Bước ngoặt số hóa và khát vọng vươn tầm quốc tế

VHO - Trong bối cảnh toàn cầu hóa và Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình - lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn đang đối mặt với sự chuyển đổi sâu rộng bởi tác động của công nghệ số. Thành tựu phát triển của công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo (VR/ AR) và nền tảng truyền phát trực tuyến mở ra không gian sáng tạo và tiếp cận khán giả hoàn toàn khác biệt...

Nếu như nghệ thuật biểu diễn truyền thống chủ yếu gắn với không gian sân khấu thực tế thì giờ đây khán giả có thể trải nghiệm những chương trình biểu diễn nghệ thuật “ảo”, được tương tác trực tuyến với nghệ sĩ qua không gian mạng...

Sức mạnh mềm Việt Nam trong kỷ nguyên số

Hướng đến năm 2030 - định hướng đến 2035, nghệ thuật biểu diễn Việt Nam muốn vươn mình thì không chỉ cần đạt mức số hóa cơ bản mà còn phải hình thành được hệ sinh thái số thông minh, gắn kết chặt chẽ giữa sáng tạo nghệ thuật và công nghiệp văn hóa. Khi đó, nghệ thuật biểu diễn không chỉ là phương tiện bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc mà còn trở thành một ngành công nghiệp sáng tạo, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, củng cố sức mạnh mềm quốc gia và nâng cao vị thế Việt Nam trong hội nhập quốc tế.

Năm 2025 đánh dấu nhiều sự kiện trọng đại của đất nước, như kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025); 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2.9 - những mốc son lịch sử thiêng liêng của dân tộc Việt Nam. Bên cạnh hoạt động kinh tế, chính trị, các hoạt động văn hóa nghệ thuật cũng trở thành điểm nhấn trong giai đoạn này.

Dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, trên toàn quốc diễn ra nhiều chương trình nghệ thuật quy mô quốc gia. Nổi bật có Mùa Xuân thống nhất, Hát cùng thành phố trẻ, Vũ điệu khăn rằn, Bài ca chiến thắng, Non sông ngày thống nhất, Việt Nam vang khúc khải hoàn, Lửa từ đất, Welcome to Vietnam, Ký ức Trường Sơn…

Tiếp đó, kỷ niệm 80 năm thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam) trở thành chuỗi sự kiện nghệ thuật lớn nhất từ trước đến nay. Các chương trình như: Hà Nội - Sáng mãi khát vọng Việt Nam; V Concert - Rạng rỡ Việt Nam; V Fest - Thanh xuân rực rỡ; Tổ quốc trong tim; Concert Việt Nam trong tôi; Concert Quốc gia đặc biệt 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc... đều thu hút từ 25.000 đến 100.000 khán giả, tạo nên những ngày hội âm nhạc rực rỡ, lan tỏa tinh thần yêu nước và niềm tự hào dân tộc.

Mỗi chương trình mang một thông điệp riêng, song điểm chung là gắn kết và lan tỏa giá trị tinh thần tích cực đến đông đảo công chúng. Khán giả không chỉ được thưởng thức những “bữa tiệc âm nhạc” hoành tráng mà còn trực tiếp tương tác với nghệ sĩ biểu diễn. Các concert quốc gia đã đem lại nhiều giá trị: Thắt chặt tình đoàn kết, kết nối cộng đồng, khẳng định tinh thần dân tộc, thúc đẩy sáng tạo trong tổ chức sự kiện, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quảng bá, kiến tạo không gian văn hóa tinh thần có sức lan tỏa sâu rộng. Đồng thời, những sự kiện này góp phần đưa âm nhạc và hình ảnh Việt Nam hiện đại - hội nhập nhưng vẫn đậm bản sắc - vươn ra thế giới, đánh dấu bước phát triển mới của ngành công nghiệp giải trí Việt Nam.

Kỷ nguyên số và cú hích cho công nghiệp giải trí Việt Nam

Có thể thấy, nghệ thuật biểu diễn trong kỷ nguyên mới đang chuyển mình mạnh mẽ, vừa mang giá trị sáng tạo vừa gắn với công nghiệp văn hóa. Nếu như trước đây các hoạt động biểu diễn chủ yếu diễn ra trực tiếp trên sân khấu truyền thống, thì nay công nghệ số đã mở ra không gian mới: Từ sân khấu ảo 3D đến các buổi hòa nhạc trực tuyến thu hút hàng triệu khán giả toàn cầu. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong thiết kế, dàn dựng và phát triển nền tảng phân phối trực tuyến giúp nghệ thuật biểu diễn mở rộng công chúng, hứa hẹn tạo nguồn thu bền vững trong tương lai.

Chuỗi chương trình nghệ thuật vừa qua là dịp để thế hệ hôm nay tri ân lớp người đi trước đã hiến dâng máu xương cho sự nghiệp giải phóng dân tộc; đồng thời giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc gìn giữ, phát huy truyền thống hào hùng của cha ông. Từ đó, niềm tự hào dân tộc trở thành động lực để toàn dân chung tay xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. Các chương trình biểu diễn quy mô quốc gia không chỉ mang đến cho công chúng cơ hội thưởng thức thành tựu âm thanh, ánh sáng hiện đại mà còn trở thành cầu nối văn hóa giữa các thế hệ.

Đặc biệt, sự kiện được tổ chức trực tiếp kết hợp lan tỏa trực tuyến qua Fanpage, Facebook, TikTok, YouTube…, qua đó quảng bá hình ảnh Việt Nam đến bạn bè quốc tế, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước, nhất là giới trẻ. Kết quả ban đầu từ những sự kiện âm nhạc lớn cho thấy, âm nhạc giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của các ngành phụ trợ như thời trang, ẩm thực, truyền thông. Đây chính là nền tảng cốt lõi góp phần hình thành và phát triển kinh tế sáng tạo tại Việt Nam trong tương lai. Muốn đưa các concert quốc gia nói riêng, sản phẩm biểu diễn nghệ thuật nói chung trở thành mũi nhọn của công nghiệp văn hóa, cần đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng hiện đại để tổ chức sự kiện quy mô.

Đồng thời, phải đặt các chương trình này trong mối liên kết với du lịch, thời trang, ẩm thực, thủ công mỹ nghệ, công nghiệp nội dung số nhằm xây dựng hệ sinh thái văn hóa, gia tăng giá trị và đa dạng hóa trải nghiệm công chúng. Có thể nói, những sự kiện nghệ thuật đa sắc màu trong năm 2025 mới chỉ là nét chấm phá cho kỷ nguyên mới. Tuy nhiên, chính thành quả ban đầu sẽ là cú hích để các nhà tổ chức chuyên nghiệp và nghệ sĩ sáng tạo mạnh mẽ hơn, đánh dấu bước tiến quan trọng đưa ngành công nghiệp giải trí Việt Nam vững bước trong kỷ nguyên hội nhập và phát triển.

Song song với cơ hội, bối cảnh mới cũng đặt ra thách thức đối với công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, từ vấn đề bản quyền trên môi trường số, bảo tồn giá trị truyền thống cho đến yêu cầu nâng cao năng lực của chính nghệ sĩ. Do vậy, để nghệ thuật biểu diễn trở thành ngành công nghiệp sáng tạo, cần khẩn trương thúc đẩy số hóa cơ sở dữ liệu, tạo nền tảng cho chuyển đổi số, để lĩnh vực này vững vàng và tỏa sáng trong tương lai.