Trẻ ngủ chung với mẹ hay ngủ riêng tốt hơn cho não bộ? Nghiên cứu khoa học đã đưa ra câu trả lời chính xác nhất

VHO - Nhiều gia đình đau đầu với việc sắp xếp chỗ ngủ cho trẻ.

Việc cha mẹ cho con ngủ chung hay ngủ riêng từ lâu đã là chủ đề gây nhiều tranh cãi. Một số nghiên cứu cho thấy, ngủ chung (cosleep) thông qua tiếp xúc cơ thể có thể thúc đẩy sự tiết oxytocin - hormone gắn kết, từ đó tăng cường mối liên kết tình cảm giữa mẹ và con. Trẻ có kiểu gắn bó an toàn thường ít tỉnh giấc ban đêm hơn và giấc ngủ ổn định hơn, đồng nghĩa với sự phát triển toàn diện tốt hơn.

Ở các quốc gia phương Đông, tỷ lệ mẹ và con ngủ chung có thể lên tới 80%, phản ánh quan niệm coi trọng mối quan hệ cộng sinh mẹ - con. Trong khi đó, ở phương Tây, trẻ thường được tập ngủ riêng khá sớm, khoảng 4 tháng tuổi với niềm tin rằng điều này giúp trẻ phát triển tính tự lập và khả năng tự điều chỉnh.

Vậy rốt cuộc, trẻ nên ngủ chung với mẹ hay ngủ riêng? Câu trả lời không tuyệt đối, mà phụ thuộc rất nhiều vào độ tuổi của trẻ.

0-2 tuổi: Nên ưu tiên ngủ cùng mẹ

Trong giai đoạn sơ sinh và nhũ nhi, chu kỳ ngủ của trẻ khá ngắn, mỗi chu kỳ chỉ khoảng 40-50 phút. REM - giai đoạn ngủ chuyển động mắt nhanh chiếm tới 50% tổng thời gian ngủ và đóng vai trò quan trọng trong việc tái cấu trúc synapse và củng cố trí nhớ.

Khi ngủ cùng mẹ, trẻ có thể cảm nhận được nhịp thở và thân nhiệt của mẹ, từ đó giúp kéo dài chu kỳ REM và giảm số lần tỉnh giấc. Từ góc độ khoa học thần kinh, 0-2 tuổi cũng là giai đoạn bùng nổ mật độ synapse trong não. Việc tiếp xúc xúc giác thường xuyên có thể thúc đẩy quá trình myelin hóa ở vỏ não cảm giác, hỗ trợ sự phát triển não bộ.

Tuy nhiên, sau 2 tuổi, khi thùy trán trước bắt đầu phát triển nhanh, cha mẹ nên từng bước giảm sự phụ thuộc vào giấc ngủ chung, chẳng hạn đặt cũi sát giường lớn, rồi dần dần tập cho trẻ ngủ riêng.

Cũng cần lưu ý, Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo tránh ngủ chung giường trong năm đầu đời để giảm nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Nếu cha mẹ lựa chọn ngủ chung, cần đảm bảo môi trường an toàn: không có gối mềm, thú bông; trẻ nằm ngửa; người lớn không hút thuốc hay uống rượu.

Sau 2 tuổi: Có thể bắt đầu tập ngủ riêng

Khi lớn hơn, việc ngủ riêng giúp trẻ phát triển tính độc lập và kỹ năng tự xoa dịu cảm xúc. Trẻ có thể học cách tự trấn an thông qua các hành vi như ôm đồ vật quen thuộc, mút tay hay điều chỉnh tư thế ngủ.

Các nghiên cứu tâm lý học cho thấy, những trẻ được tập ngủ riêng đúng cách thường có khả năng tự quản lý tốt hơn, dễ thích nghi với môi trường mới và tự tin hơn trong sinh hoạt tập thể. Tuy nhiên, điều này chỉ phát huy tác dụng khi trẻ đã hình thành kiểu gắn bó an toàn từ trước.

Để quá trình tách giường, tách phòng diễn ra suôn sẻ, cha mẹ có thể áp dụng một số cách như: cho trẻ tham gia trang trí phòng ngủ, chọn đồ vật ngủ cùng để tạo cảm giác an tâm; bắt đầu từ những giấc ngủ trưa; thống nhất quan điểm giữa cha và mẹ; kiên trì nhưng linh hoạt, không coi việc trẻ “chạy sang phòng bố mẹ” là thất bại.

Điều quan trọng nhất là ngủ riêng không đồng nghĩa với bỏ mặc. Khi trẻ cần, sự có mặt của cha mẹ vẫn là nền tảng giúp trẻ xây dựng cảm giác an toàn bền vững.

Lời nhắn gửi cho cha mẹ

Tách giường, tách phòng là một quá trình dài và có thể lặp đi lặp lại. Có những đứa trẻ phải đến 6-7 tuổi mới hoàn toàn quen với việc ngủ một mình và điều đó không phải là bất thường. Cha mẹ cần đủ kiên nhẫn, đủ thấu hiểu để đồng hành cùng con, thay vì nóng vội hay lo sợ rằng con sẽ “dựa dẫm mãi”.

Trên hành trình lớn lên của trẻ, điều quan trọng không phải là ngủ chung hay ngủ riêng sớm hay muộn mà là cảm giác được yêu thương và an toàn - thứ sẽ theo con suốt cả cuộc đời.