Giới trẻ và hành trình “giải mã” hát Bội

VHO - Giữa sự bùng nổ của các loại hình giải trí hiện đại, nhóm sinh viên E.G.O Team từ Trường Đại học Công nghệ TP.HCM đã quyết tâm thực hiện dự án Thiên sắc vạn diện, mang hát Bội đến gần hơn với thế hệ trẻ.

 Dự án không chỉ giải mã Tuồng cổ qua ngôn ngữ truyền thông hiện đại, mà còn tạo cầu nối giữa di sản văn hóa và công chúng, giúp khán giả dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về nghệ thuật truyền thống.

Thiên sắc vạn diện khẳng định vai trò tiên phong của giới trẻ trong việc gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa dân tộc, mở ra một hướng đi mới cho việc bảo tồn di sản trong bối cảnh toàn cầu hóa.

“Đánh thức” bản sắc giữa dòng chảy hiện đại

Sự quan tâm của thế hệ mới được xem là “chìa khóa vàng” để bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc trong kỷ nguyên hội nhập. Người trẻ đóng vai trò là cầu nối sinh động, tiếp nhận và “thổi hồn” vào các loại hình nghệ thuật truyền thống, từ đó ngăn chặn sự đứt gãy lịch sử văn hóa.

Hành động này vừa giúp giữ vững bản sắc dân tộc, vừa biến di sản của cha ông trở thành niềm tự hào trên trường quốc tế. Đặc biệt, hát Bội - một kho tàng nghệ thuật đa chiều - đã cung cấp nguồn cảm hứng sáng tạo vô tận cho các lĩnh vực hiện đại, thúc đẩy E.G.O Team thực hiện dự án Thiên sắc vạn diện đầy tâm huyết của mình.

Cơ duyên đưa E.G.O Team đến với hát Bội không đơn thuần là đề tài học thuật. Ban đầu, từ một môn học tìm hiểu về văn hóa cộng đồng, tia sáng tò mò đã nhanh chóng bùng lên thành ngọn lửa đam mê và quyết tâm nghiên cứu nghiêm túc.

Giữa vô vàn loại hình nghệ thuật truyền thống, hát Bội bí ẩn và lặng lẽ hơn cả, nhưng chính sự tĩnh lặng ấy đã thôi thúc nhóm khám phá. Họ nhận ra hát Bội ẩn chứa chiều sâu lịch sử, triết lý và tinh hoa văn hóa vô cùng đặc biệt. Sự lựa chọn này như một lời cam kết của những người trẻ khao khát giải mã, tái hiện và lan tỏa di sản đang đứng trước nguy cơ mai một.

Thiên sắc vạn diện được triển khai với quá trình làm việc bài bản, đầy tâm huyết. Nhóm bắt đầu bằng việc nghiên cứu lịch sử hát Bội, hệ thống vai tuồng phức tạp và mật mã thị giác của màu sắc mặt nạ như đỏ cho lòng trung nghĩa, đen cho cương trực... Để đảm bảo tính chính xác, nhóm tìm đến NSƯT Ngọc Khanh - người đã dành cả đời mình cho hát Bội - để thu thập kiến thức thực hành quý giá.

Sau khi nắm vững tinh hoa cốt lõi, nhóm bắt đầu sáng tạo những sản phẩm nghệ thuật độc đáo, biến các yếu tố Tuồng cổ thành thiết kế đương đại qua bộ ảnh ấn tượng, infographic sống động và các ấn phẩm đồ họa tinh tế. Họ đã chứng minh rằng, hát Bội vừa là di sản, vừa là chất liệu sáng tạo vô tận, có thể “thức dậy” trong đời sống thông qua ngôn ngữ thiết kế hiện đại. Để lan tỏa hiệu ứng này, nhóm đã tổ chức triển lãm Sắc - Hồn - Bội, nơi khán giả được trực tiếp trải nghiệm sự kỳ ảo của phục trang và mặt nạ Tuồng.

