UNESCO vinh danh Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

VHO – Thời khắc quan trọng này diễn ra vào lúc 11 giờ 20 phút giờ Paris (17 giờ 20 phút giờ Việt Nam) tại Phiên họp toàn thể lần thứ 42 của Đại hội đồng UNESCO (Cộng hòa Pháp). Bà Simona-Mirela Miculescu, Chủ tịch kỳ họp Đại hội đồng UNESCO 42 gõ búa thông qua Nghị quyết với bản danh sách gồm 53 danh nhân văn hóa và sự kiện lịch sử sẽ được UNESCO cùng vinh danh và cùng tham gia kỷ niệm.

Thời khắc  bà Simona-Mirela Miculescu, Chủ tịch kỳ họp Đại hội đồng UNESCO 42 gõ búa thông qua Nghị quyết

Phiên họp của Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) lần thứ 42 đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn danh sách các “Danh nhân văn hóa và sự kiện lịch sử niên khóa 2023 - 2024".  Trong số 53 danh nhân, sự kiện được ghi trong Văn bản 42C/15 có Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác của Việt Nam. Văn bản ghi rõ: “Kỷ niệm 300 năm ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, bác sĩ (1724 - 1791).

Tham dự phiên họp và chứng kiến thời khắc lịch sử khi Chủ tịch Đại hội đồng UNESCO gõ búa thông qua Nghị quyết có Thứ trưởng Bộ  Ngoại giao Hà Kim Ngọc, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Trưởng đoàn Việt Nam; Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên; Phó Chủ tịch UBND Hà Tĩnh Trần Báu Hà; Đại sứ Lê Thị Hồng Vân, Trưởng phái đoàn đại diện thường trực của Việt Nam bên cạnh UNESCO cùng đại diện tỉnh Hưng Yên, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam

Đánh  giá về Nghị quyết vừa được UNESCO thông qua, Thứ trưởng Bộ  Ngoại giao Hà Kim Ngọc, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Trưởng đoàn Việt Nam tham dự kỳ họp cho biết, việc UNESCO vinh danh danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác của Việt Nam là sự ghi nhận và đánh giá cao của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp của cá nhân danh y đối với xã hội, cộng đồng, nhất là tư tưởng nhân văn “sống vì mọi người” và tinh thần “học tập suốt đời”, là những giá trị mà tổ chức đang thúc đẩy. Nghị quyết được toàn thể thành viên UNESCO thông qua là sự khẳng định rõ ràng nhất về những đóng góp to lớn của người Việt Nam trên các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội, đồng thời thể hiện sự lan tỏa tài năng, trí tuệ của người Việt Nam trên trường quốc tế.

Đoàn Việt Nam tại Phiên họp toàn thể lần thứ 42 của Đại hội đồng UNESCO

Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh danh y Lê Hữu Trác là một nhân vật lịch sử đã để lại kho tàng giá trị to lớn trong lĩnh vực y học, văn hóa và giáo dục. Với truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, “tôn sư trọng đạo”, việc Việt Nam xây dựng hồ sơ và đệ trình lên UNESCO càng thêm ý nghĩa khi nghị quyết vinh danh danh y Lê Hữu Trác được thông qua vào đúng dịp cả nước đang kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20.11 và ngành Y tế đang hướng tới kỷ niệm 69 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27.2 vào năm 2024 - tròn 300 năm ngày sinh của danh y.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Trần Báu Hà chia sẻ, đây là niềm vui, niềm tự hào không chỉ của tỉnh Hà Tĩnh, tỉnh Hưng Yên - quê hương của danh y mà của toàn thể người dân Việt Nam. Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (1724 - 1791) là một đại danh y, nhà văn hóa xuất sắc của dân tộc. Ông đã để lại cho hậu thế một khối di sản văn hóa đồ sộ, tiêu biểu là bộ “Hải Thượng y tông tâm lĩnh” - bộ sách được coi là “Bách khoa thư” y học vĩ đại nhất của Việt Nam thời trung đại và còn nguyên giá trị đến hiện tại.

Đại sứ Lê Thị Hồng Vân cho biết hồ sơ đề cử của Việt Nam được các chuyên gia quốc tế đánh giá cao, được chuẩn bị kỹ lưỡng, đáp ứng các tiêu chuẩn, tiêu chí do UNESCO đề ra, đặc biệt là phù hợp với lý tưởng và sứ mệnh của tổ chức trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa, thông tin - truyền thông, góp phần thúc đẩy hòa bình, đối thoại văn hóa, hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc.

