Hưng Yên: Hiến kế phục dựng, hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với du lịch

VHO - Hưng Yên xác định mục tiêu đưa Phố Hiến trở thành không gian di sản sống, giữ vai trò hạt nhân trong hệ sinh thái văn hóa - du lịch sáng tạo của tỉnh và vùng Đồng bằng sông Hồng, góp phần khai thác hiệu quả nguồn lực văn hóa cho phát triển bền vững.

UBND tỉnh Hưng Yên vừa phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học - thực tiễn về phục dựng, tái hiện và hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo hệ sinh thái du lịch sáng tạo trên địa bàn tỉnh.

Hội thảo do các Ủy viên Trung ương Đảng: PGS.TS Đoàn Minh Huấn, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Nguyễn Hữu Nghĩa, Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên chủ trì. Đồng chủ trì còn có ông Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên. 

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên Phạm Quang Ngọc nhấn mạnh, việc tổ chức Hội thảo thể hiện quyết tâm chính trị cao của tỉnh Hưng Yên trong việc nhận diện đầy đủ giá trị lịch sử - văn hóa của Phố Hiến, đánh giá khách quan thực trạng công tác bảo tồn, từ đó xây dựng định hướng và giải pháp khả thi nhằm phát huy giá trị di sản phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh, Phố Hiến là một trong những không gian di sản tiêu biểu của vùng Đồng bằng sông Hồng, gắn với tiến trình mở cửa, giao thương và hội nhập của dân tộc trong các thế kỷ XVI - XVII.

Thời kỳ hưng thịnh, Phố Hiến từng là thương cảng quốc tế sầm uất, nơi hội tụ thương nhân nhiều quốc gia, tạo nên diện mạo đô thị cổ đặc sắc với sự giao thoa văn hóa, tín ngưỡng và kiến trúc. Trải qua biến động lịch sử, vai trò thương cảng không còn, song hệ thống di sản vật thể và phi vật thể phong phú vẫn được lưu giữ, phản ánh sinh động một giai đoạn phát triển rực rỡ của Đại Việt.

“Đây là nguồn tài nguyên hết sức quý giá, mang ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh tỉnh Hưng Yên đang hướng tới phát triển nhanh, bền vững và khai thác hiệu quả các nguồn lực nội sinh, trong đó có nguồn lực văn hóa di sản”, ông Phạm Quang Ngọc nhấn mạnh.

Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị Phố Hiến như việc phục dựng còn rời rạc, thiếu tính tổng thể; không gian đô thị cổ chưa được tái hiện sinh động; sự gắn kết giữa di sản với du lịch, dịch vụ và kinh tế sáng tạo còn hạn chế.

Từ thực tiễn đó, tỉnh Hưng Yên xác định yêu cầu đổi mới tư duy, chuyển từ bảo tồn đơn thuần sang bảo tồn gắn với phát triển, tiếp cận tổng thể, liên ngành, phù hợp với bối cảnh đô thị hóa và yêu cầu phát triển mới.

Trong khuôn khổ Hội thảo đã diễn ra hai phiên thảo luận chuyên sâu. Ở phiên thứ nhất với chủ đề “Phố Hiến - tiến trình lịch sử và giá trị” tập trung phân tích quá trình hình thành, phát triển, cực thịnh và biến thiên của thương cảng Phố Hiến trong dòng chảy lịch sử dân tộc; làm rõ các tầng giá trị văn hóa, tín ngưỡng, kiến trúc được tích tụ qua nhiều thế kỷ. 

Các tham luận khẳng định, Phố Hiến từng là thương cảng sánh ngang Kinh kỳ Thăng Long, là “thương hiệu đô hội” mang bản sắc giao thoa Việt - Hoa - Nhật - phương Tây.

Phiên thảo luận thứ hai với chủ đề “Hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo hệ sinh thái du lịch sáng tạo”, tập trung đề xuất các giải pháp phát huy giá trị di sản theo hướng hiện đại và bền vững.

Nhiều ý kiến của các nhà khoa học cho rằng, việc hồi sinh Phố Hiến không chỉ dừng ở phục dựng kiến trúc, mà cần hướng tới thiết lập một hệ sinh thái du lịch sáng tạo, trong đó di sản là trung tâm, được kết nối với các ngành kinh tế sáng tạo, du lịch, dịch vụ, ẩm thực và làng nghề; cộng đồng cư dân giữ vai trò chủ thể sáng tạo, chính quyền và doanh nghiệp giữ vai trò dẫn dắt và đồng hành.

Các đại biểu đề nghị tỉnh Hưng Yên sớm hoàn thiện chiến lược phát huy giá trị di sản Phố Hiến theo mô hình “di sản sống”; tăng cường liên kết vùng, thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng du lịch đồng bộ; đẩy mạnh chuyển đổi số trong bảo tồn, giới thiệu, quảng bá và quản trị điểm đến... Đây được xem là hướng đi giúp Phố Hiến trở thành trung tâm văn hóa - du lịch đặc sắc của vùng, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế địa phương.

Kết luận Hội thảo, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Đoàn Minh Huấn đánh giá cao sự chủ động, nghiêm túc và bài bản của tỉnh Hưng Yên trong việc đặt vấn đề phục dựng, tái hiện và hồi sinh di sản Phố Hiến.

Ông cho rằng đây là bài toán khó, đòi hỏi sự dung hòa giữa bảo tồn tĩnh và bảo tồn gắn với kiến tạo không gian trong bối cảnh đô thị hiện nay, đồng thời cần tiếp tục hoàn thiện quy hoạch, cơ chế vận hành và mô hình đối tác công - tư phù hợp với lĩnh vực văn hóa.

Về phía tỉnh Hưng Yên, lãnh đạo tỉnh khẳng định, sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến tại Hội thảo, tiếp tục hoàn thiện chiến lược phát huy giá trị di sản Phố Hiến theo mô hình “di sản sống”; đẩy mạnh liên kết vùng, huy động nguồn lực xã hội hóa, phát triển hạ tầng du lịch đồng bộ, từng bước hiện thực hóa mục tiêu đưa Phố Hiến trở thành trung tâm văn hóa - du lịch đặc sắc của vùng đồng bằng sông Hồng.