Khát vọng đưa nền văn học, nghệ thuật nước nhà bước vào kỷ nguyên mới

VHO - Hội nghị toàn quốc tổng kết 50 năm nền văn học, nghệ thuật Việt Nam sau ngày thống nhất đất nước đã tập trung khẳng định những thành tựu, kết quả đạt được của nền văn học, nghệ thuật Việt Nam 50 năm sau ngày thống nhất đất nước; đề xuất, kiến nghị chủ trương, chính sách phát triển văn học, nghệ thuật nước nhà trong giai đoạn mới.

Sáng 25.4.2025, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Quốc hội, Bộ VHTTDL, Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết 50 năm nền văn học, nghệ thuật Việt Nam sau ngày thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025).

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa dự và chủ trì Hội nghị.

Cùng dự và chủ trì Hội nghị có Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính; Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh; Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông.

Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương; Thường trực các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương; lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận các tỉnh, thành ủy;

Lãnh đạo Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam; thường vụ các hội văn học, nghệ thuật chuyên ngành Trung ương; lãnh đạo các hội văn học, nghệ thuật địa phương...

VHTN ươm trồng hạt giống về cái đẹp

Tại Hội nghị, các tham luận đã tập trung khẳng định những thành tựu, kết quả đạt được của nền văn học, nghệ thuật Việt Nam 50 năm sau ngày thống nhất đất nước; đề xuất, kiến nghị chủ trương, chính sách phát triển văn học, nghệ thuật nước nhà trong giai đoạn mới.

Từ đó, tiếp tục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, địa phương, đơn vị về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn học, nghệ thuật; cổ vũ, động viên đội ngũ văn nghệ sỹ tiếp tục phát huy tài năng, trí tuệ, tinh thần đoàn kết, thống nhất, hăng say sáng tạo nhiều tác phẩm có giá trị cao về mặt tư tưởng và nghệ thuật, đóng góp nhiều hơn nữa để xây dựng, phát triển nền văn hóa, văn học, nghệ thuật Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Các tham luận nhấn mạnh, trong nửa thế kỷ qua, văn học, nghệ thuật Việt Nam phát triển trong bối cảnh đất nước đổi mới và hội nhập quốc tế; nhập cuộc, đồng hành cùng dân tộc trong bước chuyển mình, tạo nên tiếng nói, sức mạnh, động viên và dự báo cho sự phát triển.

Bối cảnh đó đã tác động sâu sắc đến thực tiễn sáng tạo của văn nghệ sỹ; thúc đẩy văn học, nghệ thuật Việt Nam từng bước tiếp cận với các xu hướng tiến bộ của văn học, nghệ thuật thế giới, đi sâu vào hiện đại hóa, đạt được những kết quả bước đầu rất đáng quý.

Hội nghị thống nhất, đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với những cơ hội và thách thức đan xen. Bằng tác phẩm và thông qua tác phẩm của mình, đội ngũ văn nghệ sỹ chính là những người ươm trồng hạt giống về cái đẹp, về lòng nhân ái và sự tử tế; gìn giữ và phát huy truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Mỗi văn nghệ sỹ, mỗi tác phẩm văn học, nghệ thuật chân chính sẽ góp phần bồi đắp, xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới.

VHNT tạo nên sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam 

Phát biểu kết luận Hội nghị, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định, văn học, nghệ thuật nước nhà 50 năm qua đã phát triển đúng hướng, tiếp tục có những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của đất nước, đặc biệt trong những năm chúng ta tiến hành công cuộc đổi mới.

Đội ngũ văn nghệ sĩ đã thể hiện sự tin tưởng vào đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng, bám sát cuộc sống, có khát vọng đổi mới mạnh mẽ, đóng góp tiếng nói tích cực trong nhiều vấn đề, nhất là về chấn hưng văn hóa, phát triển con người, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa cho rằng, đội ngũ văn nghệ sĩ nước nhà 50 qua vẫn luôn luôn là lực lượng tin cậy của Đảng, của Nhân dân. Danh hiệu “nghệ sĩ - chiến sĩ”, “nghệ sĩ - công dân” gắn với trách nhiệm xã hội, tiếp tục được coi trọng và phát huy, trở thành mẫu hình văn hóa, chứa đựng niềm tin sâu sắc về sự thủy chung của đội ngũ những người sáng tạo văn học, nghệ thuật Việt Nam.

Văn học, nghệ thuật đã thực sự góp phần quan trọng, tạo nên sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam trong quá trình đất nước đổi mới và hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới.

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khẳng định, trong bối cảnh tình hình và yêu cầu phát triển của nền văn học, nghệ thuật nước nhà đòi hỏi tất cả các chủ thể, từ những người làm văn học, nghệ thuật đến các cơ quan lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, tiếp tục đổi mới, hướng tới giải phóng mọi tiềm năng sáng tạo.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa nêu một số nhiệm vụ, giải pháp để tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò, sứ mệnh của văn học, nghệ thuật và đội ngũ văn nghệ sĩ, tập trung xây dựng nền văn học, nghệ thuật Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong giai đoạn phát triển mới:

Cần tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, gắn với đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương thức lãnh đạo phù hợp, hiệu quả để kiến tạo đường hướng, không gian phát triển văn học, nghệ thuật. Các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, đội ngũ văn nghệ sĩ và các tầng lớp nhân dân cần hiểu rõ, hiểu sâu hơn nữa về vị trí, vai trò, sứ mệnh của văn học, nghệ thuật trong kỷ nguyên mới. Đặc biệt chú trọng tính đặc thù của văn học, nghệ thuật; tôn trọng và bảo đảm quyền tự do sáng tạo, khơi dậy và phát huy mạnh mẽ khát vọng cống hiến và năng lực sáng tạo của văn nghệ sĩ.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đẩy mạnh thể chế hóa chủ trương, quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp của Đảng về văn học, nghệ thuật. Rà soát, xây dựng và tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật còn thiếu trong các lĩnh vực văn học, nghệ thuật. Những quy định, chế độ, chính sách lạc hậu, bất cập, không phù hợp cần phải kiên quyết loại bỏ, tạo hành lang thuận lợi, khơi nguồn và phát huy tiềm năng sáng tạo.

