Xây dựng văn hóa doanh nhân Việt Nam trong bối cảnh mới

PGS.TS BÙI HOÀI SƠN

VHO - Ngày Doanh nhân Việt Nam 13.10 không chỉ là dịp vinh danh những đóng góp to lớn của giới doanh nhân đối với nền kinh tế, mà còn là cơ hội để ta nhìn nhận và trân trọng những giá trị văn hóa sâu sắc mà họ đã tạo dựng và lan tỏa.

 Doanh nhân Việt Nam không chỉ dẫn đầu trong cuộc đua tăng trưởng và lợi nhuận, mà còn là những người bảo tồn và phát triển một nền văn hóa kinh doanh độc đáo, đậm nét dân tộc, đồng thời thể hiện sự linh hoạt và sáng tạo trong bối cảnh hội nhập toàn cầu. 

 Doanh nhân không chỉ là người lãnh đạo doanh nghiệp mà còn mang trên vai sứ mệnh quan trọng là nhằm lan tỏa tinh thần trách nhiệm xã hội và đóng góp vào sự phát triển bền vững của cộng đồng. Trong thế giới hiện đại, vai trò, ý nghĩa của họ vượt xa mục tiêu lợi nhuận và doanh thu. Họ là những người kiến tạo giá trị, không chỉ cho bản thân mà còn cho xã hội nói chung.

Thông qua việc kết nối giữa doanh nghiệp và cộng đồng, họ làm sâu sắc hơn các giá trị nhân văn, biến khát vọng kinh tế thành động lực làm giàu cho đời sống chung. Trách nhiệm xã hội của doanh nhân bắt đầu từ những quyết định kinh doanh nhỏ nhất. Đó có thể là việc chọn nguyên liệu thân thiện với môi trường hay tạo ra sản phẩm an toàn, có lợi cho người tiêu dùng. Những hành động nhỏ bé này, khi được nhân lên hàng ngàn, hàng triệu lần, sẽ tạo ra sức mạnh lan tỏa vô cùng lớn. Với sự minh bạch và đạo đức kinh doanh, doanh nhân không chỉ khơi dậy niềm tin từ xã hội mà còn chứng minh rằng phát triển bền vững không phải là khẩu hiệu, mà là hành động thực tiễn. 

Hơn thế nữa, doanh nhân còn là những người xây dựng cầu nối giữa lợi ích cá nhân và lợi ích cộng đồng. Mỗi doanh nghiệp thành công không chỉ mang lại thịnh vượng cho bản thân mà còn tạo ra hàng ngàn công ăn việc làm, nuôi sống nhiều gia đình, cải thiện chất lượng cuộc sống cho cả cộng đồng. Sự phát triển của doanh nghiệp kéo theo sự phát triển của xã hội, tạo nên một quá trình bền vững không chỉ dựa trên lợi nhuận mà còn trên những giá trị lâu dài và ý nghĩa.

Tinh thần trách nhiệm xã hội của doanh nhân là cam kết không ngừng rằng, mỗi bước tiến của họ đều hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra giá trị kinh tế, họ còn là những người truyền cảm hứng cho cộng đồng, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp, lòng kiên trì, và sự nhân ái. Họ hiểu rằng thành công không chỉ nằm ở việc kiếm nhiều tiền mà còn ở cách họ đóng góp vào sự phát triển của xã hội. Các dự án giáo dục, chương trình bảo vệ môi trường, hoạt động từ thiện đều mang dấu ấn của họ, thể hiện sự cam kết dài lâu với cộng đồng... 

Doanh nhân cũng là những người tiên phong trong việc xây dựng tương lai. Với tầm nhìn xa, họ không chỉ chú trọng đến lợi nhuận ngắn hạn mà còn cân nhắc những tác động dài hạn của các quyết định kinh doanh đối với cộng đồng. Các dự án phát triển bền vững, cam kết bảo vệ môi trường, và nỗ lực giảm thiểu tác động tiêu cực đến xã hội là những minh chứng rõ ràng cho trách nhiệm của họ với tương lai.

Họ hiểu rằng phát triển không chỉ dựa vào hiện tại, mà còn phải hướng tới một tương lai xanh hơn, tốt đẹp hơn cho thế hệ sau. Sâu thẳm trong mỗi doanh nhân là sự nhận thức rằng mỗi hành động của họ mang theo trách nhiệm to lớn. Đó là trách nhiệm không chỉ với bản thân, gia đình, doanh nghiệp, mà còn với toàn xã hội. Mỗi quyết định của họ có khả năng ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng ngàn, thậm chí hàng triệu người. Chính tinh thần trách nhiệm này đã và đang tạo nên sự thay đổi sâu sắc trong cách mà doanh nhân Việt Nam đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước. 

