Dư âm lắng đọng sau Liên hoan Chèo toàn quốc 2025

VHO - Dù Liên hoan Chèo toàn quốc 2025 đã khép lại, nhưng âm hưởng của những làn điệu mượt mà, câu hát thấm đượm tình đời, tình người vẫn còn vang vọng. Những cảm xúc, suy ngẫm về nghệ thuật truyền thống được khơi dậy từ sân khấu Liên hoan vẫn đọng lại trong lòng khán giả.

Tiếng hát cất lên tiếng lòng

Mỗi buổi diễn, sân khấu lại sáng rực ánh đèn. Tiếng trống, tiếng phách, tiếng hát Chèo lại đưa khán giả trở về với ký ức làng quê xưa.

Trong dòng người đổ về Trung tâm Văn hóa - Triển lãm tỉnh Bắc Ninh, có những khán giả đã gắn bó với Chèo suốt nhiều thập kỷ, cũng có người đến vì tình yêu dành cho nghệ thuật truyền thống. Khi tiếng hát dân gian cất lên, họ đều lặng đi trong xúc động và tự hào.

Ông Dương Huy Bách - nguyên cán bộ ngành văn hoá tỉnh Thái Nguyên, bồi hồi kể: “Đi xem hát Chèo mới được xem lại, nghe lại những chuyện ngày xưa. Tôi đi từ tận Thái Nguyên xuống đây và định sẽ xem 3 ngày. Tôi thích hát Chèo từ bé, cho đến bây giờ thỉnh thoảng tôi vẫn hát. Từng có thời gian tôi đi học hát Chèo ở trường Nghệ thuật Hà Tây”.

Kết thúc vở Hai người mẹ (Nhà hát Nghệ thuật Lam Sơn Thanh Hóa), khán giả Trần Xuyến (Bắc Giang) chia sẻ: “Cảnh nào cũng lấy đi nước mắt khán giả. Tôi xem mà rơi nước mắt suốt bởi tôi có anh trai là liệt sĩ hy sinh năm Mậu Thân 1968. Tôi thấy thấm thía đất nước phồn vinh đến ngày nay là đúng thật nhờ ơn của Đảng, Chính phủ và tất cả các chiến sĩ đã nằm xuống”.

Đề tài của Chèo thường xoay quanh những chuyện xưa tích cũ, những sáng tác văn học dân gian, những sự kiện lịch sử,…đưa ta về với những gì thân thuộc nhất. Liên hoan vì thế không chỉ là ngày hội sân khấu, mà là nhịp cầu nối con người với cội nguồn văn hóa dân tộc.

Người giữ hồn Chèo

Sau ánh đèn sân khấu, khi những tràng vỗ tay đã lắng xuống, vẫn còn đó nụ cười của những người làm nghề, những đạo diễn, biên kịch, nghệ sĩ, nhạc công vẫn đang miệt mài giữ cho những làn điệu Chèo không rơi vào quên lãng.

Nghệ sĩ Dương Lan (Nhà hát Chèo Thái Nguyên) - nghệ sĩ giành huy chương Vàng trong Liên hoan Chèo Toàn quốc 2025 chia sẻ: “Chèo hay ở những ca từ, những giai điệu rất gần gũi và mộc mạc đối với khán giả.

Chèo xuất phát từ nền văn hóa, nền văn minh lúa nước của dân tộc ta, nên những lời ca, nhịp phách, đặc biệt là tiếng trống chèo mang một nét rất riêng, rất đặc trưng. Mình nghĩ rằng chính những yếu tố đó sẽ phần nào hấp dẫn các bạn trẻ, khiến họ muốn tìm hiểu và đến gần hơn với nghệ thuật chèo”.

Theo NSND Nguyễn Ngọc Quyền, biên kịch vở Hai người mẹ, việc khai thác đề tài chiến tranh cách mạng trong nghệ thuật Chèo không chỉ để tưởng nhớ quá khứ, mà còn để khơi dậy lòng biết ơn và niềm tự hào dân tộc.

“Chúng tôi muốn khán giả hôm nay, đặc biệt là lớp trẻ, hiểu được công lao và những hy sinh thầm lặng của cha ông. Qua nghệ thuật Chèo - loại hình dân gian gần gũi, mộc mạc, chúng tôi mong muốn khơi lại trong lòng người xem tình yêu quê hương, đất nước”.

Giữa nhịp sống hiện đại, những người nghệ sĩ của sân khấu Chèo vẫn kiên nhẫn tập luyện, biểu diễn, kiên trì đi qua hàng trăm đêm diễn, vẫn say sưa trong tiếng nhạc, trong ánh mắt khán giả. 

Để tiếng trống Chèo mãi ngân vang

Với các nghệ sĩ lâu năm, giữ được hồn Chèo giữa đời sống hôm nay không chỉ là chuyện nghề, mà còn là cách giữ lấy cội nguồn văn hóa dân tộc, góp dấu ấn riêng vào dòng chảy chung của thời đại.

Phó Giám đốc phụ trách Nhà hát Sân khấu Truyền thống Quốc gia Việt Nam, NSND Lê Tuấn Cường khẳng định, nghệ thuật đích thực là nghệ thuật đi ra đời từ đời sống, rồi lại quay về phục vụ đời sống. Vì lẽ đó, chúng ta phải biết kế thừa và phát huy giá trị truyền thống, nhưng cũng cần mạnh dạn làm mới, để Chèo không chỉ ở trong bảo tàng ký ức, mà sống mãi cùng thời đại”.

Theo NSND Lê Tuấn Cường, giữ gìn văn hóa Chèo không chỉ là trách nhiệm của những nghệ nhân đi trước, mà còn là sứ mệnh của thế hệ trẻ.

“Phải hỏi một điều anh diễn cho ai xem? Ngoài thế hệ cha ông của chúng ta ra các bạn trẻ phải phải xem. Các bạn là những chủ nhân tương lai của đất nước. Các bạn phải yêu nó thì cái dòng chảy đến nó mới chảy mãi”, NSND Lê Tuấn Cường bày tỏ.