Tri thức tạo dựng tương lai

VHO - Gian hàng trưng bày của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tại Triển lãm Thành tựu đất nước có chủ đề “Khoa học xã hội Việt Nam: Tri thức tạo dựng tương lai” nhằm tuyên truyền sâu rộng về các thành tựu khoa học xã hội nổi bật, giới thiệu, quảng bá các kết quả nghiên cứu, khẳng định những đóng góp của khoa học xã hội trên các lĩnh vực.

 Nhân dịp này, Văn Hóa có cuộc trao đổi với PGS.TS Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. PGS.TS Tạ Minh Tuấn cho biết: Khu vực trưng bày sẽ giới thiệu về Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam, cơ quan nghiên cứu hàng đầu cả nước về khoa học xã hội và nhân văn.

Qua đó giới thiệu các thành tựu khoa học xã hội tiêu biểu mà Viện đã đạt được trong 72 năm qua từ khi thành lập đến nay trên các lĩnh vực như sử học, văn học, khảo cổ học, dân tộc học, tôn giáo học, xã hội học, ngôn ngữ học, phát triển bền vững, chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội…

Cụ thể, thành tựu và đóng góp nổi bật của Viện Hàn lâm được thể hiện qua số lượng các công trình nghiên cứu được Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thường Nhà nước; rất nhiều nghiên cứu có tính tiên phong, cung cấp luận cứ khoa học cho Đảng, Nhà nước hoạch định đường lối, chính sách phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và chủ quyền quốc gia, hội nhập quốc tế…

Nhiều nhà khoa học đã được vinh danh bằng tên đường, trong đó có 17 nhà khoa học xã hội hàng đầu của Viện Hàn lâm được đặt tên đường, phố tại nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Triển lãm có khu vực trải nghiệm sinh động: Viết và tặng chữ thư pháp; hướng dẫn, thực hành in và tặng tranh Đông Hồ; hướng dẫn làm quạt, tô vẽ và tặng quạt lụa… để làm nổi bật hơn tính ứng dụng cũng như tài năng của các nhà khoa học Viện Hàn lâm.

Khách tham quan có thể tìm hiểu về quá trình phát triển của khoa học xã hội Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử tại không gian triển lãm như thế nào thưa ông?

- Quá trình phát triển của khoa học xã hội Việt Nam được thể hiện sinh động qua các tư liệu, hiện vật, công trình nghiên cứu, các phim lịch sử, phim phóng sự, các hiện vật, hình ảnh sinh động… về những thành tựu khoa học xã hội nổi bật của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam 72 năm qua.

Không gian triển lãm được bố trí theo dòng chảy tiến trình lịch sử từ cội nguồn, kiến quốc, hội nhập và lan toả hình ảnh đất nước Việt Nam, văn hóa Việt Nam và giá trị con người Việt Nam ra thế giới, gồm ba phân khu. Trong đó, phân khu một: Giải mã lịch sử - cội nguồn văn hóa Việt: Trong suốt hành trình phát triển; phân khu hai: Kiến tạo - phát triển; phân khu ba: Hội nhập quốc tế - Nâng tầm vị thế quốc gia.

Xin ông cho biết một số công trình tiêu biểu của Viện trong những năm qua?

- Trong suốt chặng đường phát triển, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam luôn tự hào là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp luận cứ khoa học vững chắc cho Đảng và Nhà nước trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế và văn hóa, xã hội, góp phần quan trọng vào việc hình thành quan điểm, đường lối và hoạch định chính sách đột phá chiến lược, từ đó thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững đất nước, tạo ổn định xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng.

Những luận cứ khoa học có giá trị thực tiễn cao như chống lạm phát và đổi mới kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa rút ngắn, kinh tế tri thức, kinh tế vùng, phát triển bao trùm, kinh tế tuần hoàn…, tư vấn kiến tạo chính sách, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Tác phẩm Chiến tranh Việt Nam và kinh tế Mỹ của GS Đào Văn Tập có đóng góp nổi bật là đã chứng minh một cách thuyết phục vì sao nước Mỹ giàu mạnh lại không khuất phục nổi Việt Nam. Nguyên nhân thất bại của Mỹ nằm ở ngay một trong những lĩnh vực nền tảng của nước Mỹ, đó là kinh tế.

Trong thời đại công nghệ số, khu trưng bày của Viện áp dụng công nghệ gì để thu hút khách tham quan?

- Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, chuyển đổi số là một trong những mục tiêu trọng tâm của Viện Hàn lâm trong giai đoạn tới. Mặc dù là ngành khoa học xã hội và nhân văn nhưng Viện Hàn lâm định hướng rất rõ trong công tác chuyển đổi số trong vòng năm năm tới là đầu tư tập trung mạnh cho chuyển đổi số để Viện Hàn lâm thực sự trở thành cơ quan ứng dụng số, đạt được mục tiêu lớn về quản trị thông minh, về thực hiện các nhiệm vụ trên môi trường số.

Đây là mục tiêu hết sức quan trọng giúp phát triển đột phá các nhiệm vụ của Viện. Hiện nay, Viện Hàn lâm tăng cường xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu số và các nền tảng số dùng chung phục vụ công tác lãnh đạo, quản lý, nghiên cứu khoa học, tạp chí, xuất bản, thông tin, thư viện, đào tạo,... theo hướng chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Thực hiện xuất bản điện tử, phát triển hình thức trưng bày trên không gian ảo, cung cấp dịch vụ thông tin, thư viện trực tuyến...

Tại gian trung bày, các công nghệ hiện đại được sử dụng để giới thiệu, trình chiếu các hiện vật, hình ảnh,… nhằm thu hút sự quan tâm, kích thích thị giác, tăng trải nghiệm cho khách tham quan. Điển hình như những tư liệu, hiện vật lịch sử sẽ được trưng bày, trình chiếu bằng các công nghệ hiện đại, độc đáo như phục dựng hình ảnh hiện vật về các thời kỳ lịch sử, trình diễn bằng công nghệ trình chiếu 3D mapping sống động. Bên cạnh đó, các thành tựu khoa học xã hội được xây dựng thành các phim tư liệu lịch sử và các phóng sự qua các video được chiếu trên nhiều màn hình ở nhiều phân khu, và trình chiếu trên màn hình Led cỡ lớn…

Qua trưng bày, có thể tạo ra những cơ hội hợp tác giữa các nhà khoa học, tổ chức nghiên cứu, công chúng và với quốc tế như thế nào, thưa ông?

- Không gian trưng bày giúp tuyên truyền, đối ngoại, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam. Đây là cơ hội để các nhà khoa học, các nhà quản lý, các cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước tăng cường giao lưu, hợp tác quốc tế; thúc đẩy trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, nâng cao trình độ nghiên cứu, mở rộng tri thức về khoa học xã hội và nhân văn tiến kịp thế giới tăng cường hợp tác trong lĩnh vực khoa học xã hội và khẳng định vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

 Xin cảm ơn ông!