Thay vì lạm dụng công nghệ, nhóm lựa chọn cách tiếp cận chân thật và tinh tế, khéo léo tận dụng sức hút tự nhiên của hát Bội để làm nổi bật sự thuần khiết của nghệ thuật. Những trải nghiệm sống động từ ánh mắt sắc lẹm đến thần thái kiêu hùng của nghệ sĩ, kết hợp với nhịp trống dứt khoát đã chinh phục đông đảo khán giả tại sự kiện, khẳng định giá trị bền vững của nghệ thuật truyền thống trong lòng công chúng hiện đại.

Sứ mệnh kế thừa của thế hệ trẻ

Con đường làm mới và bảo tồn nghệ thuật dân tộc chưa bao giờ là điều dễ dàng, E.G.O Team đã phải đối mặt với không ít thách thức. Nhóm được NSƯT Ngọc Khanh truyền dạy nhiều kiến thức làm nghề vô giá, đồng thời tiếp nhận ngọn lửa đam mê từ chính nghệ sĩ. Bên cạnh đó, nhóm cũng phải giải quyết bài toán cân bằng giữa sáng tạo hiện đại và giữ gìn giá trị truyền thống, không để cách tân trở thành trào lưu nhất thời.

Một trong những khó khăn lớn nhất mà nhóm gặp phải là tiếp cận khán giả. Để vượt qua thử thách này, E.G.O Team đã phát triển chiến lược trải nghiệm đột phá, kết hợp visual trình diễn mãn nhãn, cho phép khán giả thử trang phục và động tác hát Bội, đồng thời sử dụng ngôn ngữ truyền thông hiện đại, cuốn hút. Nhờ vậy, họ đã thành công trong việc biến hát Bội từ loại hình nghệ thuật cổ điển, khó tiếp cận, thành trải nghiệm gần gũi và hấp dẫn đối với người trẻ.

Sự xuất hiện của NSƯT Ngọc Khanh tại sự kiện đã góp phần thu hút sự chú ý của công chúng. Chia sẻ cảm xúc về Sắc - Hồn - Bội, nghệ sĩ Ngọc Khanh bày tỏ niềm vui và sự trân trọng khi thấy các em vẫn có niềm đam mê với hát Bội. Nữ nghệ sĩ “gạo cội” gửi gắm thông điệp mạnh mẽ: “Hát Bội có còn hay mất, đó là nằm trong tay của các con. Thế hệ trẻ bây giờ biết đến và gìn giữ hát Bội mới là điều quan trọng”.

Nghệ sĩ Ngọc Khanh cũng xúc động thừa nhận, vai trò của thế hệ mình đối với hát Bội đã gần như hoàn thành. Với sự tin tưởng sâu sắc, cô khẳng định: “Hành trình đưa bộ môn này đến với các thế hệ kế tiếp, chính là trách nhiệm và sứ mệnh thuộc về các con”. Lời khẳng định vừa khích lệ, vừa ghi nhận trọng trách của người trẻ trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc.

Khát vọng lớn nhất của Thiên sắc vạn diện trong tương lai là giúp công chúng không chỉ thưởng thức Tuồng cổ mà còn thấu hiểu sâu sắc giá trị di sản. Với tình yêu, sự sáng tạo và trách nhiệm của mình, việc các bạn sinh viên tìm về và hồi sinh các giá trị nghệ thuật xưa cũ không phải cảm hứng nhất thời, mà là phong trào đầy trách nhiệm, nơi họ khai phá bản sắc văn hóa cốt lõi để định hình tương lai.

Các dự án như Thiên sắc vạn diện của E.G.O Team đã chứng minh vai trò của thế hệ mới trong việc kết nối giữa truyền thống và hiện đại. Nhiều nhóm tiên phong khác, như Giữ lửa ngàn năm, Se sợi kết tâm, Vẽ về hát Bội, Vang vọng trống chầu... cũng đang thực hiện những sáng tạo tương tự. Thông qua sự dấn thân đầy nhiệt huyết, họ đã góp phần đảm bảo dòng chảy văn hóa quý giá không bị đứt gãy, tiếp tục sống động và phát triển rực rỡ trong đời sống đương đại.