Phát huy giá trị bền vững Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông

VHO - Chiều 26.12, tại TP Gia Nghĩa, UBND tỉnh Đắk Nông tổ chức Hội thảo với chủ đề “Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông với mục tiêu phát triển bền vững”.

Phát biểu khai mạc, bà Tôn Thị Ngọc Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông khẳng định: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu, mô hình Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông chính là hình mẫu điển hình để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững, kết nối giữa bảo tồn di sản thiên nhiên, phát triển du lịch bền vững và nâng cao chất lượng đời sống cộng đồng.

Bà Tôn Thị Ngọc Hạnh cho rằng, Hội thảo đặt ra ba mục tiêu chính: Thảo luận mối quan hệ giữa Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông và các mục tiêu phát triển bền vững.

Đề xuất các sáng kiến thúc đẩy du lịch bền vững, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ giá trị văn hóa đặc trưng.

Mở rộng hợp tác với các cơ sở giáo dục và nghiên cứu để khai thác tiềm năng của Công viên địa chất như một lớp học ngoài trời, phục vụ giáo dục và nâng cao ý thức bảo tồn.

Tại Hội thảo, ThS Đỗ Thị Yến Ngọc, Giám đốc Trung tâm Karst và Di sản địa chất, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản cho rằng, Hội thảo cần tập trung làm rõ sự gắn kết giữa các công viên địa chất với 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc, đặc biệt ở các lĩnh vực như giáo dục cộng đồng, giảm thiểu rủi ro thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế bền vững.

ThS Đỗ Thị Yến Ngọc khẳng định, Công viên Địa chất toàn cầu không chỉ là biểu tượng của sự bảo tồn mà còn là động lực thúc đẩy các địa phương phát triển toàn diện, cân bằng giữa thiên nhiên và con người, từ đó đóng góp tích cực vào việc thực hiện các cam kết quốc tế và nâng cao vị thế của Việt Nam trong mạng lưới di sản toàn cầu.

ThS Nguyễn Khắc Anh, Trưởng phòng Quản lý du lịch (Sở VHTTDL tỉnh Đắk Nông) cho biết: Tiềm năng to lớn của địa phương với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, khí hậu mát mẻ và hệ sinh thái đa dạng, tạo điều kiện lý tưởng để phát triển du lịch nông nghiệp.

Hiện nay, tỉnh đã xây dựng 44 mô hình du lịch nông nghiệp, từ vườn cây ăn trái, nông trại hữu cơ đến trải nghiệm "một ngày làm nông dân", thu hút sự quan tâm của du khách, đặc biệt là quốc tế. Tuy nhiên, các mô hình này vẫn gặp nhiều khó khăn như hạ tầng chưa đồng bộ, sản phẩm chưa phong phú, và thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao.

Để khắc phục, các giải pháp được đề xuất bao gồm: nâng cao nhận thức cộng đồng về phát triển du lịch gắn với bảo vệ môi trường và văn hóa địa phương; xây dựng thương hiệu du lịch độc đáo của Đắk Nông; ban hành chính sách hỗ trợ đầu tư, phát triển hạ tầng và thúc đẩy kết nối liên tỉnh, quốc tế; đa dạng hóa sản phẩm du lịch sinh thái, cộng đồng gắn với chương trình "Mỗi xã một sản phẩm.

Bên cạnh đó, cần chú trọng đào tạo nhân lực, ứng dụng công nghệ thông tin trong quảng bá, và phát triển thương mại điện tử để mở rộng đầu ra cho nông sản. Những giải pháp này hướng đến xây dựng một ngành du lịch canh nông bền vững, đóng góp tích cực vào kinh tế và văn hóa của địa phương.

Bà Hoàng Thị Huệ, Phó Giám đốc BQL Công viên địa chất Non nước Cao Bằng đã chỉ ra một góc nhìn sâu sắc về hướng đi bền vững trong việc kết hợp bảo tồn di sản và phát triển kinh tế tại địa phương. Với trọng tâm là bảo vệ giá trị làng nghề truyền thống, vai trò của cộng đồng trong việc tái định hình di sản để đáp ứng nhu cầu du lịch hiện đại...

Ông Nguyễn Xuân Danh, Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Nô (Đắk Nông) cho biết: Huyện Krông Nô có vị trí nằm trong vùng lõi của công viên địa chất, sở hữu những tiềm năng độc đáo như hệ thống hang động núi lửa, di chỉ khảo cổ, và các đặc sản nông nghiệp chất lượng cao.

