Thuế quan đồng: Canh bạc mạo hiểm với ngành công nghiệp Mỹ

VHO - Áp thuế 50% với đồng nhập khẩu là bước đi cứng rắn của Tổng thống Trump, nhưng cũng đặt ngành công nghiệp và người dân Mỹ vào thế khó khi giá cả leo thang.

Tổng thống Donald Trump vừa công bố đề xuất áp mức thuế 50% đối với đồng nhập khẩu, một động thái được dự báo sẽ gây ra những chấn động đáng kể cho nền kinh tế Mỹ. Theo trang tin Oilprice.com, quyết định này, nhằm "đưa sản xuất đồng trở về Mỹ", đang đặt ra một canh bạc mạo hiểm, đe dọa làm tăng đáng kể giá thành cho các ngành công nghiệp và người tiêu dùng, trong bối cảnh Mỹ phụ thuộc nặng nề vào nguồn cung đồng từ nước ngoài.

Phụ thuộc nhập khẩu và thách thức tự chủ

Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ, Mỹ hiện là nước nhập khẩu ròng tới 45% nhu cầu đồng của mình. Điều này có nghĩa là bất kỳ rào cản thương mại nào đối với đồng nhập khẩu cũng sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến giá cả. Các phương tiện truyền thông chính thống đã nhận định rằng mức thuế 50% đề xuất sẽ làm tăng đáng kể giá đồng cho ngành công nghiệp Mỹ và kéo theo giá các sản phẩm chứa đồng cho người tiêu dùng, bao gồm hầu hết mọi thứ liên quan đến điện.

Việc xây dựng năng lực khai thác và tinh luyện đồng mới trong nước để Mỹ đạt được tự cung tự cấp không phải là một nhiệm vụ dễ dàng hay ngắn hạn. Các mỏ mới có thể mất nhiều năm để xây dựng, giả sử đã xác định được vị trí có đồng. Đối với lĩnh vực tinh chế, việc xây dựng các cơ sở mới gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng do lo ngại về môi trường, và quá trình này cũng kéo dài nhiều năm.

Hơn nữa, không ai sẵn sàng đầu tư vào các mỏ và cơ sở tinh luyện mới trừ khi có sự đảm bảo rằng giá đồng sẽ duy trì ở mức đủ cao để biện minh cho những khoản đầu tư khổng lồ này. Ngay cả khi mức thuế nhập khẩu đồng được đề xuất có hiệu lực, cũng không có gì đảm bảo rằng chúng sẽ được duy trì trong vài thập kỷ – khoảng thời gian cần thiết để các nhà đầu tư có thể sinh lời từ những khoản đầu tư dài hạn đó. Nếu các mỏ và nhà máy lọc dầu được xây dựng dựa trên tiền đề thuế quan dài hạn, giá đồng cao sẽ là một phần không thể thiếu trong phân tích lợi nhuận.

Khác biệt trong chính sách thuế quan của ông Trump

Trong quá khứ, tâm lý chung về chính sách thuế quan của Tổng thống Trump thường được tóm gọn bằng từ viết tắt TACO, nghĩa là "Trump luôn chùn bước" (Trump Always Chokes Out - mô tả xu hướng đưa ra các mối đe dọa về thuế quan của Tổng thống Trump, chỉ để sau đó trì hoãn chúng như một cách để tăng thời gian đàm phán và để thị trường phục hồi). Tuy nhiên, kinh nghiệm đã cho thấy rằng ông Trump có thể không chùn bước trong lần này. Điều này làm tăng thêm sự bất ổn và rủi ro cho các doanh nghiệp Mỹ.

Việc tự chủ hơn về sản xuất các khoáng sản chủ chốt, như đồng, là một nỗ lực đầy thách thức. Mỹ có thể thiếu tài nguyên trong lòng đất, hoặc những tài nguyên sẵn có quá tốn kém để khai thác. Cố gắng tự chủ có thể đòi hỏi: Thứ nhất, thuế quan dài hạn đáng kể, nhưng có nguy cơ làm suy yếu các ngành công nghiệp trong nước sử dụng các khoáng sản này cho sản phẩm của họ, hoặc thứ hai, trợ cấp khổng lồ của chính phủ, có thể không được công chúng ủng hộ.

