Cần đồng bộ các giải pháp

VHO - Việt Nam đứng trước cả thách thức và cơ hội trong cuộc đua thu hút khách du lịch quốc tế, đang diễn ra ngày càng gay gắt giữa các quốc gia. Những nỗ lực gần đây của Chính phủ, đặc biệt là sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ và các Phó Thủ tướng, đã cho thấy quyết tâm rất lớn trong việc đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

 Văn bản chỉ đạo mới đây của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính gửi các Bộ, ngành và địa phương là một bước cụ thể hóa định hướng ấy, với trọng tâm là các giải pháp đồng bộ, khả thi nhằm gia tăng năng lực cạnh tranh và thu hút du khách quốc tế đến Việt Nam.

Việt Nam trong cuộc cạnh tranh

Trong năm 2024 và nửa đầu năm 2025, du lịch thế giới đã phục hồi mạnh mẽ. Các quốc gia trong khu vực như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Singapore, Indonesia hay Malaysia liên tục tung ra những chiến dịch quảng bá toàn cầu, nới lỏng visa, giảm thuế hàng không, đẩy mạnh quảng bá xúc tiến, tăng năng lực thanh toán và liên kết sâu với các nền tảng công nghệ quốc tế.

Việt Nam không thiếu lợi thế với cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ, bản sắc văn hóa đặc sắc, nền ẩm thực độc đáo, chính trị ổn định, con người thân thiện. Nhưng điểm yếu cố hữu của chúng ta vẫn còn tồn tại: Thủ tục visa chưa đủ cạnh tranh, hạ tầng còn hạn chế, dịch vụ chưa đồng bộ và quảng bá chưa đủ sức lan tỏa. Trong khi Thái Lan đã áp dụng hệ thống hoàn thuế VAT tại sân bay bằng mã QR và mở rộng thanh toán xuyên biên giới với Trung Quốc, thì tại Việt Nam, quy trình hoàn thuế còn rườm rà và thanh toán quốc tế vẫn nhiều rào cản.

Vì vậy, các chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ lần này không chỉ mang tính hành chính mà còn là lời thúc giục chuyển động toàn hệ thống, từ thể chế đến thị trường, từ trung ương đến địa phương.

Có thể chia nhóm giải pháp thành bốn trụ cột chiến lược: Thể chế, chính sách thị thực, xuất nhập cảnh và lao động quốc tế trong lĩnh vực du lịch tại Việt Nam; hạ tầng hỗ trợ và môi trường du lịch an toàn, minh bạch; chuyển đổi số và chuyển đổi xanh - chìa khóa bền vững; tăng cường vai trò điều phối và năng lực thực thi.

Trụ cột đầu tiên về thể chế và chính sách thị thực, xuất nhập cảnh, lao động quốc tế đóng vai trò như “cánh cửa đầu tiên” để du khách bước vào Việt Nam. Thời gian qua, Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng với chính sách visa điện tử và miễn thị thực cho một số quốc gia. Tuy nhiên, trong cuộc cạnh tranh thu hút khách quốc tế ngày càng quyết liệt ở khu vực, từng chi tiết nhỏ trong chính sách thị thực có thể tạo nên sự khác biệt lớn về lợi thế quốc gia. Để thực sự nâng cao năng lực cạnh tranh, Việt Nam cần mạnh dạn triển khai những cải cách có tính chiến lược và đồng bộ.

Trước hết, cần mở rộng danh sách miễn thị thực đơn phương lên mức tương đương với Thái Lan nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đến từ các thị trường có khả năng chi tiêu cao và thời gian lưu trú dài ngày như: Châu Âu, Bắc Mỹ, Australia.... Song song đó, việc áp dụng visa nhập cảnh nhiều lần dài hạn, với thời hạn từ 6 tháng đến 1 năm cho các đối tượng như khách MICE, du lịch y tế, khách đầu tư hay học tập, sẽ góp phần tạo ra dòng khách ổn định, có giá trị kinh tế cao và ít bị ảnh hưởng bởi tính mùa vụ.

