Sai phạm nghiêm trọng tại di tích quốc gia đền thờ Tô Hiến Thành

VHO- Mặc dù chưa được cấp có thẩm quyền thẩm định phê duyệt, nhưng nhiều hạng mục công trình vẫn ngang nhiên được xây dựng và hoàn thiện tại khu vực khoanh vùng bảo vệ di tích lịch sử quốc gia đền thờ Tô Hiến Thành, xã Hoằng Tiến (Hoằng Hóa, Thanh Hóa).

Nhiều sai phạm trong việc xây dựng, tôn tạo các hạng mục công trình tại di tích quốc gia Đền thờ Tô Hiến Thành, xã Hoằng Tiến

Đền thờ Tô Hiến Thành được công nhận là di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật quốc gia năm 1997 với tổng diện tích là 6.190m2, trong đó khu vực I là 1.490m2 gồm các hạng mục công trình Nghinh môn; Tiền đường; Hậu cung và Toà mẫu (Nhà mẫu); khu vực II là 3.650m2; khu vực III là 1.050m2. Theo văn bản ngày 13.4.2021 của Sở VHTTDL Thanh Hóa, việc đầu tư xây dựng mới các hạng mục công trình khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép trong khu vực khoanh vùng bảo vệ I của di tích đã phá dỡ và dịch chuyển cổng Tứ trụ; chùa; đền Mẫu; cải tạo khuôn viên, sân đền thờ Tô Hiến Thành.

Cụ thể, đối với hạng mục đền Mẫu, ngày 6.4.2011 UBND huyện Hoằng Hoá có tờ trình số 251/TTr-UBND về việc xin tu sửa đền Mẫu thuộc khu di tích đền thờ Tô Hiến Thành. Ngày 8.4.2011, Sở VHTTDL có văn bản số 524/SVHTTDL-DSVH đề nghị Bộ VHTTDL xem xét, thoả thuận hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công hạng mục nhà Mẫu, di tích đền thờ Tô Hiến Thành. Ngày 15.4.2011, Cục Di sản văn hoá (Bộ VHTTDL) có văn bản số 217/ DSVH-DT về việc chỉnh sửa, bổ sung thiết kế bản vẽ thi công tu bổ, tôn tạo nhà Mẫu thuộc khu di tích đền thờ Tô Hiến Thành. Ngày 25.4.2011, Sở VHTTDL Thanh Hóa có văn bản về việc hoàn chỉnh hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công tu bổ, tôn tạo nhà Mẫu thuộc khu di tích đền thờ Tô Hiến Thành theo góp ý của Cục Di sản văn hoá. Trong đó đề nghị UBND huyện Hoằng Hoá chỉnh sửa, hoàn thiện hồ sơ, gửi về Sở để kiểm tra, đề nghị Cục Di sản văn hoá thẩm định, thoả thuận theo quy định hiện hành. Tuy nhiên, đến nay UBND huyện Hoằng Hoá vẫn chưa trình lại hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công hạng mục nhà Mẫu để thẩm định, thoả thuận, phê duyệt theo quy định.

Về việc mở rộng, đầu tư xây dựng, tôn tạo di tích đền thờ Tô Hiến Thành, ngày 6.11.2017, UBND huyện Hoằng Hoá có văn bản đề nghị UBND tỉnh chấp thuận chủ trương mở rộng, tôn tạo di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật đền thờ Tô Hiến Thành, gồm các nội dung: Trùng tu tôn tạo đền thờ chính đang bị xuống cấp nghiêm trọng; xin mở rộng đất để xây dựng các công trình phụ trợ với diện tích dự kiến là 6.733,49m2. Ngày 14.11.2017, UBND tỉnh có văn bản giao Sở KH& ĐT chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan tham mưu chấp thuận chủ trương mở rộng, tôn tạo di tích đền thờ Tô Hiến Thành. Ngày 21.11.2017, Sở KH& ĐT gửi UBND huyện Hoằng Hoá hướng dẫn lập, nộp hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án mở rộng, tôn tạo di tích đền thờ Tô Hiến Thành. Tuy nhiên, đến nay UBND huyện Hoằng Hoá vẫn chưa hoàn thiện việc lập, nộp hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án nêu trên.