Tập trung triển khai có hiệu quả “Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035” và tổ chức nghiên cứu, ban hành Chiến lược quốc gia về xây dựng nền văn học nghệ thuật trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, theo ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại cuộc gặp mặt đại biểu văn nghệ sĩ toàn quốc, ngày 30.12.2024.

Thực hiện tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, tham mưu trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật đủ điều kiện, tiêu chuẩn, có phẩm chất, bản lĩnh, uy tín, năng lực chuyên môn ngang tầm nhiệm vụ. Đổi mới căn bản, toàn diện chính sách phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đãi ngộ và tôn vinh tài năng; chính sách đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật.

Tiếp tục cải cách mạnh mẽ chế độ chính sách đối với hoạt động văn học, nghệ thuật và văn nghệ sĩ; chế độ tài trợ, đặt hàng đối với các tác phẩm văn học, nghệ thuật. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để văn nghệ sĩ thâm nhập sâu rộng thực tế sôi động của đất nước, đồng hành, gắn bó máu thịt với công cuộc lao động, sáng tạo của nhân dân.

Đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng cường ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật và công nghệ hiện đại trong sáng tạo, sản xuất, phổ biến, lưu giữ tác phẩm văn học, nghệ thuật. Tập trung xây dựng, phát triển thị trường các sản phẩm và dịch vụ văn học, nghệ thuật đồng bộ, bền vững, lành mạnh; để văn học, nghệ thuật đóng góp nhiều hơn nữa cho phát triển công nghiệp văn hóa.

Tăng cường nguồn lực đầu tư của Nhà nước, gắn với đẩy mạnh xã hội hóa, tạo bước đột phá trong thu hút và phân bổ nguồn lực phát triển văn học, nghệ thuật.

Thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của lĩnh vực nghiên cứu, lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật. Tập trung xây dựng hệ thống lý luận văn học, nghệ thuật Việt Nam khoa học, nhân văn, hiện đại, kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn. Kiên trì thực hiện tự do sáng tạo đi đôi với tự do phê bình; đồng thời tập trung nâng cao tính khoa học, tính chiến đấu, tính thuyết phục của công tác lý luận, phê bình.

Đẩy mạnh giao lưu, hợp tác quốc tế về văn học, nghệ thuật, góp phần tiếp tục phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam. Phát huy nội lực nền văn học, nghệ thuật dân tộc làm căn bản; có tư duy và tầm nhìn dài hạn, tăng cường tính chủ động, phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị để xây dựng, triển khai thực hiện chiến lược quảng bá văn học, nghệ thuật Việt Nam ra thế giới; đồng thời thẩm định, lựa chọn hiệu quả các tác phẩm văn học, nghệ thuật của nước ngoài đưa vào nước ta.

Tạo điều kiện thuận lợi để người Việt Nam ở nước ngoài, các đối tác quốc tế tham gia đầu tư phát triển văn học, nghệ thuật Việt Nam, trở thành cầu nối đưa hình ảnh đất nước, văn hóa, con người Việt Nam đến gần hơn với bạn bè thế giới.

Thực hiện hiệu quả chủ trương của Trung ương, tiếp tục sắp xếp tổ chức, đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức hội văn học, nghệ thuật ở Trung ương và địa phương, đảm bảo tinh gọn, chuyên nghiệp, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Trong khi sắp xếp tổ chức bộ máy cần chú trọng tính đặc thù, đặc trưng và vai trò của văn học, nghệ thuật và của đội ngũ văn nghệ sĩ; vừa giao nhiệm vụ, vừa tạo điều kiện thuận lợi nhất để phát huy hiệu quả tiềm năng sáng tạo. Đây là trách nhiệm của hệ thống chính trị, đồng thời là trách nhiệm của các tổ chức hội - mái nhà chung của các thế hệ văn nghệ sĩ cả nước.

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa bày tỏ, hơn lúc nào hết, đội ngũ văn nghệ sĩ Việt Nam cần tiếp tục “kề vai sát cánh”, “đồng tâm, hiệp lực”, cùng nhau thực hiện sứ mệnh cao cả và trách nhiệm nặng nề nhưng rất vẻ vang với Tổ quốc và nhân dân.

“Bằng tác phẩm và thông qua tác phẩm của mình, đội ngũ văn nghệ sĩ chính là những người ươm trồng hạt giống về cái đẹp, lòng nhân ái và sự tử tế; gìn giữ và thổi bùng lên ngọn lửa của truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Mỗi văn nghệ sĩ, mỗi tác phẩm văn học, nghệ thuật chân chính sẽ góp phần bồi đắp, xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới”- ông Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

“Với những thành tựu to lớn đã đạt được, những tiềm năng đã được khai mở, chúng ta có quyền tự hào, tự tin xác định tâm thế, tầm nhìn và khát vọng đưa nền văn học, nghệ thuật nước nhà bước vào kỷ nguyên mới; phấn đấu sáng tạo nhiều tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật, xứng đáng với truyền thống lịch sử, văn hóa, cơ đồ của đất nước và sự mong đợi của nhân dân ta. Từ hành trang quý báu và nguồn động lực lớn lao đó, chúng ta tin tưởng và cùng đón chờ những bước phát triển đột phá của văn học, nghệ thuật nước nhà trong thời gian tới”, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa kỳ vọng.