Độc đáo Lễ hội cầu mùa của người Dao Quần trắng ở Yên Bình

VHO - Lễ hội cầu mùa của người Dao Quần trắng xã Yên Thành, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái là bức tranh sinh động về sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên, thể hiện mong ước của người Dao Quần trắng về một cuộc sống tốt đẹp, no đủ, bình an và hạnh phúc.

Lễ hội cầu mùa (12 con giáp) được các thôn, làng người Dao Quần trắng xã Yên Thành duy trì tổ chức thường xuyên vào các ngày 2.2, 6.6 và 2.12 âm lịch hàng năm.

Người Dao quan niệm, mỗi một tháng trong năm sẽ có một vị thần cai quản. 12 tháng tương ứng là 12 vị thần, mỗi vị thần sẽ trông nom một con giáp. Muốn gia đình bình yên, an lành và mùa màng bội thu thì hàng năm dân làng phải tổ chức cúng 12 vị thần con giáp.

Mở đầu là nghi lễ cúng 12 con giáp, đây là nghi lễ quan trọng được thực hiện theo tín ngưỡng truyền thống. Thầy cúng sẽ gọi lần lượt từng con giáp về thụ lộc, các con giáp lần lượt ra trước ban thờ biểu diễn các hành động tượng trưng tính chất từng con vật. Tiếp đó, thầy cúng khấn cầu 12 con giáp và đưa vào miếu thờ để trông coi mùa màng theo mùa vụ.

Trong không gian thiêng liêng, thầy cúng đại diện cho dân làng dâng lễ và khấn nguyện trước các vị tổ tiên và thần linh với hy vọng về một mùa vụ tốt đẹp, một cuộc sống hạnh phúc cho tất cả dân bản. Tiếp đó sẽ diễn ra các điệu múa nghi lễ trước ban thờ thể hiện sự vui mừng, phấn khởi vì dân làng tổ chức nghi lễ cầu mùa thành công và được thần linh chấp thuận. Đây cũng là biểu tượng của sự giao thoa giữa con người và thiên nhiên, là thông điệp về sự cân bằng, hài hòa giữa trời và đất, giữa quá khứ và hiện tại.

Trong khuôn khổ lễ hội, người dân và du khách được thưởng thức các tiết mục văn nghệ đậm bản sắc văn hóa dân tộc Dao và tham gia các trò chơi dân gian như ném còn, thi bắn nỏ, đẩy gậy, kéo co, thi làm bánh dầy, thi ẩm thực, thi đan rọ tôm… Hội thi đan rọ tôm không chỉ tôn vinh, nâng cao ý thức giữ gìn nghề truyền thống đậm bản sắc văn hóa dân tộc Dao, mà còn là dịp để các nghệ nhân, nhân dân giao lưu, học hỏi góp phần quảng bá, lan tỏa hình ảnh con người, vùng đất của huyện Yên Bình đến du khách.

Các hoạt động trong lễ hội mang lại niềm vui, sự gắn kết cộng đồng, tạo không gian vui chơi, giải trí sau những ngày lao động vất vả.

Trước đó, để hoạt bảo tồn, phục dựng Lễ hội cầu mùa  của người Dao Quần trắng được diễn ra thuận lợi, đúng theo nghi thức truyền thống, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Yên Bình đã phối hợp với Trung tâm Quản lý di tích và phát triển du lịch tỉnh Yên Bái tổ chức tập huấn phương pháp, kỹ năng bảo tồn Lễ hội Cầu mùa dân tộc Dao cho trên 80 học viên là nghệ nhân, diễn viên quần chúng dân tộc Dao Quần trắng nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa tín ngưỡng tốt đẹp của cộng đồng người Dao nói chung và người Dao Quần trắng xã Yên Thành, huyện Yên Bình nói riêng.

Tham gia lớp tập huấn, các học viên được truyền đạt về tổng quan về di sản văn hóa phi vật thể, các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể, các biện pháp bảo tồn và tổ chức lễ hội. Được các nghệ nhân am hiểu văn hóa truyền thống dân tộc Dao phổ biến quá trình ra đời, tồn tại, hiện trạng và cách thức bảo tồn, phục dựng các giá trị của Lễ hội cầu mùa dân tộc Dao Quần trắng.

Lớp tập huấn cũng góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cấp ngành và cộng đồng trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng, tham quan, tìm hiểu của nhân dân và du khách tại Yên Bình. 

Việc tổ chức Lễ hội cầu mùa của người Dao Quần trắng không chỉ góp phần bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Dao mà còn gắn kết cộng đồng, cổ vũ, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong nhân dân hăng hái thi đua, lao động sản xuất.

Đây cũng là dịp huyện Yên Bình quảng bá những nét văn hóa đặc sắc của vùng đất và con người Yên Bình đến với du khách gần xa, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch của địa phương.