“Púng Hiéng” - lễ hội độc đáo của người Dao Tiền ở Mộc Châu

VHO - Lễ hội Púng Hiéng (Tết hạ niên) là nghi lễ lớn nhất của người Dao Tiền ở Mộc Châu, tỉnh Sơn La có ý nghĩa quan trọng trong sinh hoạt tín ngưỡng dân tộc, đề cao vai trò của trưởng dòng họ, giúp gắn kết các thành viên trong dòng tộc, cộng đồng.

"Púng Hiéng" - lễ hội độc đáo của người Dao Tiền

Người Dao Tiền tại huyện Mộc Châu hiện vẫn còn gìn giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc sắc, trong đó, có lễ hội Púng Hiéng (Tết hạ niên) được một số dòng họ người Dao tiền duy trì theo hình thức truyền đời, tổ chức định kỳ 3-4 năm/lần và kéo dài trong từ 4-6 ngày vào dịp Tết nguyên đán. Đây là nghi lễ lớn nhất của người Dao Tiền có ý nghĩa quan trọng trong sinh họat tín ngưỡng, đề cao vai trò của trưởng dòng họ giúp gắn kết các thành viên trong dòng tộc, cộng đồng.

Trong lễ hội Púng Hiéng diễn ra nhiều nghi lễ như: Lễ khai niên, lễ chào mừng các đấng siêu nhiên về dự hội, lễ cúng xuất binh để xua đuổi mọi tà ma, quỷ dữ, quét sạch mọi điều xấu xa ra khỏi nhà, tống tiễn một năm cũ với những điều rủi ro, không may mắn, tổ chức ngay trước phút giao thừa, lễ cúng thu binh đón những điều tốt đẹp theo năm mới vào nhà được tổ chức ngay sáng sớm đầu tiên của năm mới, nghi lễ tạ ơn, nghi lễ cầu mùa và lễ cúng thu niên kết thúc lễ hội.

Các nghi lễ được tổ chức bởi trưởng họ và các thầy cúng giàu kinh nghiệm. Sau phần lễ là phần hội, các đội văn nghệ bản và các đại biểu cùng nhau hoà vào điệu múa sôi động trong tiếng chuông, tiếng trống, tiếng chiêng rộn ràng vui vẻ, cùng chúc nhau năm mới nhiều may mắn.

Để bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch, ngày 4.10 vừa qua, tại xã Phiêng Luông, UBND huyện Mộc Châu đã tổ chức trình diễn lễ hội Púng Hiéng của người Dao Tiền. Qua đó, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cũng như tuyên truyền giá trị về lịch sử, văn hóa truyền thống và những phong tục tập quán tốt đẹp.

Bảo tồn lễ hội gắn với phát triển du lịch

Với những giá trị độc đáo riêng có, ngày 12.10, UBND huyện Mộc Châu tổ chức Hội thảo “Bảo tồn, phát huy lễ hội Púng Hiéng (Tết hạ niên) của người Dao Tiền, huyện Mộc Châu” từ đó, định hướng cho cộng đồng gìn giữ bản sắc, phát triển văn hóa truyền thống theo đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đây là cơ sở cho việc lập hồ sơ khoa học trình Bộ VHTTDL công nhận và đưa lễ hội Púng Hiéng của người Dao Tiền vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

 Các hoạt động khảo sát, điền dã, nghiên cứu, khảo tả lễ hội và xây dựng kế hoạch tổ chức trình diễn tái hiện, bảo tồn Lễ hội Púng Hiéng của người Dao Tiền góp phần phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc gắn với phát triển du lịch, từng bước xây dựng thành sản phẩm du lịch độc đáo thu hút du khách đến với Khu du lịch quốc gia Mộc Châu.

Hội thảo đã nhận được 16 bài tham luận của các nhà nghiên cứu văn hóa, người làm công tác quản lý văn hoá, nghệ nhân, người uy tín trong cộng đồng dân tộc Dao ở Mộc Châu với các nội dung đánh giá thực trạng và giá trị của lễ hội, ý thức bảo tồn và mong muốn của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội, các giải pháp bảo tồn, phát huy di sản văn hoá phi vật thể của lễ hội gắn với du lịch Mộc Châu.

Tại hội thảo các ý kiến đã tập trung nghiên cứu, làm rõ ý nghĩa, giá trị văn hóa, nghệ thuật, lịch sử, tính cộng đồng của lễ hội và đề ra những giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị lễ hội mang tính thực tiễn, nhất là gắn bảo tồn lễ hội với phát triển các loại hình, dịch vụ du lịch trải nghiệm văn hoá.

Thông qua hội thảo tập hợp hệ thống tư liệu, đánh giá thực trạng, vai trò, ý nghĩa các giá trị tiêu biểu và đề xuất giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị của lễ hội Púng Hiéng của người Dao Tiền. Từ đó, tạo cơ sở để tổ chức các hoạt động bổ trợ phù hợp với bản sắc văn hóa địa phương, đẩy mạnh công tác thông tin, quảng bá, xây dựng sản phẩm du lịch hấp dẫn, thu hút du khách đến với Khu du lịch quốc gia Mộc Châu.

Việc lễ hội Púng Hiéng của người Dao Tiền được UBND huyện Mộc Châu tổ chức hội thảo, phục dựng, tái hiện bài bản theo đúng nghi thức của dân tộc chính là hoạt động thiết thực nhằm động viên, khuyến khích cộng đồng tích cực gìn giữ, bảo tồn các giá trị tốt đẹp của văn hoá truyền thống gắn với phát triển du lịch ở Mộc Châu.