Bên cạnh đó, sự đa dạng văn hóa của 24 dân tộc anh em cùng những lễ hội truyền thống phong phú đã tạo nên một bức tranh văn hóa đậm bản sắc, là nền tảng quan trọng để phát triển du lịch cộng đồng và bền vững.

Chính quyền địa phương đã triển khai nhiều giải pháp đột phá, từ quy hoạch đất đai phục vụ du lịch, xây dựng cơ sở hạ tầng, bảo tồn di sản đến việc chuyển đổi số trong quảng bá,...

Các chương trình tập huấn, truyền thông sáng tạo cùng mô hình du lịch cộng đồng gắn với sản phẩm OCOP đã góp phần nâng cao nhận thức người dân và thu hút đầu tư hiệu quả.

Đặc biệt, việc bảo tồn hệ thống hang động, phát triển các tuyến du lịch kết nối và khôi phục lễ hội truyền thống đã giúp Krông Nô trở thành hình mẫu tiêu biểu trong phát triển du lịch bền vững, đưa di sản địa chất trở thành động lực cho kinh tế và văn hóa địa phương.

TS Lê Ngọc Thùy, Trưởng phòng Hợp tác quốc tế, Trường ĐH Nông Lâm TP.HCM khẳng định: Công viên địa chất UNESCO Đắk Nông không chỉ là một di sản thiên nhiên quý báu mà còn là một "phòng thí nghiệm tự nhiên khổng lồ", chứa đựng những giá trị khoa học, giáo dục và tiềm năng phát triển to lớn.

Đây là môi trường lý tưởng để thế hệ trẻ học hỏi, nghiên cứu và tham gia vào công cuộc bảo tồn, phát huy giá trị của các di sản địa phương.

Bế mạc Hội thảo, bà Tôn Thị Ngọc Hạnh  đã ghi nhận và tiếp thu các ý kiến đóng góp của các đại biểu, các chuyên gia, nhà khoa học… để Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông phát triển ngày càng bền vững.

Bà Tôn Thị Ngọc Hạnh nhấn mạnh, Công viên không chỉ là một di sản địa chất quý giá mà còn là một mô hình phát triển kinh tế - xã hội gắn liền với bảo tồn thiên nhiên, văn hóa và tăng cường ý thức cộng đồng.

Các tham luận và thảo luận hôm nay đã làm nổi bật vai trò của Công viên địa chất trong việc hiện thực hóa Chương trình nghị sự 2030 với các mục tiêu phát triển bền vững, từ bảo tồn đa dạng sinh học, ứng phó với biến đổi khí hậu, đến phát triển du lịch bền vững và cải thiện sinh kế cho người dân.

Ngày 7.7.2020, Hội đồng Chấp hành UNESCO khóa 209 đã thông qua quyết định công nhận Công viên địa chất Đắk Nông là Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông.

Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông trải dài trên diện tích 4.760km2, bao gồm các huyện Krông Nô, Cư Jút, Đắk Mil, Đắk Song, Đắk Glong và thành phố Gia Nghĩa (Đắk Nông), có khoảng 65 điểm di sản địa chất, địa mạo, trong đó có hệ thống gần 50 hang động với tổng chiều dài hơn 10.000m, các miệng núi lửa, thác nước…

Điểm đặc biệt trong khu vực Công viên là hệ thống hang động trong đá bazan, phân bố ở khu vực Đray Sáp - Chư B'luk, được phát hiện từ năm 2007. Hệ thống hang động này đã được Hiệp hội Hang động núi lửa Nhật Bản xác lập kỷ lục Đông Nam Á về cả quy mô, độ dài và tính độc đáo. Trong các hang động còn ẩn chứa nhiều điều bí mật về cơ chế thành tạo, các tổ hợp khoáng vật, đa dạng sinh học và di chỉ khảo cổ.

Các phát hiện về di chỉ khảo cổ người tiền sử sinh sống trong khu vực hang động núi lửa của công viên địa chất đã thu hút sự chú ý của rất nhiều nhà nghiên cứu, du khách trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, Công viên còn đa dạng và phong phú mỏ và điểm quặng khoáng sản bauxit, antimon, thiếc sa khoáng, puzơlan, đá quý và đặc biệt là đá bán quý opal - chalcedon kích thước lớn.