VHO - Vòng chung kết Euro 2024, ngày hội bóng đá lớn nhất châu Âu sớm phải nói lời chia tay các nhà đương kim vô địch Italia, một trong những đội tuyển quốc gia (ĐTQG) được mến mộ nhất hành tinh. Có chút tiếc nuối vì tên tuổi, hình ảnh, nhưng với những gì thể hiện, đoàn quân áo thiên thanh xứng đáng bị loại.

 Italia sớm nói lời chia tay Euro 2024

 Chưa kịp xao xuyến thì đã bị loại

Có muôn hình vạn trạng lý do để yêu một ĐTQG khác bên cạnh đội bóng quê nhà. Người say mê lối chơi tấn công phóng khoáng của Brazil, người thán phục bản lĩnh Đức, người từ mến mộ Maradona hay Messi mà trở thành cổ động viên Argentina, cũng có người ưa thích tính giải trí của bóng đá Anh, hoặc có người ủng hộ Tây Ban Nha từ lối đá uyển chuyển và gặt hái thành công vang dội trong thời gian gần đây v.v... Duy chỉ có đội tuyển Italia, không thể lý giải lối chơi phòng ngự đổ bê-tông xấu xí hay còn gọi là catenaccio đặc trưng của đội bóng này đã chinh phục đông đảo người hâm mộ. Có chăng, Azzurri được yêu mến vì… cái đẹp. Không ai đánh giá cuốn sách qua trang bìa, nhưng quả thực đội tuyển Italia được yêu thích bởi vẻ bề ngoài.

Thật vậy, là đội bóng đại diện cho một trong những cái nôi của thời trang thế giới, đội tuyển Italia luôn nằm trong nhóm ăn mặc đẹp nhất tại các kỳ Euro hay World Cup. Màu áo thiên thanh (Azzurri) thơ mộng đã trở thành biểu tượng thời trang, thể hiện đẳng cấp và chứng minh phong cách Ý. Bởi vậy, tại mọi giải đấu lớn, các nhà tài trợ trang phục thể thao cho đội tuyển Italia luôn xem đó là cơ hội tốt để quảng bá thương hiệu tới người hâm mộ bóng đá, ước tính chiếm nửa dân số thế giới.

Để tạo điểm nhấn, các nhà mốt phải luôn cố công tìm tòi và sáng tạo để tạo nên những bộ trang phục tân thời, đẹp mắt và khác lạ. Đơn cử như trên hành trình chinh phục chức vô địch Euro 2020 (diễn ra năm 2021), một trong những điểm nhấn của Azzurri lại đến từ bộ vest lịch lãm do hãng thời trang cao cấp Giorgio Armani thiết kế. Chiếc áo khoác được làm từ vải bông seersucker siêu nhẹ với hiệu ứng nhăn, phối cùng quần dài màu đen mềm mại, thoải mái để vận động. Nhờ bộ vest, HLV Roberto Mancini đã lọt top HLV ăn mặc đẹp nhất do Elle bình chọn và dường như… cũng chỉ đạo sáng suốt và tự tin hơn.

Ngoài trang phục, đội tuyển Italia còn gây thương nhớ bởi những chàng lãng tử đẹp như pho tượng La Mã trên sân cỏ. Đó là Roberto Baggio của “Nếu một ngày anh cắt cụt mái tóc đi/Coi như dãy Himalaya sụp đổ”. Đó là Andrea Pirlo đầy phong cách “tôi tư duy, tôi chơi bóng”. Hoặc những cầu thủ điển trai, mái tóc bồng bềnh thắt băng-bô như Paolo Maldini, Alessandro Nesta, Fabio Cannavaro hay Francesco Totti v.v... Tại Euro 2024, cái tên hiếm hoi của đội tuyển Italia gây ấn tượng với giới mộ điệu là Riccardo Calafiori. Ngoài phong độ nổi bật trong lần đầu tham dự giải đấu lớn, trung vệ 22 tuổi này cũng khiến người hâm mộ liên tưởng tới các tiền bối vì phong cách “tóc bồng bềnh, thắt băng đô”. Tuy nhiên, người hâm mộ chưa kịp xao xuyến thì Italia đã bị loại.

Sự khác biệt giữa CLB và ĐTQG

Calafiori không thể góp mặt tại vòng 1/8 vì án treo giò. Tuy nhiên, kể cả “truyền nhân Maldini” có hiện diện đi chăng nữa, đội tuyển Italia cũng không thể tránh khỏi thất bại. Suốt 90 phút, Thụy Sỹ áp đảo Azzurri một cách tuyệt đối. Nếu có số liệu thống kê cô đọng nào phản ánh cục diện trận đấu thì Thụy Sỹ đạt tỉ lệ chuyền bóng chính xác lên tới 91,8% và Italia chỉ có 1 pha dứt điểm trúng đích. Đối với người hâm mộ theo dõi trực tiếp trận đấu, thật khó tin bởi các nhà đương kim vô địch cứ lên bóng chưa đến giữa sân đã bị cướp và để cho đối phương xoay như chong chóng. Nếu không có màn trình diễn xuất sắc thượng thừa của thủ thành Donnarumma trong khung gỗ, tỷ số không thể dừng lại ở 2-0.

Người chịu trách nhiệm cao nhất phải là HLV Luciano Spalletti, vị chiến lược gia chỉ mới 1 năm trước đã làm nên điều kỳ diệu tại thành Naples. Đó là chức vô địch Serie A sau 31 năm chờ đợi, kể từ thời Maradona, của Napoli. Cả thành phố tràn ra đường ăn mừng như ngày hội, tạo nên cảnh tượng vô cùng kỳ vĩ. Đăng quang giải VĐQG, quả nhiên Spalletti là ứng viên sáng giá để thay thế Roberto Mancini ra đi ở chiếc ghế HLV trưởng ĐTQG Italia. Tuy vậy, bản chất bóng đá cấp CLB và cấp ĐTQG rất khác nhau. Dẫu cho Spalletti được đánh giá rất cao về tư duy chiến thuật và kinh nghiệm trận mạc nhưng nhà cầm quân 65 tuổi này lại thất bại thảm hại tại Azzurri. Bản chất của ĐTQG là sự hữu hạn về thời gian và nguồn nhân lực. HLV không thể rèn quân ngày này qua tháng khác để trở nên tinh kỳ. Vì vậy, điều cần thiết là duy trì mọi thứ đơn giản, tiện dụng và điều chỉnh nhanh nhất có thể.

HLV Spalletti không làm như vậy. Ông vẫn nói về “bản sắc” và nỗ lực kế thừa di sản kiểm soát bóng, tấn công áp đảo đã thành công dưới thời người tiềm nhiệm. Khi chiến lược ấy thất bại thảm hại trong trận gặp Tây Ban Nha, Spalletti khiến mọi thứ rối tung bằng những xáo trộn liên hồi từ sơ đồ chiến thuật đến con người. Và, càng điều chỉnh càng thiếu hiệu quả. Không chỉ vậy, vị chiến lược gia có phần lập dị này còn đương đầu với dư luận, điều tối kỵ với HLV ĐTQG. Thế nên, bài học Spalletti sẽ là kinh nghiệm quý báu cho các nhà quản lý trong việc tuyển chọn người dẫn dắt ĐTQG. Dù tài năng và kinh nghiệm đến đâu vẫn có nguy cơ thất bại vì bản chất bóng đá CLB và ĐTQG rất khác nhau.