Khi công nghệ trở thành lực đẩy cho công nghiệp văn hoá Việt Nam

VHO - Vietnam CultureTech 2025 là cách Việt Nam tiếp cận công nghiệp văn hoá (CNVH) thời kỳ số, nơi công nghệ, dữ liệu, sáng tạo và mô hình kinh doanh cùng hội tụ để mở ra những ngành kinh tế mới dựa trên tài sản văn hoá.

Góc nhìn đầu tư: Start-up văn hoá - công nghệ và “cửa sổ cơ hội” tại Việt Nam

Diễn ra tại TP.HCM với sự phối hợp tổ chức của SIHUB và Công ty Truyền thông Tạp kỹ TRÍHD ASIA, sự kiện thu hút các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư, doanh nghiệp công nghệ, startup sáng tạo, nghệ sĩ và các viện - trường đào tạo ngành văn hoá.

Sự kiện phản ánh đúng “sự chuyển động” của hệ sinh thái CNVH thế hệ mới: Đa ngành, năng động và sẵn sàng bước vào cuộc cạnh tranh toàn cầu.

Hiện nay, công nghệ được coi là yếu tố định hình lại cách tạo ra, phân phối và thương mại hoá giá trị văn hoá.

Ngay từ phiên khai mạc, bà Nguyễn Thị Kim Huệ, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã nhấn mạnh vai trò của khoa học - công nghệ như một nền tảng hạ tầng, không chỉ hỗ trợ mà còn mở đường cho sự phát triển của CNVH.

Trong kỷ nguyên nơi dữ liệu là tài nguyên, thuật toán là công cụ sản xuất và nền tảng số là “cửa ngõ thị trường”, công nghiệp văn hóa không thể duy trì mô hình vận hành truyền thống.

Tinh thần ấy được thể hiện rõ nhất trong tham luận của ông Nguyễn Tiến Huy, Nhà sáng lập & CEO Pencil Group. Bằng những ví dụ cụ thể, ông lý giải cách AI, AR, VR đang tái tạo cách kể chuyện văn hóa: Từ phục dựng di sản đến tạo lập không gian trải nghiệm ảo, từ thiết kế thị giác đến tương tác người dùng.

Công nghệ không làm loãng giá trị mà mở rộng khả năng tiếp cận, giúp những câu chuyện văn hoá của Việt Nam bước vào hệ sinh thái phân phối toàn cầu.

Những áp dụng thực tiễn được trình bày từ mô hình hóa 3D di tích, đưa không gian văn hóa vào metaverse, đến dịch chuyển sản phẩm sáng tạo sang nền tảng nội dung số, cho thấy CultureTech đã trở thành một ngành kinh tế thực sự, chứ không dừng lại ở lĩnh vực hỗ trợ.

Tham luận của ThS. Kiều Công Thược, Chủ tịch HĐQT VNFund, Phó Chủ Hiệp hội Phát triển Công nghiệp Văn hoá Việt Nam đã phác họa quy mô kinh tế sáng tạo toàn cầu trị giá 2,3 nghìn tỉ USD (UNESCO 2023) và phân tích những tiệm cận mới trong cách các quốc gia đầu tư vào lĩnh vực này: Số hoá, kinh tế trải nghiệm, mô hình cá nhân hoá và sự bùng nổ của AI.

Từ góc nhìn nhà đầu tư, ông Thược chỉ ra các tiêu chí quan trọng khi đánh giá start-up văn hoá – công nghệ: Khả năng kết hợp bản sắc văn hoá với xu hướng công nghệ; Độ bền mô hình kinh doanh và khả năng mở rộng; Năng lực sáng tạo - quản trị của đội ngũ sáng lập; Mức độ ứng dụng công nghệ vào sản phẩm; Tính minh bạch trong kế hoạch sử dụng vốn.

Đó là các tiêu chuẩn của một ngành kinh tế sáng tạo hiện đại, nơi văn hóa được “gia công giá trị” bằng công nghệ, dữ liệu và bản quyền.

Tham luận cũng chỉ rõ những thách thức lớn của start-up CNVH: Vốn đầu tư ban đầu còn ít, thiếu công nghệ hiện đại, khung pháp lý thiếu linh hoạt và sự cạnh tranh mạnh từ các quỹ đầu tư quốc tế (vốn đang nắm 90% thị phần đầu tư mạo hiểm). Đây là cái nhìn thực tế, giúp doanh nghiệp sáng tạo nhận diện điểm yếu để điều chỉnh chiến lược phát triển.

