Hà Nội: Tổ chức lễ hội kỷ niệm 981 năm ngày sinh Hoàng Thái Hậu – Nguyên phi Ỷ Lan

VHO - Lễ hội kỷ niệm 981 năm ngày sinh của Hoàng thái hậu – Nguyên phi Ỷ Lan và kỷ niệm 30 năm đình Yên Thái được công nhận là Di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia sẽ được tổ chức ngày 4.4 tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Lễ hội là một trong những hoạt động thuộc Ðề án "Tổ chức lễ hội truyền thống trong khu phố cổ và khu vực hồ Hoàn Kiếm".

Hoàng thái hậu - Đức Nguyên phi Ỷ Lan tên thật là Lê Thị Yến, sinh ngày 7 tháng 3 năm Giáp Thân (1044), người hương Thổ Lỗi (nay là xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội). Trong hơn nửa thế kỷ (1063 - 1117), bà là Nguyên phi, rồi Hoàng hậu, Nhiếp chính Triều Lý.

 Ỷ Lan Nguyên phi được sử sách ghi lại là bậc nữ lưu kiệt xuất, có tài kinh bang tế thế, phò vua giúp nước; là người hai lần nhiếp chính, giúp vua đánh tan quân xâm lược nhà Tống thế kỷ X-XI, góp phần giữ vững Vương triều nhà Lý được 216 năm.

Trong những năm trị vì đất nước, theo sử sách để lại, Hoàng thái hậu  - Đức Nguyên phi Ỷ Lan đã có nhiều chính sách đem lại ấm no, hạnh phúc, yên vui cho nhân dân nước Đại Việt thời đó.

Ngày 25 tháng Bảy năm Đinh Dậu (1117), Nguyên phi Ỷ Lan mất, thi hài được hỏa táng theo nghi lễ nhà Phật. Vua dâng tên thụy là Phù Thánh Linh Nhân Hoàng Thái Hậu, táng ở Thọ lăng Thiên Đức (làng Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh ngày nay).

Đức Nguyên phi Ỷ Lan được người dân tôn làm Thành hoàng của làng Yên Thái, tổng Tiền Túc, huyện Thọ Xương cũ (nay thuộc phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm) - nơi bà sinh sống. Ghi nhớ công lao to lớn của bà, dân làng Yên Thái đã lập đền thờ bà để đời đời hương khói phụng thờ và lưu truyền cho con cháu đời sau về công lao to lớn của bà.

Đình Yên Thái được xây dựng từ rất sớm và đến ngày nay vẫn giữ nguyên kết cấu của một ngôi đình nhỏ, kiến trúc kiểu chữ Công, bao gồm nhà Tiền đường, nhà Thiên hương và gian Hậu cung, mang dáng dấp kiến trúc thời Nguyễn.

Ngày 16.1.1995, đình Yên Thái đã được Bộ Văn hoá - Thông tin (nay là Bộ VHTTDL) ban hành Quyết định công nhận là Di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia.

Trong thời gian qua, quận Hoàn Kiếm đã tổ chức di dời các hộ dân trong khuôn viên và đầu tư trùng tu tổng thể di tích đình Yên Thái. Đình đã tạo nên một diện mạo mới để phát huy giá trị văn hóa lịch sử và du lịch tâm linh.

Để tưởng nhớ công ơn của bà, ngày 4.4.2025 (tức ngày 7.3 năm Ất Tỵ), phường Hàng Gai sẽ tổ chức Lễ hội kỷ niệm 981 năm ngày sinh của Hoàng thái hậu – Nguyên phi Ỷ Lan và kỷ niệm 30 năm đình Yên Thái được công nhận là Di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia.

Lễ hội là một trong những hoạt động thuộc Ðề án "Tổ chức lễ hội truyền thống trong khu phố cổ và khu vực hồ Hoàn Kiếm", nhằm khôi phục và phát huy lễ hội truyền thống, qua đó tôn vinh, quảng bá những giá trị văn hóa phi vật thể quý báu của mảnh đất Thăng Long nghìn năm văn hiến.

Đồng thời là dịp để quảng bá hình ảnh và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc - nghệ thuật của di tích quốc gia đình Yên Thái; tạo điểm nhấn để đưa di tích trở thành điểm du lịch văn hóa tâm linh hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.

Trong khuôn khổ Chương trình lễ hội kỷ niệm 981 năm ngày sinh Hoàng thái hậu - Nguyên phi Ỷ Lan, kỷ niệm 30 năm đình Yên Thái được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia có các hoạt động: thực hiện nghi thức rước Kiệu, múa hát sênh tiền mừng Đức Mẫu, dâng hương Đức Mẫu, thực hiện nghi thức phóng sinh; tham quan không gian Triển lãm nghệ thuật “Sắc lụa” và tham quan giếng cổ…

Đoàn rước kiệu đi theo lộ trình trên các tuyến phố: Yên Thái - Hàng Mành - Hàng Nón - Hàng Quạt-Tố Tịch -Hàng Gai- Hàng Bông - Tạm Thương vào sáng ngày 4.4.