Xây dựng văn hóa khởi nghiệp sáng tạo

VHO - Ngày 22.12.2024, Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết được coi như một mũi nhọn, tập trung tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế, để giải phóng sức sáng tạo, sức lao động, nguồn lực đầu tư của toàn xã hội cho khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Để đột phá này thành công, văn hóa khởi nghiệp sáng tạo phải được coi là bước đi quan trọng để tạo nên tính bền vững cho việc thực hiện khát vọng lớn lao này.

Tạo dựng một tư duy đổi mới trong quản trị

Việc xây dựng văn hóa khởi nghiệp sáng tạo đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tạo nên nền tảng cho sự thịnh vượng và hiện đại hóa của Việt Nam trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Văn hóa khởi nghiệp sáng tạo không chỉ đơn thuần là tinh thần khởi nghiệp mà còn là sự thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đối mặt với rủi ro để hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo. Đây chính là động lực để các cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức không ngừng đổi mới, khai phá tiềm năng và đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Trước hết, văn hóa khởi nghiệp sáng tạo giúp thúc đẩy việc ứng dụng các công nghệ mới vào đời sống và sản xuất, nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh tế. Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các ý tưởng sáng tạo từ các doanh nghiệp khởi nghiệp có thể tạo ra các sản phẩm, dịch vụ đột phá, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia trên thị trường toàn cầu. Ngoài ra, xây dựng văn hóa khởi nghiệp sáng tạo còn góp phần hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững. Đây là nơi các doanh nghiệp, nhà khoa học, tổ chức nghiên cứu và cơ quan quản lý cùng hợp tác để phát triển các giải pháp công nghệ tiên tiến, giải quyết các thách thức lớn của xã hội. Một hệ sinh thái như vậy sẽ khuyến khích sự chia sẻ kiến thức, tài nguyên và cơ hội, tạo nên môi trường lý tưởng để các ý tưởng sáng tạo được hiện thực hóa.

Quan trọng hơn, văn hóa khởi nghiệp sáng tạo giúp khơi dậy tiềm năng của lực lượng lao động trẻ, thúc đẩy tinh thần học hỏi, sáng tạo và không ngừng đổi mới. Đây là yếu tố quan trọng để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng đảm nhận các nhiệm vụ then chốt trong quá trình chuyển đổi số và phát triển công nghệ. Văn hóa khởi nghiệp sáng tạo cũng mang lại giá trị lớn trong việc thu hút nguồn vốn và công nghệ từ nước ngoài. Các doanh nghiệp khởi nghiệp thành công không chỉ tạo ra lợi ích kinh tế mà còn đóng vai trò cầu nối, giúp Việt Nam tiếp cận các xu hướng công nghệ mới và hợp tác với các đối tác quốc tế trong nghiên cứu, phát triển. Đặc biệt, xây dựng văn hóa khởi nghiệp sáng tạo còn giúp tạo dựng một tư duy đổi mới trong quản trị nhà nước và quản lý xã hội. Tinh thần khởi nghiệp có thể truyền cảm hứng để các cơ quan quản lý thúc đẩy cải cách thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính và hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sự đổi mới sáng tạo.

Để xây dựng văn hóa khởi nghiệp sáng tạo nhằm tạo đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia ở Việt Nam, chúng ta cần một chiến lược mang tính cách mạng, xuất phát từ nhận thức đến hành động, từ cá nhân đến cộng đồng, từ chính sách đến thực tiễn. Điều quan trọng nhất là khơi dậy trong mỗi người niềm đam mê sáng tạo, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đương đầu với rủi ro để kiến tạo những giá trị mới mẻ, độc đáo.

Khơi dậy tinh thần đổi mới từ thế hệ trẻ

Văn hóa khởi nghiệp sáng tạo phải được nuôi dưỡng trong môi trường pháp lý thông thoáng, nơi mà những rào cản hành chính được gỡ bỏ, thay thế bằng những chính sách khuyến khích đổi mới và hỗ trợ sáng tạo. Đó là nơi mà mỗi ý tưởng, dù nhỏ bé hay táo bạo, đều có cơ hội được lắng nghe, thử nghiệm và hiện thực hóa. Nhà nước cần trở thành người đồng hành, không chỉ là người quản lý, giúp các cá nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp cảm nhận được sự tin tưởng và hỗ trợ trong mọi hành trình sáng tạo.

Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo cũng cần được xây dựng như một ngôi nhà

chung, nơi các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và các cơ quan nhà nước cùng hợp tác, chia sẻ tri thức và tài nguyên. Những trung tâm đổi mới sáng tạo không chỉ là nơi cung cấp không gian làm việc mà còn là chiếc nôi nuôi dưỡng những giấc mơ lớn, nơi các ý tưởng được mài giũa, phát triển thành các sản phẩm và dịch vụ có giá trị thực tiễn cao. Để văn hóa khởi nghiệp sáng tạo thực sự lan tỏa, cần khơi dậy tinh thần đổi mới từ thế hệ trẻ. Những chương trình đào tạo về khởi nghiệp tại các trường học, những cuộc thi ý tưởng sáng tạo, hay những diễn đàn giao lưu với các doanh nhân thành công sẽ giúp khơi nguồn cảm hứng, giúp giới trẻ không chỉ mơ ước mà còn tự tin hiện thực hóa ước mơ của mình. Đồng thời, việc thu hút nhân tài, đặc biệt là người Việt ở nước ngoài, tham gia vào các dự án khởi nghiệp trong nước sẽ góp phần tạo nên nguồn lực mạnh mẽ, cả về trí tuệ và kinh nghiệm, để Việt Nam tiến xa hơn trong hành trình này.

Hạ tầng công nghệ hiện đại là nền tảng không thể thiếu để văn hóa khởi nghiệp sáng tạo phát triển. Từ mạng lưới viễn thông tốc độ cao, trung tâm dữ liệu, đến các nền tảng số dùng chung, tất cả cần được đầu tư bài bản và đồng bộ. Một môi trường công nghệ tiên tiến không chỉ mang đến cơ hội tiếp cận cho các doanh nghiệp mà còn là động lực thúc đẩy họ sáng tạo, đổi mới để cạnh tranh và khẳng định mình trên thị trường quốc tế. Hơn hết, văn hóa khởi nghiệp sáng tạo cần được vun đắp bằng tinh thần hợp tác và sẻ chia. Các doanh nghiệp lớn cần đóng vai trò là người dẫn dắt, hỗ trợ các dự án khởi nghiệp thông qua cố vấn, đầu tư hoặc hợp tác. Sự gắn kết giữa các thành phần trong xã hội, từ cá nhân, tổ chức đến cộng đồng, sẽ tạo nên một mạng lưới bền chặt, nơi mọi ý tưởng đều có cơ hội bứt phá.

Tuy nhiên, để văn hóa khởi nghiệp sáng tạo phát triển bền vững, yếu tố an toàn và bảo mật cần được đặt lên hàng đầu. Một không gian mạng an toàn, nơi dữ liệu và quyền sở hữu trí tuệ được bảo vệ, sẽ là chỗ dựa vững chắc cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Đồng thời, cần xây dựng những quy tắc ứng xử lành mạnh trên không gian số, nơi các giá trị văn hóa và bản sắc dân tộc được giữ gìn và phát huy, tránh những tác động tiêu cực từ công nghệ đến xã hội. Xây dựng văn hóa khởi nghiệp sáng tạo không chỉ là một nhiệm vụ, mà còn là hành trình khơi dậy khát vọng, lan tỏa cảm hứng và kiến tạo tương lai. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa tư duy đổi mới, chính sách hỗ trợ, công nghệ hiện đại và tinh thần dấn thân của con người Việt Nam. Với sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội, Việt Nam hoàn toàn có thể viết nên một chương mới, nơi văn hóa khởi nghiệp sáng tạo trở thành ngọn lửa thắp sáng những thành công rực rỡ, đưa đất nước vươn mình mạnh mẽ trên bản đồ sáng tạo toàn cầu.