Hướng đến mục tiêu “làm giàu bằng văn hóa, phát triển kinh tế dựa trên văn hóa”

VHO - Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế, xã hội và các vấn đề quan trọng khác của đất nước, diễn ra trong hai ngày 29-30.10 tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu đánh giá cao những kết quả nổi bật mà lĩnh vực VHTTDL đạt được trong thời gian qua.

 Tham gia phát biểu giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng bày tỏ vui mừng khi ý kiến của nhiều đại biểu đều đánh giá cao thành tựu văn hóa, đồng thời bổ sung nhiều góc nhìn thực tiễn, giải pháp cụ thể để triển khai hiệu quả hơn trong giai đoạn tới.

Lĩnh vực VHTTDL được đánh giá cao

Phát biểu thảo luận, nhiều đại biểu đánh giá cao lĩnh vực VHTTDL, đồng thời bày tỏ đồng thuận và niềm tin vào định hướng phát triển của ngành trong thời gian tới. Đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long) đánh giá, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cùng với sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế, lĩnh vực văn hóa - xã hội và du lịch đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, các chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch trong và ngoài nước được đẩy mạnh, đóng góp 8,2% GDP quốc gia.

Trong bức tranh đó, văn hóa và du lịch không chỉ là ngành kinh tế dịch vụ mà còn là sức mạnh mềm thúc đẩy hình ảnh đất nước và con người Việt Nam trên trường quốc tế. Từ đó, đại biểu Thanh đề xuất xây dựng hệ sinh thái văn hóa du lịch xanh toàn diện, gắn kết giữa bảo tồn di sản và phát triển du lịch bền vững. Phát triển văn hóa gắn với du lịch xanh không chỉ là chiến lược kinh tế mà là hành trình lan tỏa giá trị Việt Nam. Mỗi di sản được giữ gìn, mỗi cảnh quan được bảo tồn, mỗi nụ cười du khách đều là minh chứng cho một Việt Nam đổi mới thân thiện và bền vững.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (TP Huế) nhấn mạnh, “sức mạnh dân tộc Việt Nam không chỉ nằm ở tài nguyên thiên nhiên hay công nghệ, mà nằm trong con người và bản sắc văn hóa Việt Nam”. Đại biểu này đề nghị Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành cần xem xét bổ sung chỉ tiêu GDP văn hóa, quy định mức tối thiểu đầu tư ngân sách cho văn hóa không dưới 2% tổng chi ngân sách nhà nước, nhằm thể chế hóa quan điểm đặt văn hóa ngang hàng với kinh tế và chính trị theo tinh thần Nghị quyết 33 về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) cho rằng cần sớm xác định công nghiệp văn hóa là một ngành kinh tế trọng điểm, ban hành Luật Phát triển công nghiệp văn hóa để tạo hành lang pháp lý cho sáng tạo và đầu tư. Bà đánh giá sau thời gian triển khai Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Việt Nam đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực ở các lĩnh vực như điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật, nghệ thuật biểu diễn, thiết kế, thời trang, quảng cáo, trò chơi điện tử, xuất bản, du lịch văn hóa và công nghiệp di sản số. Nhiều sản phẩm văn hóa Việt Nam đã khẳng định thương hiệu tại các sự kiện, giải thưởng quốc tế và chương trình sáng tạo trẻ, góp phần lan tỏa hình ảnh Việt Nam năng động, sáng tạo trên trường quốc tế.

Văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh

Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, năm 2025 và cả nhiệm kỳ vừa qua đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của lĩnh vực văn hóa. Từ nhận thức đến hành động, chúng ta ngày càng quan tâm sâu sắc hơn đến thể chế, cơ chế tổ chức, coi trọng vai trò chủ thể sáng tạo của nhân dân.

Theo Bộ trưởng, những kết quả đạt được trong thời gian qua là minh chứng cho sự chuyển biến rõ nét cả về nhận thức lẫn thực tiễn. Văn hóa, thể thao, du lịch và thông tin, bốn trụ cột do Bộ VHTTDL quản lý đã và đang tạo nên một bức tranh phát triển tươi sáng. “Văn hóa là nền tảng, thể thao là sức mạnh, thông tin là mạch dẫn, du lịch là nhịp cầu kết nối”, Bộ trưởng khái quát và coi đây là phương châm xuyên suốt trong chỉ đạo, điều hành của toàn ngành.

