Bài 2 - Thành cổ Diên Khánh là sản phẩm du lịch văn hóa đặc biệt

VHO - Để phát huy giá trị di sản, UBND tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo Ban Quản lý dự án phát triển tỉnh Khánh Hòa phối hợp Sở VHTT, Sở Du lịch, UBND huyện Diên Khánh và các đơn vị liên quan lên kế hoạch tôn tạo, xây dựng Thành cổ Diên Khánh trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc biệt để thu hút du khách.

Tôn tạo Thành cổ Diên Khánh

Thành cổ Diên Khánh là một trong những di tích lịch sử, văn hóa có giá trị bậc nhất của xứ Trầm Hương, được công nhận là di tích lịch sử, văn hóa quốc gia năm 1988. Thành được xây dựng và hoàn thành vào năm 1793, trên diện tích khoảng 36.000m² là một quần thể kiến trúc quân sự theo kiểu Vauban, một hình mẫu thành quân sự phổ biến ở Tây Âu vào thế kỷ XVII, XVIII.

Thành cổ Diên Khánh có hình lục giác nhưng các cạnh không đều nhau, tường thành đắp bằng đất cao khoảng 3,5m. Bên ngoài tường thành là hào nước sâu từ 3m - 5m, rộng từ 20m-30m, hợp cùng với những hàng tre gai trên tường thành tạo nên hàng rào phòng ngự bao quanh bảo vệ thành theo truyền thống người Việt.

Khu nội thành được xây dựng giống như một kinh thành thu nhỏ với hoàng cung, cột cờ, dinh Tuần vũ, dinh Án sát, dinh Lãnh binh và phía dưới là dinh quan Tham tri. Ngoài ra, trong thành còn có một dãy nhà kho đồ sộ và một nhà lao xây tường đá cao kiên cố...Thành cổ Diên Khánh có 6 cửa, nhưng 2 cửa Tả và cửa Hữu đã bị lấp năm 1823, đến nay chỉ còn 4 cửa Đông - Tây - Tiền (phía nam) - Hậu (phía bắc). Trải qua thời gian hàng trăn năm, sự phong hóa tự nhiên khiên nhiều hạng mục của Thành xuống cấp.

Để phát huy giá trị công trình Thành cổ này, mới đây, UBND tỉnh Khánh Hòa giao Ban Quản lý dự án phát triển tỉnh Khánh Hòa phối hợp Sở VHTT, huyện Diên Khánh và các đơn vị liên quan nhanh chóng thực hiện các bước triển khai Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích Thành cổ Diên Khánh để thu hút du khách.

Theo đó, Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích Thành cổ Diên Khánh do Ban Quản lý dự án Phát triển tỉnh Khánh Hòa làm chủ đầu tư. Tổng mức đầu tư dự án khoảng 167 tỉ đồng, từ nguồn ngân sách tỉnh và nguồn thu để lại cho đầu tư của Trung tâm Bảo tồn Di tích tỉnh Khánh Hòa.

Quy mô dự án có 12 hạng mục, gồm: Tu bổ, tôn tạo, phục hồi tuyến thành đất; Xây mới tuyến đường lát gạch thẻ nằm ngoài theo đường ranh giới bảo vệ trong; Xây dựng 3 bãi đậu xe (tại khu không gian đệm); Xây dựng mới 2 khu vệ sinh công cộng (tại khu công viên số 1 và số 3); Xây dựng mới 1 cầu vòm bắc qua hào nước ở cổng phía Bắc (cổng Hậu); Xây dựng 5 tiểu công viên (tại các vị trí góc thành); Chỉnh trang hình thức các cầu tại cổng Nam (cổng Tiền), cổng Đông, cổng Tây; Xây mới hệ thống cấp nước, thoát nước cho hào nước bao quanh Thành cổ và hệ thống thu gom nước thải; Xây mới hệ thống điện chiếu sáng cho toàn bộ khu vực phía trong Thành cổ; Nạo vét bùn đất và vệ sinh lòng hào, mái hào và chống thấm thành hào, đáy hào (hộ thành hào); Xây mới 1 trạm bơm để dẫn nước vào hào, lắp đặt hệ thống điện 3 pha để cấp cho trạm bơm; Trồng cây xanh dọc theo một bên của tuyến đường rộng 6m theo đường ranh giới bảo vệ trong.

Mục tiêu của dự án này nhằm bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa di tích quốc gia Thành cổ Diên Khánh; góp phần phục vụ tốt các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh nói chung và huyện Diên Khánh nói riêng.

Sản phẩm du lịch, văn hóa đặc biệt

Hiện nay, Ban Quản lý dự án phát triển tỉnh Khánh Hòa đang tổ chức lựa chọn nhà thầu thi công xây lắp và giám sát. Dự kiến cuối tháng 10.2024, Ban sẽ phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng với nhà thầu thi công xây lắp và giám sát đã trúng thầu; tiến hành bàn giao mặt bằng để triển khai thi công dự án theo đúng thời gian kế hoạch đề ra. Sau khi hoàn thành dự án thì Thành cổ Diên Khánh sẽ là công trình văn hóa điểm nhấn, là điểm đến đặc biệt thu hút du khách trong nước, quốc tế đến đây.

Trao đổi với Văn Hóa, ông Phan Đình Phùng, Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa cho biết: Những năm gần đây, Khánh Hòa là điểm đến ưa thích của du khách trong và ngoài nước. Nếu tại phố biển Nha Trang, các điểm du lịch được du khách thường xuyên ghé thăm là tháp bà Ponagar, chùa Long Sơn, đảo Khỉ - suối Hoa Lan, tour đảo... thì Thành cổ Diên Khánh được thiết kế trong hành trình tour khám phá ngoại ô thành phố.

Hiện nay, khu vực Thành cổ là trung tâm huyện lỵ của huyện Diên Khánh cũng đã có đề án dịch chuyển trung tâm hành chính của huyện ra khỏi nội thành, biến nơi đây thành điểm tham quan du lịch phục vụ du khách trong và ngoài nước. Song song đó, Sở Du lịch đang phối hợp UBND huyện Diên Khánh phát triển mô hình du lịch văn hóa lịch sử với du lịch sinh thái, hình thành các tuyến du lịch chính, nhằm khai thác hiệu quả giá trị những di tích, danh thắng trên địa bàn, tạo nên một thương hiệu du lịch riêng cho địa phương

Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định tính chất huyện Diên Khánh là đô thị sinh thái, văn hóa truyền thống.

Theo mục tiêu đó, Thành cổ Diên Khánh sẽ trở thành một điểm nhấn đặc biệt trong hệ thống di tích lịch sử, văn hóa địa phương. 

Khi đó, Thành cổ Diên Khánh nằm trong chuỗi kết hợp phát triển mô hình du lịch văn hóa lịch sử với du lịch sinh thái, hình thành các tuyến du lịch trọng điểm, tạo nên thương hiệu du lịch đặc thù của Diên Khánh-Khánh Hòa.