Tuyên Quang đặt nền móng cho môi trường văn hóa mới

VHO - Việc hợp nhất Tuyên Quang và Hà Giang thành tỉnh Tuyên Quang mới là dấu mốc quan trọng trong tiến trình tổ chức hành chính và cũng là bước chuyển chiến lược trong phát triển văn hóa và con người, với mục tiêu hình thành một môi trường văn hóa mới toàn diện, giàu bản sắc, gắn kết chặt chẽ với phát triển kinh tế - xã hội.

 Tuyên Quang mới là nơi hội tụ của hai vùng đất giàu truyền thống cách mạng, đa dạng văn hóa, phong phú di sản và đậm đà bản sắc các dân tộc thiểu số. Trong quá trình sáp nhập, bài toán đặt ra là tổ chức bộ máy hành chính hiệu quả và tạo ra một bản sắc chung thống nhất trong đa dạng, phát huy tinh thần đại đoàn kết, niềm tự hào văn hóa vùng miền và xây dựng môi trường sống hài hòa, lành mạnh cho người dân.

Hài hòa bản sắc, thống nhất mục tiêu

Từ nền tảng sẵn có, Tuyên Quang xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực nội sinh và mục tiêu của phát triển. Văn hóa không đứng bên lề, mà đồng hành và thúc đẩy kinh tế - xã hội, đặc biệt là du lịch, lĩnh vực có tiềm năng lớn khi hai vùng địa lý đặc biệt này kết hợp.

Các thiết chế văn hóa từ tỉnh đến cơ sở đang được kiện toàn, nâng cấp và mở rộng nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cộng đồng và hưởng thụ văn hóa của người dân ở cả miền núi và trung du. Từ nhà văn hóa thôn bản, sân chơi thể thao cộng đồng cho đến các trung tâm văn hóa cấp tỉnh, địa phương đều được chú trọng đầu tư gắn với công cuộc chuyển đổi số.

Tuyên Quang mới đang chủ động rà soát, ban hành và điều chỉnh các chính sách, quy định nhằm xây dựng nếp sống văn minh, hiện đại nhưng vẫn giữ được giá trị truyền thống. Mỗi cộng đồng dân tộc, dòng họ, gia đình đều là chủ thể tham gia sáng tạo và gìn giữ môi trường văn hóa sống động, giàu nhân văn.

Trong hành trình xây dựng môi trường văn hóa, một mục tiêu cốt lõi được tỉnh Tuyên Quang xác định là phát triển con người toàn diện trên các phương diện: Đức, trí, thể, mỹ. Đặc biệt, tỉnh chú trọng bồi dưỡng các phẩm chất yêu nước, đoàn kết, sáng tạo, ý thức trách nhiệm và năng lực thích ứng trong một xã hội đổi mới. Người dân Tuyên Quang - Hà Giang mang trong mình truyền thống cách mạng, cần cù lao động, giàu lòng yêu nước.

Giờ đây, họ đang được tiếp thêm năng lực để trở thành những công dân văn hóa của thời đại mới, những người vừa biết gìn giữ bản sắc vừa làm chủ kỹ năng sống, thẩm mỹ, tư duy phản biện và sáng tạo. Con người không chỉ là trung tâm của chính sách phát triển, mà còn là chủ thể kiến tạo không gian văn hóa, nơi các giá trị truyền thống được kết nối, làm mới, tái sinh trong nhịp sống hiện đại.

Xây dựng môi trường văn hóa, đời sống văn hóa gắn với phát triển kinh tế - xã hội được tỉnh xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Tuyên Quang mới đang phát huy vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng, huy động sự vào cuộc đồng bộ của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc nhận diện và xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, từng bước hình thành nếp sống văn minh, tiến bộ.

Từ các tổ khảo sát tại từng thôn bản, đến việc thống kê, nhận diện và loại bỏ những phong tục không còn phù hợp đang được thực hiện bài bản. Các lớp tập huấn, hội thi tuyên truyền như Hội thi “Dân vận khéo” đã trở thành sân chơi bổ ích, giúp lan tỏa tinh thần đổi mới trong từng gia đình, dòng họ.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tiếp tục được phát huy hiệu quả khi gắn kết với các phong trào lớn như: “Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Cải tạo vườn tạp”, “Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc”… Trong đó, người dân giữ vai trò trung tâm, vừa là người thụ hưởng, vừa là người kiến tạo. Từ việc cưới, việc tang đến lễ hội, mọi hành vi ứng xử đều dần được định hình theo chuẩn mực văn minh, phù hợp với thời đại.

Việc xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, cơ quan, doanh nghiệp văn hóa đã trở thành nhiệm vụ thường xuyên của chính quyền các cấp. Đặc biệt, 100% làng, bản, tổ dân phố thuộc tỉnh Hà Giang cũ đã xây dựng và thực hiện nghiêm túc hương ước, quy ước, góp phần tạo nên sự ổn định trong tổ chức đời sống cộng đồng.

