Hà Nội tìm cơ chế phát triển thương mại, văn hóa

VHO - Sở VHTT Hà Nội phối hợp với Viện Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển vừa tổ chức Hội thảo “Cơ chế phát triển thương mại, văn hóa (BID)”.

Toàn cảnh Hội thảo

Hội thảo được tổ chức nhằm nghiên cứu cơ sở lý luận hình thành khu thương mại, văn hóa, thực tiễn các hoạt động đang triển khai hiện nay trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, để từ đó xác định điều kiện hình thành, thiết lập cơ chế hoạt động, mô hình quản lý phát triển Khu thương mại, văn hóa của Thủ đô trong thời gian tới. Hội thảo cũng cung cấp thêm thông tin, phục vụ cho việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ 7 (tháng 6.2024).

Bước tiến lớn so với trước đây

Tham luận với chủ đề Để văn hóa Hà Nội dẫn dắt, điều tiết sự phát triển bền vững đất nước, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội đánh giá cao nỗ lực của Ban soạn thảo trong việc đưa các quy định về văn hóa trong Luật Thủ đô (sửa đổi). Ông đánh giá đây là bước tiến lớn so với Luật trước đây, khi có những quy định về ưu tiên phát triển công nghiệp văn hóa, ưu đãi đối với các dự án đầu tư mới vào lĩnh vực thể thao và một số ngành công nghiệp văn hóa gồm: Điện ảnh, Nghệ thuật biểu diễn, Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và triển lãm, Du lịch văn hóa theo danh mục cụ thể do UBND TP Hà Nội quyết định, cho áp dụng đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP), hay áp dụng chế độ cao hơn đối với nghệ sĩ, nghệ nhân, bảo vệ các di tích, di sản văn hóa Thủ đô...

Để phát triển văn hóa Thủ đô, theo PGS. TS Bùi Hoài Sơn, chúng ta cần chú ý đến hai nhiệm vụ: Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, bản sắc Thủ đô, giá trị văn hóa Thăng Long - Hà Nội 1000 năm văn hiến, thanh lịch, văn minh; tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới, làm giàu có hơn bản sắc văn hóa Thủ đô. Về chi tiết cần sửa đổi, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng, Điều 45 của Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) quy định “ưu đãi đối với các dự án đầu tư mới vào lĩnh vực thể thao và một số ngành công nghiệp văn hóa gồm: Điện ảnh, Nghệ thuật biểu diễn, Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và triển lãm, Du lịch văn hóa theo danh mục cụ thể do UBND TP Hà Nội quyết định”. Tuy nhiên, công nghiệp văn hóa có 12 ngành, trong đó còn có rất nhiều ngành có ưu thế ở Hà Nội như thời trang, phần mềm và các trò chơi giải trí, quảng cáo, thủ công mỹ nghệ, kiến trúc... cũng nên được đưa vào danh mục này.

Ngoài ra, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cũng muốn Ban soạn thảo làm rõ hơn quy định ở Điều 42: Quản lý tài sản công. Theo đó, các “bảo tàng, thư viện, di tích lịch sử, văn hóa” không được nhượng quyền kinh doanh, quản lý thì có được phép liên doanh, liên kết với các tổ chức, cá nhân bên ngoài để khai thác dịch vụ ở các thiết chế, địa điểm này không? Đây là một điểm nghẽn khiến cho các thiết chế văn hóa, khu di tích lịch sử, văn hóa của Hà Nội gặp khó khăn, không huy động được nguồn lực xã hội cho việc phát huy giá trị của mình.

 Thành công của Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 có thể coi là bước đi đầu tiên của TP đối với tiến trình phát triển Thủ đô Hà Nội

Nhiều tiềm năng áp dụng mô hình khu BID

Theo Phó Chủ tịch Hội Luật Quốc tế Việt Nam Nguyễn Hưng Quang, Hà Nội có rất nhiều tiềm năng áp dụng mô hình khu BID để thúc đẩy hoạt động thương mại, đời sống văn hóa, bảo vệ môi trường… như chuyển đổi mô hình vận hành các khu phố đi bộ hiện có (khu vực Hồ Hoàn Kiếm và các khu chuyên doanh lân cận, khu phố Trịnh Công Sơn, Công viên Thống Nhất, Đảo Ngọc - Ngũ Xã, Thành cổ Sơn Tây…) và thiết lập những khu BID mới dựa trên những đặc điểm di sản văn hóa và cộng đồng cần bảo vệ hoặc thúc đẩy phát triển (như một số tuyến phố “Hàng”: Hàng Mã - Hàng Đường - Hàng Đồng - Lò Rèn - Hàng Giấy - chợ Đồng Xuân, khu ẩm thực Tống Duy Tân - Cấm Chỉ - Phùng Hưng, Làng cổ Đường Lâm, Làng lụa Vạn Phúc). Cũng theo ông Nguyễn Hưng Quang, dựa trên kinh nghiệm của Singapore, TP Hà Nội có thể xây dựng và áp dụng khu BID trên một số địa bàn có tiềm năng phát triển và đã có sẵn các thiết chế vận hành, như các khu phố đi bộ hiện có hoặc hình thành, xây dựng một số khu BID mới sau đó tiếp tục mở rộng các khu vực khác.

Tại Hội thảo, các đại biểu cho rằng, ở Hà Nội, những tuyến phố “Hàng” chuyên kinh doanh một số sản phẩm hàng hóa hoặc phố ẩm thực Tống Duy Tân - Cấm Chỉ, Tạ Hiện… không chỉ thúc đẩy hoạt động thương mại mà đã là một giá trị văn hóa. Hà Nội cũng có nhu cầu phát triển các hoạt động công nghiệp văn hóa, kinh tế đêm, điều này đòi hỏi cần phải có một khu vực riêng để không ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Các chuyên gia cũng đánh giá, việc phát triển các mô hình BID ở các quốc gia, trong đó có Việt Nam và Thủ đô Hà Nội gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, các quy định về mô hình chưa được luật hóa đầy đủ, quá trình phát triển vẫn mang tính tự phát, chưa tạo được các mô hình, quy trình chuẩn để áp dụng rộng rãi; chưa có các cơ chế, chính sách đột phá, hấp dẫn để thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư.

Đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù, thí điểm có nghiên cứu, triển khai trong các khu thúc đẩy thương mại và văn hóa tại Hà Nội, đại diện Sở Du lịch Hà Nội nêu ý kiến: Cần có chính sách mở rộng thời gian hoạt động, kinh doanh dịch vụ của các cơ sở hoạt động kinh doanh, du lịch trên địa bàn (dự kiến mở 24/24 giờ đối với các cơ sở đạt chuẩn, được cấp phép). Bên cạnh đó, Hà Nội cần có chính sách về quản lý kiến trúc trong khu vực thí điểm, tạo sự độc đáo, thu hút khách du lịch; chính sách về miễn, giảm thuế, phí đối với các cơ sở kinh doanh trong khu vực thí điểm cần được quan tâm.

Kết luận Hội thảo, ông Đặng Huy Đông, Viện trưởng Viện Quy hoạch và Phát triển tiếp thu các ý kiến đóng góp đối Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), tiếp tục nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện báo cáo tổng thuật, trình UBND TP Hà Nội trong thời gian tới nhằm đáp ứng tiến độ thông qua Luật Thủ đô (sửa đổi) vào tháng 6.2024. 

 HUY ANH