Kỳ họp Đại hội đồng UNESCO 42

Đây là sự kiện trọng đại không chỉ riêng Hà Tĩnh - Việt Nam mà còn là niềm vinh dự chung của các quốc gia thành viên thuộc Tổ chức UNESCO. Việc UNESCO thông qua nghị quyết cùng tham gia kỷ niệm 300 năm ngày sinh của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã khẳng định sự đánh giá cao của quốc tế đối với những giá trị văn hóa, y học của Việt Nam, với cá nhân danh nhân Lê Hữu Trác; góp phần quảng bá cho các mục tiêu phát triển tự do, cải thiện tính đại diện theo khu vực địa lý và thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao chất lượng, tính minh bạch của các chương trình mà UNESCO đang thúc đẩy.

Đây cũng là thành quả của sự nỗ lực và phối hợp chặt chẽ trong thời gian qua giữa tỉnh Hà Tĩnh với Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Bộ Ngoại giao, Bộ VHTTDL, Bộ Y tế, các chuyên gia, nhà khoa học Việt Nam và quốc tế.

Tượng đài Hải Thượng Lãn Ông nằm trên ngọn núi Minh Tự (xã Sơn Trung, huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh) Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác sinh năm Giáp Thìn (1724), mất năm Tân Hợi (1791), quê ở làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, trấn Hải Dương (nay là xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên). Tuy nhiên, cuộc đời ông chủ yếu gắn bó vùng đất Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Mộ Lê Hữu Trác nay thuộc xã Sơn Trung, Khu lưu niệm Lê Hữu Trác thuộc xã Quang Diệm, đều thuộc huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Lê Hữu Trác là Đại danh y có đóng góp lớn cho nền y học dân tộc Việt Nam. Ngoài ra, ông còn là một nhà văn, nhà thơ, nhà khoa học xuất sắc trong lịch sử nước ta ở thế kỷ XVIII. Lê Hữu Trác để lại một sự nghiệp đồ sộ với các tác phẩm nổi tiếng như: Thượng kinh ký sự, Nữ công thắng lãm, Bảo thai thần hiệu diễn ca, Vệ sinh yếu quyết... Đặc biệt, bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnh (28 tập, chia thành 66 quyền), được coi là cuốn bách khoa toàn thư về Đông y, là cột mốc đánh dấu bước tiến mới, mở đường cho sự phát triển của y học cổ truyền Việt Nam. Hải Thượng y tông tâm lĩnh cho thấy nền y học cổ truyền Việt Nam có chân lý riêng, gắn liền kinh nghiệm thực tiễn, phù hợp với phong thổ và dược liệu Việt Nam; một nền y học thuần Việt, thấm nhuần đạo đức và đầy tính nhân văn, nhân đạo. Ngoài lĩnh vực y học (Đông y), bộ sách còn có giá trị về nhiều lĩnh vực như: văn học, lịch sử, giáo dục, văn hóa học. Hải Thượng y tông tâm lĩnh có giá trị không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới. Sách của Hải Thượng Lãn Ông dịch ra tiếng Pháp Lê Hữu Trác đã vươn tới đỉnh cao của nền y, dược học cổ truyền, để lại tấm gương sáng về tài năng, đức độ của người thầy thuốc và một di sản vô giá về y học. Ở Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, có thể thấy trong lĩnh vực hoạt động nào, ông cũng đều toát lên một nhân cách, trí tuệ và tâm hồn lớn. Ông là một tấm gương tiêu biểu về tinh thần lao động, học tập và sáng tạo, sống hết mình vì dân, vì người, vì nghĩa cả. Lê Hữu Trác thực sự mang tầm vóc quốc tế, đủ sức lãnh sứ mệnh nêu gương và truyền cảm hứng cho nhân loại, xứng đáng là một nhân vật lỗi lạc, toàn diện, sánh ngang với nhiều danh nhân trên thế giới. Như vậy, với việc UNESCO ra nghị quyết lần này, Việt Nam đã có 7 danh nhân được UNESCO vinh danh, cùng tham gia kỷ niệm là Nguyễn Du (năm 2015), Nguyễn Trãi (năm 1980), Chủ tịch Hồ Chí Minh (năm 1990), Chu Văn An (năm 2019), Hồ Xuân Hương (năm 2021), Nguyễn Đình Chiểu (năm 2021) và Lê Hữu Trác (năm 2023).

TÙNG LĨNH - SÔNG HƯƠNG (từ Paris, Pháp)