Nhiều trưởng họ, già làng, người có uy tín đã tiên phong xây dựng dòng họ văn hóa, nhân rộng mô hình tốt để lan tỏa ra cộng đồng. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao quần chúng đang được khơi dậy sôi nổi và sáng tạo. Những mô hình như: Câu lạc bộ phòng chống bạo lực gia đình, các nhóm tuyên truyền vận động xóa bỏ hủ tục, xây dựng gia đình hạnh phúc, phát triển bền vững… đã phát huy sức mạnh cộng đồng, nuôi dưỡng những thay đổi tích cực trong nhận thức và hành vi.

Đây chính là nền tảng vững chắc để tạo dựng đời sống văn hóa phong phú, nhân văn và có chiều sâu, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống tinh thần cho người dân.

Trên nền tảng thành tựu sẵn có, tỉnh Hà Giang trước đây đã chú trọng xây dựng hình mẫu con người trong thời kỳ đổi mới, gắn với gìn giữ giá trị truyền thống gia đình Việt, hệ giá trị dân tộc và quốc gia. Công cuộc xóa mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học và THCS được đẩy mạnh, cùng với việc đưa văn hóa truyền thống dân tộc thiểu số vào chương trình giáo dục tại các trường học.

Hoạt động tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được triển khai gắn liền với công việc cụ thể tại từng cơ quan, đơn vị. Một số chuẩn mực đạo đức, tư tưởng, lối sống của con người thời đại mới cũng được cụ thể hóa trong quy chế, quy ước của từng tổ chức, cộng đồng.

Các phong trào thi đua yêu nước, rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ được phát động rộng rãi, nâng cao tinh thần yêu nước, ý thức trách nhiệm xã hội, bảo vệ môi trường sống, giữ gìn và làm mới các giá trị đạo đức truyền thống. Những chuyển biến này không chỉ thể hiện tinh thần đổi mới, mà còn minh chứng cho năng lực hội nhập và thích ứng mạnh mẽ của người dân vùng cao trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

Văn hóa là động lực phát triển du lịch bền vững

Tuyên Quang mới sở hữu hệ thống di sản văn hóa, lịch sử phong phú, từ các di tích quốc gia đặc biệt như: ATK Tân Trào đến các lễ hội, nghề truyền thống, văn hóa dân gian của hơn 20 dân tộc. Đây là “mỏ vàng” để phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm, du lịch văn hóa theo hướng xanh và bền vững. Lễ hội Thành Tuyên tiếp tục được phát triển thành thương hiệu cấp quốc gia, tiến tới thương hiệu quốc tế.

Trong khi đó, các làng văn hóa du lịch cộng đồng ở vùng cao Hà Giang sẽ được kết nối thành tuyến hành lang xanh với các di sản lịch sử cách mạng ở Tuyên Quang, tạo ra chuỗi giá trị du lịch mang đậm bản sắc vùng núi phía Bắc.

Tỉnh cũng chú trọng đổi mới phương thức tổ chức lễ hội, phát triển sản phẩm văn hóa sáng tạo và đẩy mạnh công tác xúc tiến quảng bá du lịch, văn hóa trong và ngoài nước, tăng cường hợp tác quốc tế để lan tỏa thương hiệu “Tuyên Quang - Vẻ đẹp hội tụ, điểm đến an toàn, thân thiện, mến khách”.

Hiệu quả quản lý nhà nước về văn hóa từng bước được nâng cao thông qua việc tinh gọn bộ máy, đào tạo đội ngũ cán bộ văn hóa, nhất là cán bộ người dân tộc thiểu số, có năng lực tiếp cận cả di sản truyền thống và công nghệ mới. Chính quyền địa phương các cấp cam kết mở rộng cơ chế khuyến khích xã hội hóa, kêu gọi doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực văn hóa, du lịch, đồng thời phát huy vai trò của đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức, nghệ nhân trong xây dựng đời sống văn hóa cơ sở.

Đặc biệt, tỉnh đặt trọng tâm vào việc nâng cao mức hưởng thụ văn hóa ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi văn hóa không chỉ là di sản mà còn là nền tảng sinh kế và niềm tin vào tương lai phát triển.

Tuyên Quang sau sáp nhập không chỉ là địa giới hành chính mới, mà là hình hài của một không gian văn hóa mới, nơi truyền thống và hiện đại hòa quyện, nơi con người và cộng đồng là trung tâm, nơi văn hóa là sợi dây kết nối và là động lực phát triển bền vững.

Hành trình ấy đang được từng cấp, từng ngành, từng dòng họ, từng bản làng chung tay thực hiện với niềm tin rằng, môi trường văn hóa lành mạnh sẽ là nền móng vững chắc để Tuyên Quang phát triển toàn diện, trở thành hình mẫu về tỉnh miền núi văn minh, bản sắc và giàu sức sống.