Việc số hóa và đơn giản hóa toàn bộ quy trình khai báo tạm trú, cư trú cho người nước ngoài cũng cần được thực hiện đồng bộ, linh hoạt. Một ứng dụng duy nhất - tích hợp thông tin visa, lưu trú, khai báo tạm trú, phản ánh dịch vụ cần được vận hành đồng bộ giữa Bộ Công an, Bộ VHTTDL và các địa phương sẽ không chỉ tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước mà còn nâng cao đáng kể trải nghiệm của du khách.

Môi trường du lịch là yếu tố “gây ấn tượng lâu dài” với du khách. Việc Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương tăng cường kiểm tra tình trạng “chặt chém”, “hướng dẫn chui”, bán hàng kém chất lượng… rất cần thiết và cần đi kèm hệ sinh thái công nghệ và phản hồi thực tế. Thiết lập trung tâm hỗ trợ du khách đa ngôn ngữ 24/7 tại các trung tâm du lịch lớn; đẩy nhanh phát triển ứng dụng du lịch thông minh quốc gia, tích hợp bản đồ, điểm đến, lịch sự kiện, phản ánh, đặt dịch vụ, hoàn thuế, hỗ trợ khẩn cấp; hoàn thiện hệ thống camera công cộng, thanh tra du lịch cơ động, hỗ trợ xử lý vi phạm nhanh.

Du lịch Việt Nam cần đồng thời nắm bắt hai xu hướng toàn cầu: Công nghệ và phát triển bền vững. Chuyển đổi số không chỉ là nền tảng điều hành mà còn là công cụ quảng bá - tiếp cận - phục vụ khách quốc tế: Phối hợp các nền tảng OTA (Booking, Trip. com, Agoda…) và mạng xã hội (TikTok, YouTube, WeChat, Instagram, X…) để đẩy mạnh chiến dịch thu hút khách tới Việt Nam bằng đa ngôn ngữ.

Tạo điều kiện thuận lợi cho khách du lịch

Chỉ đạo của Phó Thủ tướng Mai Văn Chính yêu cầu rõ Bộ VHTTDL, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương rà soát, quán triệt sâu sắc và tiếp tục triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ được giao, nhất là tại Công điện số 34/CĐ-TTg ngày 10.4.2025 của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó tập trung vào các giải pháp đột phá về quảng bá xúc tiến, đa dạng hóa sản phẩm chất lượng cao, đẩy nhanh chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, tạo điều kiện thuận lợi cho khách du lịch tiếp cận điểm đến.

Bộ VHTTDL nghiên cứu, dự báo các xu hướng du lịch mới trên thế giới, đặc biệt là các chính sách đột phá của các quốc gia cạnh tranh, trên cơ sở đó kịp thời tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các giải pháp mang tính chiến lược nhằm phát huy hiệu quả tiềm năng du lịch nội địa và quốc tế, góp phần đưa ngành Du lịch Việt Nam phát triển bền vững; tăng cường chỉ đạo công tác quản lý nhà nước về du lịch.

Tạo một nền tảng dữ liệu chia sẻ liên ngành về du khách quốc tế, từ visa, tiêu dùng, phản hồi, đến cư trú, thanh toán, lao động nước ngoài trong lĩnh vực du lịch. Rà soát các “điểm nghẽn thuế” trong hoàn VAT, hàng miễn thuế, tránh thất thu nhưng không làm nản lòng du khách.

Đào tạo lại lực lượng hướng dẫn viên, nhân sự ngành Du lịch theo chuẩn quốc tế cả về ngôn ngữ, kỹ năng, đạo đức nghề nghiệp. Mỗi địa phương cần tăng cường công tác quản lý các điểm đến du lịch; thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình và kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh trong hoạt động đón khách du lịch quốc tế.

Việt Nam đang có nhiều cơ hội để đưa ngành Du lịch trở thành “quốc kế dân sinh” thực sự. Nhưng cơ hội không tự đến, nếu chúng ta không có một đột phá kép: Đột phá về tư duy chính sách, thể chế và đột phá về cách làm, tổ chức thực thi.