2022, Hội đồng nhân dân thành phố tiếp tục ban hành Nghị quyết số 82/NQ-HĐND về công trợ kinh phí tu bổ, tôn tạo di tích quốc gia trên địa bàn thành phố giai đoạn 2023 – 2027. Nghị quyết đi vào thực hiện sẽ giúp cho hệ thống di tích quốc gia trên địa bàn thành phố được nâng cấp, tu bổ, tôn tạo. Cũng trong năm 2022, thành phố Hải Phòng có 12 bảo vật quốc gia được Chính phủ công nhận, bao  gồm: Thanh Long đao; Tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung; Phù điêu Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn và Bộ sưu tập gốm men trắng An Biên; có 07 nghệ nhân có cống hiến xuất sắc trong giữ gìn và phát huy di sản văn hoá của dân tộc được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú. 
Thực hiện chủ trương chuyển đổi số của thành phố, ngày 21/10/2022, Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng đã ban hành Kế hoạch gắn mã QR lên biển tên đường, phố, công trình công cộng. Năm 2022, in và dán mã QR (thông tin về tiểu sử danh nhân, hoặc nguồn gốc, giá trị, ý nghĩa tên đặt) cho 450 tuyến đường, phố và công trình công cộng trên địa bàn thành phố. Việc làm này đã tạo điểm nhấn du lịch, cho nhân dân thành phố, du khách trong và ngoài nước hiểu thêm về quy mô tuyến đường, truyền thống địa phương, tiểu sử các danh nhân, danh thắng, di tích lịch sử gắn với quá trình xây dựng đất nước nói chung và thành phố Hải Phòng nói riêng. 

Văn hoá thực sự là sức mạnh nội sinh quan trọng, đảm bảo sự phát triển bền vững. Đây là kết quả của tư duy lý luận và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình lãnh đạo của Đảng trên mặt trận văn hóa đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Do vậy, mỗi địa phương cần nhận thức sâu sắc trọng trách của mình trong xây dựng và phát huy sức mạnh văn hóa trong tiến trình hội nhập, phát triển.          (GIÁM ĐỐC SỞ VĂN HOÁ VÀ THỂ THAO HẢI PHÒNG TRẦN THỊ HOÀNG MAI)

 Từ kết quả nổi bật trong 2 lĩnh vực nêu trên, có thể thấy, thành phố Hải Phòng đã quán triệt sâu sắc, vận dụng sáng tạo đường lối của Đảng trong xây dựng và phát triển văn hoá. Chủ trương phát triển văn hoá theo ba hướng: dân tộc, khoa học và đại chúng tiếp tục là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Tuỳ vào tình hình thực tế, từng giai đoạn phát triển, thành phố từng bước hoạch định chiến lược phát triển văn hóa tương xứng với tiềm năng, lợi thế; đảm bảo bố trí nguồn lực đầu tư phù hợp, tạo cơ chế thuận lợi thu hút nguồn lực xã hội; đảm bảo hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển; thực hiện chuyển đổi số để phát huy hiệu quả các giá trị văn hóa lịch sử.
Văn hoá thực sự là sức mạnh nội sinh quan trọng, đảm bảo sự phát triển bền vững. Đây là kết quả của tư duy lý luận và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình lãnh đạo của Đảng trên mặt trận văn hóa đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Do vậy, mỗi địa phương cần nhận thức sâu sắc trọng trách của mình trong xây dựng và phát huy sức mạnh văn hóa trong tiến trình hội nhập, phát triển.

                       GIÁM ĐỐC SỞ VĂN HOÁ VÀ THỂ THAO HẢI PHÒNG TRẦN THỊ HOÀNG MAI