Công nghiệp văn hóa - Động lực nội sinh để Đà Nẵng chuyển đổi mô hình tăng trưởng

VHO - Sáng 26.11, Sở VHTTDL TP Đà Nẵng tổ chức Hội thảo tham vấn phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030, với sự tham dự của đại diện các bộ, ngành Trung ương, chuyên gia trong nước và quốc tế, cùng các nhà nghiên cứu, doanh nghiệp sáng tạo.

Hội thảo được xem là bước chuẩn bị quan trọng nhằm triển khai hiệu quả Đề án “Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa TP Đà Nẵng đến năm 2030” trong bối cảnh Thành phố đang mở rộng không gian sáng tạo, thúc đẩy các ngành kinh tế dựa trên tri thức và văn hóa.

Đây cũng là diễn đàn để các cơ quan quản lý và cộng đồng sáng tạo nhìn lại hiện trạng, nhận diện thách thức và đề xuất giải pháp đột phá cho công nghiệp văn hóa Đà Nẵng trong giai đoạn mới.

Khẳng định vai trò “công nghiệp mềm” trong phát triển đô thị

Phát biểu khai mạc, Giám đốc Sở VHTTDL TP Đà Nẵng Trương Thị Hồng Hạnh cho biết, trong bối cảnh “sức mạnh mềm” ngày càng trở thành tiêu chí quan trọng của cạnh tranh quốc gia và đô thị, văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần mà còn là nguồn lực phát triển mới, là năng lượng sáng tạo thúc đẩy kinh tế và nâng tầm vị thế của mỗi địa phương.

Nhiều chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước đã xác định yêu cầu phát triển công nghiệp văn hóa theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, giàu bản sắc và hội nhập sâu rộng.

Theo bà Hạnh, công nghiệp văn hóa, với 10 ngành trọng điểm, được xác định là một trụ cột kinh tế quan trọng dựa trên sáng tạo, công nghệ và giá trị văn hóa. Đây cũng là không gian phát triển mới đầy triển vọng, trong đó Đà Nẵng được nhìn nhận là địa phương có tiềm năng và lợi thế để bứt phá.

Những năm qua, TP Đà Nẵng đã không ngừng đầu tư thiết chế văn hóa, mở rộng không gian sáng tạo và xây dựng thương hiệu qua các sự kiện mang tầm quốc tế như Lễ hội pháo hoa quốc tế, Liên hoan Phim châu Á - Đà Nẵng.

Bên cạnh đó, các sản phẩm văn hóa - du lịch như tour di sản, làng nghề, nghệ thuật đường phố đã tạo nên sắc thái riêng, góp phần định hình thương hiệu văn hóa Đà Nẵng trên bản đồ các đô thị sáng tạo. Việc bảo tồn di sản gắn với sáng tạo đương đại đã giúp các giá trị truyền thống lan tỏa mạnh mẽ hơn trong đời sống hiện đại.

Tuy nhiên, công nghiệp văn hóa Đà Nẵng vẫn đối mặt những hạn chế như doanh nghiệp còn nhỏ lẻ, thiếu thương hiệu dẫn dắt, nguồn nhân lực sáng tạo chưa đáp ứng yêu cầu và môi trường chính sách chưa đủ mạnh.

“Đây là những nút thắt cần được tháo gỡ bằng tầm nhìn đổi mới, chính sách phù hợp và sự chung sức của toàn xã hội”, bà Hạnh nói.

Chuyên gia đề xuất xây dựng hệ sinh thái sáng tạo đa trung tâm

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho rằng, giai đoạn 2025-2030 là thời điểm Đà Nẵng cần tập trung hoàn thiện thể chế, quy hoạch và không gian sáng tạo.

Theo bà Phương, Thành phố cần hoàn thiện quy hoạch phân khu văn hóa - sáng tạo dựa trên ba trung tâm chức năng: trung tâm sự kiện - sáng tạo, phân khu di sản - bản sắc và không gian sản xuất - dịch vụ sáng tạo.

