Người dân Nhật Bản đang dần thoát khỏi nỗi sợ giá cả tăng cao

VHO - Sau nhiều thập kỷ giảm phát, người dân Nhật Bản giờ đây dường như không còn quá bất ngờ với giá cả gia tăng chóng mặt như trước đây.

Tư duy thay đổi của người tiêu dùng được thúc đẩy bởi đợt tăng lương lớn nhất trong ba thập kỷ và đã giúp các công ty điều chỉnh giá cả dễ dàng hơn – điều mà họ tránh né từ lâu vì sợ mất khách hàng.

“So với thời điểm hàng hoá tăng giá vào năm 2016, tôi cho rằng hiện nay công chúng có cái nhìn cởi mở hơn về vấn đề này”, Hideyuki Okamoto, trưởng nhóm tiếp thị của công ty, cho biết. 

Nếu được duy trì, sự thay đổi này có thể khuyến khích ngân hàng trung ương tiếp tục tăng lãi suất trong thời gian tới, mặc dù điều đó còn tùy thuộc vào khả năng chi trả của các hộ gia đình.

Ngân hàng Nhật Bản dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất chuẩn tại cuộc họp chính sách tuần này nhưng có thể báo hiệu ý định tiếp tục tăng lãi suất vào cuối năm.

Lạm phát tiêu dùng của Nhật Bản đã duy trì trên 2% trong ba năm, chủ yếu do giá thực phẩm tăng cao, một sự thay đổi lớn so với nhiều thập kỷ lạm phát gần bằng 0 sau khi bong bóng tài sản sụp đổ vào đầu những năm 1990.

Gần 200 nhà sản xuất thực phẩm lớn dự kiến sẽ tăng giá 2.105 mặt hàng vào tháng 7 - gấp 5 lần so với cùng kỳ năm ngoái, theo một cuộc khảo sát của các tổ chức tư vấn tư nhân gần đây.

Tăng trưởng tiền lương

Làn sóng tăng giá tại Nhật Bản bắt đầu vào năm 2022, do những cú sốc bên ngoài như gián đoạn chuỗi cung ứng hậu đại dịch, leo thang căng thẳng ở Ukraine và sự mất giá sau đó của đồng yên.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế khẳng định chính sự chấp nhận giá cả hàng hoá cao hơn của người tiêu dùng - được củng cố bởi mức tăng trưởng tiền lương mạnh mẽ trong ba năm liên tiếp - đã duy trì xu hướng này.

"Người tiêu dùng Nhật Bản đã nhận ra rằng họ đang sống trong thời đại giá cả tăng liên tục", Giáo sư Tsutomu Watanabe tại Đại học Tokyo, cho biết.

Theo Giáo sư Tsutomu Watanabe, người tiêu dùng cũng bắt đầu thích nghi từ mức giá thấp sang mức lương cao hơn, do tình trạng thiếu hụt lao động ngày càng trầm trọng mang lại cho người lao động nhiều quyền mặc cả hơn.

Theo một cuộc khảo sát do Giáo sư Watanabe dẫn đầu, người dân Nhật Bản từng phản đối việc tăng giá mạnh nhất cách đây 4 năm.

Nhưng trong cùng một cuộc khảo sát năm 2024, hầu hết nói rằng họ sẽ tiếp tục mua sắm tại các cửa hàng cũ và mua cùng những mặt hàng đó, ngang bằng với người tiêu dùng ở các quốc gia khác.

Câu hỏi quan trọng hiện nay là liệu xu hướng này có bền vững hay không?

Meiji, nhà sản xuất sô-cô-la hàng đầu Nhật Bản, đã thực hiện 9 lần tăng giá kể từ năm 2022, phản ánh chi phí cao tăng vọt.

"Trở lại năm 2022, chúng tôi đã gặp phải sự phản đối từ các nhà bán lẻ yêu cầu các công ty trì hoãn giá hàng hoá tăng. Ngày nay, họ chấp nhận việc tăng giá của chúng tôi dễ dàng hơn, vì vậy khách hàng đang miễn cưỡng chấp nhận", ông Akira Yoshida, Tổng giám đốc bộ phận tiếp thị ca cao của Meiji, nói.

Tuy nhiên, Meiji, công ty nắm giữ 25% thị phần và thực sự là đơn vị định giá cho ngành, hiện đang nhận thấy những dấu hiệu của sự mệt mỏi về giá.

Việc tăng giá 20% vào tháng 6, mức tăng lớn nhất trong những năm gần đây, đã dẫn đến việc giảm hơn 20% doanh số bán hàng tại một số nhà bán lẻ, không giống như các đợt tăng giá trước đây, khi mức giảm doanh số nhỏ hơn quy mô tăng giá.

"Chúng tôi ngày càng lo ngại về khả năng chỉ có thể tăng giá thêm ở một mức nào đó. Tôi nghĩ đã đến lúc cần thay đổi cách mọi người nhìn nhận, chẳng han như sô cô la - không phải như một mặt hàng thông thường, mà là một mặt hàng xa xỉ ", ông Yoshida nói. 

Ông Rei Ihara, nhà phân tích ngành thực phẩm tại UBS Securities, cho biết phạm vi tăng giá tiếp theo đang thu hẹp lại, khi hệ số Engel của Nhật Bản - tỷ lệ chi tiêu hộ gia đình cho thực phẩm - đạt 28,3% vào năm 2024, mức cao nhất trong 43 năm.

“Với giá cả tăng dần qua từng năm, người tiêu dùng dường như đang điều chỉnh thói quen mua sắm, lựa chọn các mặt hàng ít tốn kém hơn như thịt gà, thay vì thịt bò chẳng hạn. Lạm phát bền vững cần phải được hỗ trợ từ tăng trưởng tiền lương vững chắc”, ông nhấn mạnh.

Tuy nhiên, lạm phát đã vượt xa mức tăng lương danh nghĩa, đẩy tăng trưởng tiền lương thực tế xuống mức âm trong nhiều tháng nay.

Triển vọng tăng trưởng tiền lương cũng ngày càng bất ổn do các mức thuế quan sâu rộng của Mỹ. Cho đến nay, các nhà xuất khẩu Nhật Bản đã tránh được các đợt tăng giá lớn ở Mỹ để duy trì khả năng cạnh tranh, hy sinh lợi nhuận. Nếu điều này tiếp tục, có thể hạn chế khả năng tăng lương vào năm 2026.