Về việc đầu tư xây dựng, bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích đền thờ Tô Hiến Thành, ngày 27.7.2018, Sở VHTTDL đã tổ chức kiểm tra, khảo sát thực tế tại di tích cho thấy, chính quyền địa phương đã mở rộng 5.944,9m2 đất về phía Đông và phía Nam của di tích; đồng thời đang thực hiện việc san lấp mặt bằng, xây dựng cổng Tứ trụ ở phía Bắc và hệ thống tường rào bao quanh ba mặt của di tích (Tường rào phía Bắc bằng đá dài 85m; tường rào phía Đông dài 130m và phía Nam dài 65m bằng gạch trát vữa. Tiếp đó, Sở VHTTDL đã có văn bản đề nghị Chủ tịch UBND huyện Hoằng Hoá chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị liên quan và UBND xã Hoằng Tiến dừng ngay việc mở rộng, xây dựng các hạng mục công trình trên khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép. Mặc dù có văn bản yêu cầu dừng nhưng chính quyền địa phương vẫn phớt lờ. Không những thế, các hạng mục sai phạm đã được hoàn thiện và đưa vào sử dụng. Hiện nay trong khu vực I và khu vực II của di tích quốc gia đền thờ Tô Hiến Thành, chính quyền địa phương đã tự ý đầu tư xây dựng mới chùa, cổng Tứ trụ, đền Mẫu, cải tạo khuôn viên, sân đền, hồ tụ thuỷ…. Tại khu vực khoanh vùng bảo vệ III của di tích Đền thờ Tô Hiến Thành (về phía Nam), diện tích đất đang xin chấp thuận chủ trương mở rộng di tích, thế nhưng chính quyền địa phương đã thực hiện, hoàn thành việc thi công, lắp dựng tượng Tô Hiến Thành bằng chất liệu đá xanh; Xây dựng mới nhà khách và công trình phụ trợ.

Để kịp thời chấn chỉnh, xử lý sai phạm tại di tích đền thờ Tô Hiến Thành, ngày 14.4.2021 Sở VHTTDL có văn bản gửi Chủ tịch UBND tỉnh về những sai phạm tại di tích quốc gia đền thờ Tô Hiến Thành. Trước những sai phạm nghiêm trọng xảy ra tại di tích quốc gia Đền thờ Tô Hiến Thành, ngày 16.4.2021, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản gửi Sở VHTTDL và UBND huyện Hoằng Hóa về việc giao báo cáo giải trình và làm rõ trách nhiệm trong việc xây dựng, tôn tạo sai phép các hạng mục công trình tại di tích quốc gia đền thờ Tô Hiến Thành. Theo đó, UBND tỉnh Thanh Hóa yêu cầu UBND huyện Hoằng Hóa chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan dừng ngay các hoạt động xây dựng tại di tích quốc gia đền thờ Tô Hiến Thành; báo cáo giải trình và làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra tình trạng xây dựng, tôn tạo các hạng mục công trình tại di tích khi chưa được phép của cấp có thẩm quyền và đề xuất cụ thể hình thức xử lý theo quy định.

Đồng thời căn cứ các quy định hiện hành của pháp luật về bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích và pháp luật có liên quan để đề xuất biện pháp xử lý, khắc phục các hạng mục công trình đã xây dựng nhưng chưa được cấp có thẩm quyền cho phép. Giao Sở VHTTDL Thanh Hóa khẩn trương phối hợp với các Sở, ngành, đơn vị có liên quan đề xuất cụ thể hình thức xử lý trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân; biện pháp xử lý, khắc phục các hạng mục công trình đã xây dựng, tôn tạo khi chưa được phép của cấp có thẩm quyền tại di tích quốc gia Đền thờ Tô Hiến Thành; báo cáo chủ tịch UBND tỉnh trước ngày 10.5.2021. 

NGUYỄN LINH