Hiện nay, trong bối cảnh chuyển đổi số, các doanh nhân Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển nhưng đồng thời cũng đối mặt với không ít thách thức lớn lao trong việc duy trì và phát huy văn hóa doanh nghiệp. Văn hóa kinh doanh, vốn là linh hồn và nền tảng tạo nên sự khác biệt, nay phải đương đầu với những thử thách đến từ sự biến đổi mạnh mẽ của công nghệ và thị trường. Bên cạnh mục tiêu tăng trưởng, doanh nhân phải tìm cách bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống giữa làn sóng số hóa.

Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là sự xung đột giữa truyền thống và hiện đại. Văn hóa kinh doanh Việt Nam từ lâu đã gắn bó với các giá trị như lòng tin, tinh thần đoàn kết và tôn trọng lẫn nhau. Tuy nhiên, trong môi trường số hóa, nơi mà các tương tác ngày càng trở nên nhanh chóng và chủ yếu diễn ra qua không gian ảo, sự kết nối trực tiếp giữa con người với nhau bị thu hẹp, có nguy cơ làm phai nhạt những giá trị nhân văn vốn có. Các doanh nhân cần phải khéo léo kết hợp công nghệ tiên tiến với việc duy trì và phát huy những giá trị tinh thần sâu sắc mà doanh nghiệp đã xây dựng qua nhiều thế hệ. 

Hơn nữa, sự thay đổi không ngừng của công nghệ đòi hỏi doanh nghiệp phải liên tục thích nghi và đổi mới. Chuyển đổi số yêu cầu doanh nghiệp thay đổi toàn bộ từ cách thức quản lý đến quy trình làm việc, đồng nghĩa với việc doanh nhân phải đảm bảo nhân viên của mình không chỉ làm chủ công nghệ mà còn tiếp tục giữ gìn tinh thần văn hóa chung của tổ chức.

Việc cân bằng giữa tốc độ đổi mới và sự ổn định trong văn hóa doanh nghiệp trở thành một bài toán khó, đòi hỏi sự lãnh đạo linh hoạt và nhạy bén. Một vấn đề lớn khác mà doanh nhân phải đối mặt là xây dựng và duy trì lòng tin trong môi trường số hóa. Các giao dịch và hoạt động kinh doanh giờ đây phụ thuộc nhiều vào công nghệ và dữ liệu, do đó việc bảo mật thông tin cá nhân và quản lý dữ liệu trở nên vô cùng quan trọng. Doanh nhân cần phải bảo đảm sự tin tưởng từ phía khách hàng, đối tác và nhân viên bằng cách bảo vệ quyền riêng tư và giữ gìn uy tín của mình. Nếu không làm tốt điều này, văn hóa kinh doanh có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 

Ngoài ra, sự đồng bộ và thống nhất trong doanh nghiệp cũng là một thách thức lớn trong quá trình chuyển đổi số. Với sự phát triển của các mô hình làm việc từ xa và công nghệ tiên tiến, việc duy trì một văn hóa doanh nghiệp thống nhất trên mọi khía cạnh trở nên khó khăn hơn. Mỗi bộ phận hoặc cá nhân trong doanh nghiệp có thể tiếp cận công nghệ và văn hóa ở các mức độ khác nhau, dẫn đến sự khác biệt trong cách làm việc.

Do đó, doanh nhân cần nỗ lực đảm bảo rằng tất cả mọi người trong tổ chức, từ lãnh đạo đến nhân viên, đều đi theo cùng một định hướng văn hóa. Trong bối cảnh chuyển đổi số, doanh nhân Việt Nam không chỉ phải duy trì và phát triển những giá trị cốt lõi của văn hóa doanh nghiệp, mà còn phải liên tục sáng tạo và thích nghi với những thay đổi nhanh chóng. Điều này đòi hỏi ở họ không chỉ một tầm nhìn chiến lược mà còn cần có trái tim nhân ái, để văn hóa doanh nghiệp trở thành nền tảng của sự phát triển bền vững, chứ không chỉ là công cụ thúc đẩy lợi nhuận. 

Kỷ niệm Ngày Doanh nhân Việt Nam là dịp để chúng ta tôn vinh không chỉ những thành tựu kinh tế, mà còn những giá trị văn hóa sâu sắc mà các doanh nhân đã vun đắp qua thời gian. Trong hành trình đầy gian nan và thử thách, văn hóa doanh nhân đóng vai trò như kim chỉ nam, không chỉ định hướng cho sự phát triển của mỗi doanh nghiệp mà còn là ngọn lửa thắp sáng cho những ý tưởng sáng tạo, tinh thần đổi mới và trách nhiệm với xã hội. 

Doanh nhân Việt Nam, với sự kiên trì và khát khao vươn lên, đã không ngừng tạo dựng nên những giá trị văn hóa riêng biệt, góp phần làm phong phú thêm bản sắc dân tộc trong bối cảnh hội nhập toàn cầu. Họ chính là những người giữ lửa, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ và chung tay xây dựng một tương lai bền vững, thịnh vượng cho đất nước. Văn hóa doanh nhân không chỉ thể hiện bản sắc độc đáo của mỗi doanh nghiệp, mà còn là nền tảng vững chắc để doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên trường quốc tế.