Đồng thời, thiết lập cơ chế điều phối mạnh cho các phường thuộc không gian Hội An cũ, vận hành theo mô hình “phân khu sáng tạo đặc thù”.

Cùng với đó, tích hợp dữ liệu di sản - nghệ nhân - làng nghề vào Kho dữ liệu sáng tạo của Đà Nẵng, phục vụ phát triển sản phẩm văn hóa số, thiết kế sáng tạo và du lịch trải nghiệm.

Ngoài ra, phát triển hệ sinh thái sản phẩm sáng tạo mới dựa trên hội tụ di sản, nghề truyền thống và thiết kế đương đại, hình thành thương hiệu “Đà Nẵng vừa trẻ - vừa sâu, vừa sáng tạo - vừa đậm bản sắc”.

Bà Phương nhấn mạnh: “Để bứt phá, Đà Nẵng cần chuyển từ phát triển theo ngành đơn lẻ sang kiến tạo hệ sinh thái công nghiệp văn hóa, trong đó bản sắc là chất liệu của đổi mới và đổi mới nâng tầm bản sắc”.

Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Bùi Văn Tiếng lưu ý, Đà Nẵng cần “liệu cơm gắp mắm”, tập trung vào các ngành có lợi thế vượt trội để tránh phát triển dàn trải.

Ông Tiếng nhấn mạnh mối quan hệ giữa điện ảnh - nghệ thuật biểu diễn - thủ công mỹ nghệ với du lịch văn hóa, trong đó sản phẩm văn hóa chính là “tài nguyên du lịch đặc biệt”.

Từ góc nhìn quốc tế, GS Kang Hyun-jong (Đại học Yuhan, Hàn Quốc) giới thiệu kinh nghiệm phát triển công nghiệp văn hóa của Hàn Quốc và đề xuất một số ý tưởng cho Đà Nẵng như Công viên nghệ thuật tương tác tại biển Mỹ Khê, hay chương trình biểu diễn đêm tại Ngũ Hành Sơn…

Hướng đến thương hiệu “Đà Nẵng - Thành phố văn hóa - sáng tạo”

Các đại biểu tại Hội thảo tập cũng trung thảo luận các nhóm vấn đề then chốt của Đề án, gồm: kinh nghiệm quốc tế; các điểm nghẽn về thể chế - nguồn lực; tiềm năng phát triển những ngành mũi nhọn như điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ, thiết kế kiến trúc, truyền thông, sáng tạo số; và cách thức gắn kết công nghiệp văn hóa với phát triển du lịch trong không gian mới của Thành phố.

Phát biểu kết luận, bà Nguyễn Thị Anh Thi, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng khẳng định, công nghiệp văn hóa là động lực nội sinh quan trọng giúp Đà Nẵng chuyển đổi mô hình tăng trưởng và phát triển bền vững.

Theo bà Thi, để xây dựng thương hiệu “Đà Nẵng - Thành phố văn hóa - sáng tạo”, Thành phố cần chiến lược dài hạn dựa trên ý chí chính trị mạnh mẽ, thể chế vượt trội và sự đầu tư có trọng tâm.

Bà cũng chỉ ra các điểm nghẽn hiện nay như thiếu cơ chế tài chính đồng bộ, hạ tầng văn hóa chưa đáp ứng yêu cầu và thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao…

“Tiềm năng của các ngành điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ… là rất lớn. Nhưng để biến tiềm năng thành giá trị kinh tế, cần sự kết nối chặt chẽ giữa Nhà nước - doanh nghiệp - cộng đồng sáng tạo, cùng với việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số”, bà Thi nhấn mạnh.

Bà Thi cho biết kết quả và kiến nghị tại Hội thảo sẽ là cơ sở quan trọng để Thành phố tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, đề án để phát triển mạnh các ngành công nghiệp văn hóa trong thời gian tới.