Một ví dụ điển hình là việc Bộ Quốc phòng Mỹ vừa đồng ý trở thành cổ đông 15% của MP Materials, công ty khai thác và chế biến nguyên tố đất hiếm. Bộ Quốc phòng Mỹ cam kết mua tất cả các nam châm cường độ cao và khoáng chất oxit neodymium-praseodymium (hợp chất hóa học bao gồm hai nguyên tố đất hiếm, neodymium và praseodymium, thường được sử dụng trong các ứng dụng khác nhau) được sản xuất bởi các cơ sở mới trong 10 năm với mức giá đảm bảo hoạt động có lãi. Điều này cho thấy tầm quan trọng của các sản phẩm này đối với quốc phòng.

Tuy nhiên, thỏa thuận này không giải quyết được nhu cầu của các ngành công nghiệp Mỹ, vốn cũng đang cần nguồn nam châm và khoáng chất trong nước, đặc biệt khi Trung Quốc – quốc gia kiểm soát hầu hết thị trường đất hiếm – đã hạn chế nghiêm ngặt việc xuất khẩu các khoáng chất này.

Tác động chấn động đến ngành công nghiệp ô tô

Thông báo bất ngờ của Tổng thống Trump về việc áp thuế 50% đối với đồng nhập khẩu (dự kiến có hiệu lực vào cuối tháng 7.2025/đầu tháng 8.2025) đã gây chấn động các nhà sản xuất ô tô Mỹ. Giá đồng tương lai tăng vọt khoảng 15-17% lên mức cao kỷ lục khi người mua tranh nhau mua trước thời hạn. Đồng là kim loại cực kỳ quan trọng đối với động cơ xe điện, pin và hệ thống dây điện. Do đó, mức thuế này sẽ làm tăng chi phí sản xuất ô tô thêm hàng trăm USD mỗi xe, đặc biệt là đối với xe điện.

Chuỗi cung ứng ô tô vốn đã quá tải. Mức thuế 25% đối với thép, nhôm, ô tô và phụ tùng đã gây áp lực lớn lên chuỗi cung ứng của Mỹ. Các nhà sản xuất ô tô cảnh báo những mức thuế này "làm tăng chi phí cho người tiêu dùng". Hiện tại, người mua Mỹ đã phải trả khoảng 1.250 USD một tấn nhôm cao hơn giá trung bình thế giới do các mức thuế trước đây. Một báo cáo gần đây của Viện Quản lý Nguồn cung (ISM) cho biết thuế quan đã gây ra "tắc nghẽn trong chuỗi cung ứng", làm chậm hoạt động của các nhà máy tại Mỹ. Nhiều nhà sản xuất ô tô hiện đang đẩy nhanh đơn hàng và phòng ngừa rủi ro nếu có thể.

Những sự kiện trên cũng trùng với các cuộc đàm phán thương mại EU - Mỹ đầy rủi ro. Cả hai bên đang chạy đua để đạt được thỏa thuận trước ngày 1.8.2025 tới, và các nguồn tin từ EU cho biết các miễn trừ thuế đối với ô tô, thép và có thể cả đồng đang được thảo luận. Thủ tướng Đức Friedrich Merz bày tỏ sự "lạc quan thận trọng" rằng một thỏa thuận về ô tô và thép sẽ được ký kết vào cuối tháng này.

Tóm lại, thuế quan đồng dự kiến gây chấn động ngành sản xuất, đặc biệt là ô tô của Mỹ với những cú sốc giá. Giá đồng kỳ hạn tăng vọt khi các nhà nhập khẩu gấp rút đáp ứng thời hạn, và các mô hình chi phí sản xuất hiện cho thấy chi phí xe cộ tăng đáng kể. Đối với các nhà sản xuất ô tô, vốn thường hoạt động với biên lợi nhuận một chữ số eo hẹp, ngay cả vài trăm USD chi phí tăng thêm cho mỗi xe cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Đây thực sự là một canh bạc mạo hiểm với ngành công nghiệp Mỹ.