Bộ trưởng cho rằng, toàn ngành Văn hóa không bằng lòng với kết quả đã đạt được mà tiếp tục nỗ lực khơi dậy khát vọng vươn lên, hướng tới những thành tựu mới. “Sự thành công hôm nay là kết quả của quá trình nhận thức sâu sắc hơn về vị trí và vai trò của văn hóa, từ nền tảng tinh thần trở thành sức mạnh nội sinh, là hệ điều tiết của phát triển bền vững, gắn bó chặt chẽ với kinh tế”, ông nhấn mạnh. Quan điểm này cũng đang được thể hiện rõ trong các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, cho thấy vị trí, vai trò của văn hóa ngày càng tăng lên trong chiến lược phát triển đất nước.

Bộ trưởng thông tin thêm, tại Hội nghị Thế giới về Chính sách Văn hóa và Phát triển bền vững do UNESCO và Chính phủ Tây Ban Nha đồng tổ chức, Việt Nam đã chủ động đề xuất sáng kiến “Thập kỷ văn hóa vì sự phát triển bền vững”. Sáng kiến này đã được UNESCO thông qua và trình Liên Hợp Quốc xem xét. “Nếu được chấp thuận, đây sẽ là dấu mốc thể hiện vai trò chủ động, đóng góp thực chất của Việt Nam vào tiến trình phát triển văn minh nhân loại, khẳng định cách làm của Việt Nam phù hợp với xu thế toàn cầu”, Bộ trưởng cho biết.

Hai động lực mới của nền kinh tế sáng tạo

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, những thành quả trong lĩnh vực văn hóa đã và đang lan tỏa mạnh mẽ, tạo động lực cho phát triển của du lịch, một trong 12 ngành công nghiệp văn hóa trọng điểm. Nhiều đại biểu Quốc hội đã đồng tình rằng việc phát triển du lịch dựa trên tài nguyên văn hóa là hướng đi đúng đắn mà ngành đang triển khai hiệu quả, vừa phát huy được giá trị di sản, vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Bộ trưởng cho biết thêm, hiện Việt Nam đang phát triển năm nhóm sản phẩm du lịch chủ lực gồm du lịch sinh thái, du lịch di sản, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa và du lịch nghỉ dưỡng chữa bệnh. Các sản phẩm này được triển khai ở nhiều địa phương gắn với định hướng tổ chức lại không gian hành chính theo mô hình chính quyền hai cấp, giúp mở rộng không gian phát triển và tạo sản phẩm đặc trưng mang đậm dấu ấn vùng miền.

Ông dẫn chứng: “Sự kết hợp giữa sản phẩm du lịch rừng của Gia Lai và du lịch biển của Bình Định đã tạo nên mô hình “rừng và biển” đặc sắc, mang tính liên kết vùng cao, giúp khai thác tối đa thế mạnh địa phương”. Bên cạnh đó, các yếu tố như dịch vụ chuyên nghiệp, giá cả hợp lý, môi trường xanh, sạch, đẹp đang góp phần đưa Việt Nam trở thành điểm đến an toàn, văn minh, thân thiện. Bộ trưởng tin tưởng rằng, với đà phục hồi mạnh mẽ, du lịch Việt Nam không chỉ đóng góp đáng kể vào GDP quốc gia mà còn thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đúng như tinh thần Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, Việt Nam đang tập trung phát triển các lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh, thể hiện rõ tài năng và bản sắc sáng tạo của con người Việt Nam như nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, du lịch văn hóa và thiết kế. Ông xác định ba trụ cột chính của sự phát triển công nghiệp văn hóa là nhà sáng tạo - doanh nghiệp - Nhà nước, trong đó nhà sáng tạo là trung tâm, doanh nghiệp hiện thực hóa ý tưởng thành sản phẩm, còn Nhà nước giữ vai trò kiến tạo thể chế, chính sách. Bộ trưởng thông tin thêm, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội tổng kết và xem xét việc xây dựng Luật Công nghiệp văn hóa, nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, khuyến khích phát triển lĩnh vực này như một thành phần kinh tế năng động, đóng góp thiết thực cho GDP quốc gia.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng thông tin về việc Bộ VHTTDL đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về “Chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới”. Khi được ban hành, Nghị quyết này sẽ cùng với các nghị quyết trụ cột khác của Đảng tạo nên động lực tổng hợp thúc đẩy phát triển bền vững đất nước, khẳng định vai trò của văn hóa như một nền tảng, một nguồn lực nội sinh, một sức mạnh mềm quốc gia hướng đến mục tiêu “làm giàu bằng văn hóa, phát triển kinh tế dựa trên văn hóa”.