Tuổi trẻ “giữ hồn” văn hóa

VHO - Thực hiện Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” tại miền Tây Nghệ An, các cấp bộ Đoàn đã trở thành lực lượng tiên phong đưa nghị quyết, chủ trương của Đảng và Nhà nước vào đời sống. Dự án không chỉ tạo cơ chế hỗ trợ, khôi phục nghệ thuật dân gian, nghề thủ công truyền thống, mà còn mở ra “sân chơi” để thế hệ trẻ trực tiếp tham gia giữ gìn di sản.

Tại bản Bộng, xã Thành Bình Thọ, nơi 100% là đồng bào Thái sinh sống, âm thanh khèn, pí, cồng chiêng lại rộn rã níu bước chân du khách. Trong nhà sinh hoạt cộng đồng, các em thiếu nhi và đoàn viên miệt mài tập dân ca, dân vũ chuẩn bị cho buổi tổng kết lớp học. Em Vi Thị Khánh Na, 11 tuổi, thành viên nhỏ tuổi nhất của đội văn nghệ đã thuộc hàng chục làn điệu khắp, nhuôn.

Trong bộ váy truyền thống, Na vừa múa xòe, vừa ngân nga ca khúc “Bản làng ơn Bác”, giọng hát trong veo như suối nguồn. Không chỉ có Na, em Lữ Ngọc Bảo Châu, “hạt nhân” của đội văn nghệ, cũng miệt mài luyện tập. “Nhìn bà, mẹ mặc váy áo truyền thống múa lăm vông, em muốn học để giữ lại nét đẹp này”, Châu nói. Già làng Vi Văn Lưu rưng rưng: “Chúng tôi hạnh phúc khi thấy con cháu biết trân trọng và học hỏi truyền thống của cha ông. Những lớp học về văn hoá dân tộc Thái được mở ra, nhiều người trẻ say sưa, miệt mài tham gia học, là những việc làm thiết thực của thế hệ trẻ trong việc tham gia giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc”.

Từ tình yêu bản sắc, nhiều thủ lĩnh Đoàn đã thắp lên ngọn lửa gìn giữ di sản. Ở bản Bộng, Lô Thị Hằng, Bí thư Chi đoàn, mở 2 lớp miễn phí dạy dân ca, nhạc cụ Thái; khôi phục 9 khung dệt truyền thống và thành lập CLB dân ca - dân vũ. Mỗi dịp hè, Chi đoàn lại rộn ràng hội thi trang phục, trò chơi dân gian, bắn nỏ, ném còn… đưa thanh niên trở về với văn hóa truyền thống. Ở xã Nhân Hòa, nơi nghề dệt thổ cẩm từng là “thước đo” sự khéo léo của thiếu nữ Thái, những bàn tay trẻ như Lang Tú Uyên vẫn kiên nhẫn bên khung cửi.

Còn trên vùng cao xã Mường Lống, xã Huồi Tụ, xã Tây Sơn… tuổi trẻ người Mông cũng đang âm thầm gìn giữ tiếng khèn, điệu hát giao duyên. Vừ Y Chia, thành viên Câu lạc bộ nghệ thuật quần chúng xã Tây Sơn tích cực tham gia phong trào CLB. Tiếng khèn trầm bổng, réo rắt như gió đèo, rộn ràng như ngày hội. “Chúng em muốn để trẻ con biết thổi khèn, hát giao duyên, để mỗi dịp Tết đến, hội xuân về, bản làng vẫn rộn rã tiếng nhạc của người Mông”, Chia bộc bạch.

Tuổi trẻ còn tạo dấu ấn trong những diễn đàn văn hóa do Tỉnh đoàn Nghệ An phối hợp triển khai, như tại bản Chiềng (xã Tiên Kỳ, huyện Tân Kỳ) nay là xã Tiên Đồng, nơi nghệ nhân và thế hệ trẻ cùng cất tiếng hát, dệt vải, truyền nghề. Câu lạc bộ “Thanh niên bảo tồn di sản văn hóa dân tộc tỉnh Nghệ An” với 28 thành viên ra mắt tháng 6.2025 hứa hẹn trở thành lực lượng nòng cốt trong bảo tồn, phát huy di sản.

Không chỉ bảo tồn, nhiều mô hình của thanh niên còn gắn di sản với phát triển kinh tế. Ở xã Thành Bình Thọ, Lữ Ánh Tuyết thành lập CLB “Dân ca, dân nhạc, dân vũ” với 60 thành viên, phục dựng lễ hội Cầu mùa, Mừng lúa mới. Ở xã Môn Sơn, Ngân Thị Quỳnh kết hợp bảo tồn văn hóa Thái với du lịch cộng đồng. Ở xã Yên Hòa, Lô Thị Đài Trang khởi xướng CLB hướng dẫn du lịch, biểu diễn nhạc cụ, phát triển sản phẩm thổ cẩm, mây tre đan, nông sản sạch…

Bà Trần Thị Mỹ Hạnh, Giám đốc Sở VHTTDL Nghệ An khẳng định: “Trong những năm qua, Dự án 6 là cú hích quan trọng để khôi phục, phát huy bản sắc văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số ở miền Tây xứ Nghệ. Và đặc biệt, không thể phủ nhận vai trò của thế hệ trẻ.

Từ tiếng khèn Mông giữa mây trắng nơi cổng trời Mường Lống, điệu xòe Thái bên sông Con, khung cửi dệt hay CLB du lịch cộng đồng… tất cả đều cho thấy, tuổi trẻ đang là “trái tim” của Dự án 6, bền bỉ giữ hồn văn hóa dân tộc”.