Ra mắt hai tựa sách về mỹ thuật truyền thống Việt Nam

VHO - Chiều 11.4, tại Đường Sách TP.HCM, hai tựa sách “Mỹ thuật cổ truyền Việt Nam từ một hướng tiếp cận hiện đại: Huế, Nam Trung Bộ, Nam Bộ” và “Re-embracing Vietnamese Identity through Hue Fine Art” đã ra mắt đông đảo bạn đọc, giới chuyên môn và công chúng yêu mến mỹ thuật.

Đây là một trong những hoạt động hướng đến kỷ niệm 30 năm thành lập Trường Đại học Văn Lang (1995-2025), 20 năm thành lập Khoa Mỹ thuật và Thiết kế (2005-2025); hưởng ứng Ngày Sách và Bản quyền thế giới 23.4 và Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 21.4.

Hai tựa sách là kết quả của quá trình nghiên cứu, tìm hiểu công phu qua nhiều năm tháng của thầy và trò Khoa Mỹ thuật và Thiết kế, Trường ĐH Văn Lang cùng các nhà nghiên cứu mỹ thuật: Lê Văn Tạo, Nguyễn Hữu Thông, Trần Đình Hằng, Lê Anh Tuấn.

Sách Mỹ thuật cổ truyền Việt Nam từ một hướng tiếp cận đương đại: Huế, Nam Trung Bộ, Nam Bộ (NXB Mỹ thuật Hà Nội), tác giả: Lê Văn Tạo (chủ biên), Phan Quân Dũng, Nguyễn Đắc Thái, Đỗ Anh Tuấn, Nguyễn Thị Trâm Anh, Ngô Thị Thúy Anh.

Sách nghiên cứu về các di vật mỹ thuật cổ hiện tồn của Việt Nam với góc nhìn đa chiều; có sự liên hệ, đối sánh với mỹ thuật truyền thống Bắc Bộ, mỹ thuật dân gian, mỹ thuật Phật giáo, mỹ thuật trung đại Việt Nam.

Cuốn sách gồm ba phần chính, tương ứng với ba vùng văn hóa: Mỹ thuật cổ truyền xứ Huế, Mỹ thuật cổ truyền Nam Trung Bộ và Mỹ thuật cổ truyền Nam Bộ.

Ở mỗi vùng, nhóm tác giả tập trung khảo sát những thành tựu mỹ thuật tiêu biểu, phản ánh rõ nét bản sắc địa phương.

Cụ thể, tại Huế, trọng điểm là các công trình mỹ thuật cung đình, chùa và lăng mộ. Ở Nam Trung Bộ, nghiên cứu hướng đến mỹ thuật Champa và các tháp Chăm đặc trưng.

Trong khi đó, tại Nam Bộ, điểm nhấn là mỹ thuật chùa, đền, miếu cổ của người Hoa và các ngôi chùa cổ của người Khmer.

Thông qua việc khảo sát trực tiếp các di sản mỹ thuật – chủ yếu thuộc về lĩnh vực trang trí kiến trúc, điêu khắc, bích họa và nội thất – nhóm tác giả đã đưa ra những phân tích nghệ thuật sắc sảo và độc đáo. Phần lớn nội dung được minh họa sinh động bằng khoảng 150 hình ảnh tư liệu quý giá.

Theo nhóm tác giả, cuốn sách giống như “một hành trình khảo sát mỹ thuật cổ trên đất nước Việt Nam với nhiều sắc màu văn hóa”, với mong muốn được “đồng hành cùng mọi người ở thời đương đại để làm sáng tỏ dần những di sản mỹ thuật của người xưa để lại”.

Cuốn sách Re-embracing Vietnamese Identity through Hue Fine Art (NXB Tổng hợp TP.HCM) gồm 5 chương, tập trung khai thác chiều sâu của mỹ thuật và kiến trúc truyền thống xứ Huế.

Cụ thể, có các chương: Nghệ thuật – kiến trúc trang trí đình thờ; Nghệ thuật – kiến trúc nhà rường; Nghệ thuật – kiến trúc trang trí bình phong (trong đình, cung điện, miếu thờ và nhà riêng); Góc nhìn về nghệ thuật Huế: tiếp cận tính đương đại từ truyền thống; Ứng dụng trong thiết kế và kể chuyện của sinh viên.

Cuốn sách được biên soạn bằng tiếng Anh, với mục tiêu góp phần đưa một phần di sản mỹ thuật Việt Nam đến gần hơn với công chúng quốc tế.

Đây là kết quả của quá trình khảo cứu lâu dài, từ năm 2015 đến nay, của giảng viên và sinh viên Khoa Mỹ thuật và Thiết kế, Trường ĐH Văn Lang.

Nội dung sách được xây dựng công phu, thể hiện qua hệ thống hình ảnh tư liệu, bản vẽ chi tiết, phác thảo, tranh minh họa cùng các phân tích và thuyết minh sâu sắc.

Không chỉ dừng lại ở việc khảo sát và phục dựng di sản, cuốn sách còn giới thiệu các tác phẩm sáng tạo của sinh viên, bao gồm bao bì, trang phục, nội thất, đồ gốm… được lấy cảm hứng từ kho tàng họa tiết cổ như phượng hoàng, rồng, mây, hoa…

Các sản phẩm này không chỉ đậm đà bản sắc dân tộc mà còn thể hiện rõ nét cá tính sáng tạo và tiềm năng hội nhập quốc tế của thế hệ trẻ.

Chia sẻ về ý nghĩa ra đời của cuốn sách, họa sĩ Phan Quân Dũng – chủ biên, cho biết, cuốn sách chính là câu trả lời cho câu hỏi về vai trò của lịch sử và bản sắc dân tộc trong quá trình sáng tạo nghệ thuật, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ phát triển và toàn cầu hóa mạnh mẽ.

“Chúng ta sinh ra và lớn lên với những bản sắc riêng biệt, bắt nguồn từ dân tộc và văn hóa của mình. Các tác phẩm nghệ thuật không thể đạt đến đỉnh cao khi chúng không mang trong mình phong cách riêng biệt của tác giả. Tương tự, một quốc gia cần bảo tồn và phát triển bản sắc của mình”, họa sĩ nhấn mạnh.

Việc ra mắt hai cuốn sách trên nhằm ghi nhận đóng góp của nhóm tác giả trong quá trình khai phá học thuật, giới thiệu mỹ thuật truyền thống Việt Nam và phát triển khả năng sáng tạo trong mỹ thuật đương đại.

Chia sẻ tại chương trình giao lưu và giới thiệu sách, PGS.TS Trần Thị Mỹ Diệu, Hiệu trưởng Trường ĐH Văn Lang cho rằng: Hai quyển sách ra mắt hôm nay là kết quả của hơn 10 năm miệt mài nghiên cứu và sáng tạo của đội ngũ.

Trong bối cảnh thế giới nhiều biến chuyển, hiện đại hóa vừa là cơ hội, vừa là thách thức, thì việc gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống càng trở nên cấp thiết.

“Đây không chỉ là sản phẩm học thuật, mà còn là hành động cụ thể để bảo tồn di sản, khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc trong dòng chảy thời 

đại. Nhà trường luôn xem trọng việc hiểu về cội nguồn, bởi đó là nền tảng để sinh viên tự tin đối thoại trong một thế giới đa nguyên. Hai ấn phẩm này chính là minh chứng rõ nét cho tinh thần đó”, bà cho biết.