Kiến nghị cơ chế, chính sách đặc thù cho ngành văn hóa nghệ thuật

VHO - Sáng 8.11, dưới sự chủ trì của Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, Ủy ban đã tổ chức Phiên họp toàn thể lần thứ tư nhằm thẩm tra các dự thảo Nghị quyết và báo cáo quan trọng liên quan đến lĩnh vực giáo dục, y tế và bảo hiểm y tế.

Tại phiên họp, các đại biểu tập trung thẩm tra Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thúc đẩy phát triển giáo dục và đào tạo; đồng thời xem xét chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026–2035.

Phiên họp cũng tiến hành thẩm tra Dự thảo Nghị quyết liên quan đến công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Bên cạnh đó, các báo cáo của Chính phủ về việc quản lý, sử dụng Quỹ Bảo hiểm y tế (BHYT), Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá, cũng như việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT trong năm 2023–2024 cũng được đưa ra thảo luận.

Đề xuất triển khai sách giáo khoa điện tử vào năm 2030

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội) bày tỏ sự đồng tình với sự cần thiết phải ban hành một Nghị quyết mang tính đột phá của Quốc hội trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Theo đại biểu, để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, ngoài chủ trương thống nhất một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông trên toàn quốc, dự kiến hoàn thành vào năm 2030, Bộ Giáo dục và Đào tạo nên nghiên cứu, xây dựng lộ trình triển khai sách giáo khoa điện tử, tương tự như cách làm của nhiều nền giáo dục tiên tiến như Phần Lan, Nhật Bản, Mỹ hay Estonia.

“Sách giáo khoa điện tử có tính cập nhật linh hoạt, tích hợp đa phương tiện như video, hình ảnh, bài tập tương tác… tạo nên trải nghiệm học tập hấp dẫn, sinh động và giúp học sinh dễ dàng tiếp cận kiến thức mọi lúc, mọi nơi miễn là có kết nối internet,” đại biểu Ánh phân tích.

Bà cũng cho rằng việc áp dụng sách giáo khoa điện tử sẽ tạo động lực để đội ngũ giáo viên không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, đổi mới phương pháp giảng dạy và phát triển năng lực ứng dụng công nghệ thông tin trong môi trường số.

Đề nghị Nhà nước có những chính sách ưu tiên đặt hàng, giao nhiệm vụ đối với ngành Văn hoá nghệ thuật

Một nội dung được đại biểu Dương Minh Ánh đặc biệt nhấn mạnh là quy định về đối tượng được Nhà nước đặt hàng, giao nhiệm vụ trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, được đề cập tại khoản 4, Điều 3 của Dự thảo Nghị quyết.

Bà hoàn toàn nhất trí với việc giao nhiệm vụ cho các đối tượng có tài năng, trình độ cao trong các lĩnh vực như văn hóa, nghệ thuật, thể thao, y tế… nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Tuy nhiên, đại biểu kiến nghị cần bổ sung thêm nhóm đối tượng là các ngành nghề thuộc lĩnh vực văn hóa nghệ thuật khó tuyển sinh nhưng lại có nhu cầu thực tiễn và không thể xã hội hóa. Đây là những ngành học đặc thù, mang tính nền tảng trong bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc, nhưng đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực như: kịch hát dân tộc, biên kịch, lý luận phê bình âm nhạc – điện ảnh, hội họa, biểu diễn nhạc cụ dân tộc và nhạc cụ phương Tây…

“Thực tế là dù đã có chính sách học bổng và ưu đãi cho người học, nhưng các ngành này vẫn rất khó tuyển sinh, thậm chí không tuyển được. Một dàn nhạc giao hưởng nếu thiếu một nhạc cụ thì không thể hoạt động được. Các nhà hát truyền thống hiện nay gần như không tuyển được nghệ sĩ trẻ, bởi không có nguồn tuyển.

Các đại biểu có thể hình dung một vở diễn mà diễn viên toàn người lớn tuổi, trẻ nhất là 45 tuổi đóng vai hoàng tử, công chúa 14, 15 tuổi thì độ hấp dẫn của vở diễn đó với công chúng đến đâu?" – đại biểu nêu ví dụ minh họa thực trạng đáng lo ngại của ngành.

Từ thực tế đó, bà Ánh đề xuất, với Nghị quyết lần này, Nhà nước cần bổ sung chính sách ưu tiên đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các ngành nghề thuộc lĩnh vực VHNT có nhu cầu xã hội, nhưng không thể xã hội hóa và đang gặp khó khăn trong đào tạo nhân lực.

Theo bà, việc cụ thể hóa đối tượng trong Nghị quyết sẽ góp phần giải quyết căn cơ tình trạng thiếu hụt hiện nay và đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành văn hóa nghệ thuật Việt Nam trong tương lai.

Phiên họp toàn thể lần thứ tư của Ủy ban Văn hóa và Xã hội đã đề cập đến nhiều nội dung thiết thực nhằm hoàn thiện hệ thống chính sách trong các lĩnh vực trụ cột như giáo dục, y tế, bảo hiểm và văn hóa. Những đóng góp thẳng thắn, cụ thể của đại biểu Dương Minh Ánh đã làm rõ thêm các vấn đề then chốt, trong đó nhấn mạnh vai trò tiên phong của Nhà nước trong đặt hàng, giao nhiệm vụ đối với các ngành VHNT đặc thù.

Đây là cơ hội quan trọng để bổ sung những chính sách mang tính đột phá, góp phần gìn giữ và phát triển giá trị văn hóa dân tộc, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh mới.