TP.HCM - Trung tâm khởi nghiệp văn hóa sáng tạo với lợi thế cạnh tranh

TP.HCM đang nổi lên như một trung tâm quan trọng của CNVH Việt Nam, với hơn 930 doanh nghiệp trong lĩnh vực giải trí - điện ảnh - quảng cáo - thiết kế, thu hút hơn 9.000 lao động chuyên nghiệp.

Đặc biệt, ngày 31.10 vừa qua, TP.HCM đã được UNESCO công nhận là Thành phố Sáng tạo về Điện ảnh, danh hiệu đầu tiên tại Đông Nam Á. Điều này không chỉ tạo uy tín quốc tế mà còn mở ra cánh cửa hợp tác toàn cầu cho doanh nghiệp sáng tạo tại Việt Nam.

Thị trường TP.HCM còn có những lợi thế riêng:Lực lượng trẻ chiếm 60% dân số, nguồn nhân lực sáng tạo dồi dào; Hệ sinh thái start-up phát triển nhanh với các trung tâm ươm tạo như SIHUB, VISI; Chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ đất đai, quỹ đầu tư chuyên biệt cho CNVH; Bản sắc văn hóa đa tầng, nền tảng cho sản phẩm sáng tạo có khả năng toàn cầu hoá…

“Cửa sổ cơ hội” đã mở, vấn đề còn lại là nâng năng lực doanh nghiệp để bước vào cuộc chơi lớn.

CultureTech tạo giá trị ngay tại chỗ

Phiên tọa đàm tại hội thảo thực sự là một bức tranh sinh động về hệ sinh thái CNVH. Đại diện hiệp hội, trung tâm sáng tạo, người gìn giữ di sản, doanh nghiệp công nghệ và giới đầu tư cùng thảo luận về việc chuyển hoá tài nguyên văn hoá thành tài sản trí tuệ (IP) có giá trị kinh tế.

Một điểm nhấn thú vị là dự án “Tôi yêu áo bà ba” của NTK Nguyễn Mi Trang, mô hình chứng minh hiệu quả của sự kết hợp giữa công nghệ, bản sắc, truyền thông và nhà đầu tư.

Ngay tại sự kiện, dự án đã kết nối được nguồn lực từ phía các quỹ và startup công nghệ, cho thấy CultureTech không dừng lại ở lý thuyết mà có thể tạo ra “thương vụ thật” trong thời gian thực.

Từ các tham luận và trao đổi tại hội thảo, có thể rút ra những định hướng then chốt cho hệ sinh thái CNVH Việt Nam. Trong đó, hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm chuyên ngành CNVH. Đây là giải pháp nền tảng để giải quyết điểm nghẽn lớn nhất của start-up sáng tạo là vốn.

Tạo vùng thử nghiệm sáng tạo (Creative Sandbox), cho phép thử nghiệm mô hình mới, dịch vụ mới, sản phẩm mới mà không bị rào cản pháp lý.

Kết nối trường đại học - studio - nhà đầu tư hình thành chuỗi sáng tạo hoàn chỉnh phải bắt đầu từ đào tạo - sản xuất nội dung - thương mại hoá.

Tổ chức hội chợ ý tưởng sáng tạo định kỳ, giúp nguồn cung sáng tạo gặp được nhu cầu của thị trường và nhà đầu tư.

Ưu đãi thuế cho start-up CNVH và sản phẩm sáng tạo số. Đây là bước đi phù hợp với mục tiêu đưa CNVH đóng góp 4% GDP Việt Nam vào năm 2030.

Vietnam CultureTech 2025 cho thấy công nghiệp văn hoá Việt Nam đang bước sang giai đoạn trưởng thành hơn. Văn hóa không chỉ được bảo tồn mà còn được tái tạo thành giá trị kinh tế bằng công nghệ, bằng đổi mới sáng tạo và bằng mô hình kinh doanh hiện đại.

Điều quan trọng hơn, hội thảo mang đến một thông điệp rõ ràng: Nếu muốn công nghiệp văn hoá Việt Nam tạo ra sức bật mới, công nghệ phải trở thành “lõi” chứ không phải “bổ trợ”.