Xu hướng dịch chuyển nhân tài toàn cầu

VHO - Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về công nghệ và kinh tế tri thức ngày càng khốc liệt, nhiều nước đang bước vào cuộc đua giành giật nhân tài trên khắp thế giới. Và những chính sách thị thực (visa) hiệu quả sẽ định hướng dòng chảy nhân tài của nền kinh tế tri thức trong tương lai.

Trong tháng 9, Chính phủ Mỹ quyết định tăng phí visa H-1B, một loại visa quan trọng với những người lao động có trình độ cao muốn vào nước này làm việc. Tổng thống Trump khẳng định nước Mỹ cần “những lao động xuất sắc” và mức phí mới “gần như đảm bảo rằng điều đó sẽ xảy ra”.

Trong khi đó, Trung Quốc từ ngày 1.10 cũng tuyên bố áp dụng loại thị thực mới VISA K nhằm thu hút nhân tài trẻ trong các lĩnh vực STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học). Loại thị thực này rộng mở chào đón các tài năng đến học và làm việc tại Trung Quốc.

Trung Đông cũng đang nổi lên là “vùng đất màu mỡ mới” thu hút nhân tài trên khắp thế giới. Các nước vùng Vịnh như Saudi Arabia, UAE, Qatar hay Kuwait tăng cường cạnh tranh thu hút nhân lực chất lượng cao. Tại châu Á, Hàn Quốc từ tháng 4 năm nay cũng triển khai visa F2 hạng nhất, dành cho chuyên gia trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghệ lượng tử, bán dẫn, hàng không, robot, sinh học…

Singapore nâng chuẩn lương với chuyên gia cao cấp nước ngoài từ năm 2025, đồng thời cung cấp các loại visa đặc biệt như Tech.Pass hay ONE Pass nhằm cân bằng lợi ích, vừa mở cửa cho chuyên gia quốc tế hàng đầu, vừa bảo vệ lao động trong nước.

Và Việt Nam cũng không đứng ngoài cuộc, khi ngày càng cởi mở hơn về chính sách visa. Ngày 8.8.2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 229/NQ-CP về miễn thị thực (visa) cho công dân 12 quốc gia, áp dụng từ ngày 15.8. Chính sách visa thân thiện hơn đã giúp Việt Nam thu hút thêm nhiều hội nghị, triển lãm, sự kiện quốc tế, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nhân và du khách tham gia các hoạt động này.

Trung Quốc chinh phục cuộc đua thu hút những tài năng bậc nhất thế giới

VHO - Từ năm ngoái đến năm nay, số lượng lớn các nhà khoa học mới nổi và thành danh đã đến Trung Quốc làm việc trong bối cảnh chính phủ nước này luôn sẵn sàng chào đón nhiều nhân tài từ khắp nơi trên thế giới.

Không chỉ riêng ngành Du lịch mà các ngành kinh tế khác như hàng không, vận tải, bán lẻ, dịch vụ... cũng đã được hưởng lợi. Sau hơn một tháng áp dụng, chính sách này được đánh giá là bước đi chiến lược, tạo thêm sức bật cho ngành Du lịch Việt Nam trong quá trình phục hồi và khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch quốc tế.

Trong nhiều thập kỷ, giáo dục đại học tại Mỹ luôn có sức hút cực kỳ lớn với sinh viên các nước. Tuy nhiên, những vấn đề phát sinh như học phí đắt đỏ, các chương trình học bổng chịu áp lực và biến động chính trị đã thúc đẩy nhiều sinh viên quốc tế tìm đến các quốc gia khác như Đức, Canada hay Trung Quốc.

Hay mới đây nhất, theo giới quan sát, chương trình thị thực H-1B tăng mức phí lên tới 100.000 USD với hồ sơ mới đang tạo nên rào cản gây khó khăn với nhiều công ty, người lao động muốn vào Mỹ. Giấc mơ Mỹ dường như thu hẹp lại một chút - kể cả với những người giỏi giang, có trình độ.

Theo các chuyên gia, thế giới có thể sẽ chứng kiến sự dịch chuyển của dòng chất xám toàn cầu rõ rệt hơn vào thời gian tới. Dù Mỹ hiện vẫn giữ lợi thế lớn về thương hiệu và cơ hội nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp, nhưng mặt khác, sự mở rộng cơ hội từ Đức, Canada và cả Trung Quốc vào thời điểm này đang thu hút những sinh viên mong muốn không chỉ được học tập mà còn gắn bó lâu dài tại những quốc gia này. 

Bên cạnh đó, cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) hiện cũng là xu hướng tất yếu “đảo ngược cuộc chơi” khi các nước mong muốn thu hút và phát triển nhân tài nhiều hơn trong lĩnh vực này. Nhận thức được điều đó, nhiều quốc gia đã chủ động triển khai các chiến lược đa dạng thu hút và giữ chân nhân tài công nghệ trên thế giới.

Chẳng hạn như, với chiến lược “Tech Talent Strategy” (2025), Canada đã triển khai chương trình visa đặc biệt cho những người giữ thị thực H-1B của Mỹ, mang đến cơ hội làm việc tại Canada trong 3 năm và tạo điều kiện đưa cả gia đình theo cùng.

Trong khi đó, Singapore, UAE và Australia cũng đưa ra các loại visa định hướng theo ngành nghề như AI, công nghệ sinh học, hoặc đổi mới sáng tạo. Hay mô hình thị thực chỉ dành cho người được mời (visa “invitation-only visa) mà Anh và Australia triển khai, sẽ chủ động mời các tài năng toàn cầu. Ngoài ra, Pháp cũng đầu tư tới 109 tỉ euro cho chiến lược AI quốc gia, kèm chính sách visa nhanh và tài trợ nghiên cứu nhằm thu hút lực lượng lao động giỏi vào quốc gia này.

Rõ ràng, việc bắt nhịp với xu hướng phát triển nhanh chóng của AI đã đặt ra thách thức lớn cho các quốc gia trong công tác đào tạo và duy trì nguồn nhân lực chất lượng cao. Vì lý do đó, AI có thể được xem là “cán cân quan trọng” định hình xu hướng dịch chuyển nhân tài toàn cầu trong thời gian tới