Vì sao giá dầu lao dốc còn chứng khoán lại tăng sau khi Iran tấn công căn cứ Mỹ?

VHO - Giá dầu sụt mạnh còn chứng khoán Mỹ bật tăng sau khi Iran phóng tên lửa vào các căn cứ Mỹ tại Qatar và Iraq.

Theo kênh CNN ngày 23.6, các nhà đầu tư đang cho rằng Iran không đủ ý chí hoặc năng lực để đáp trả lực lượng Mỹ, đồng thời dự báo đây sẽ là giới hạn trong phản ứng của Tehran.

Giới đầu tư chứng khoán Mỹ cũng thở phào nhẹ nhõm vì một đợt tăng giá dầu kéo dài sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ vì khiến chi phí tiêu dùng và kinh doanh leo thang.

Giá dầu giảm đã kéo thị trường chứng khoán Mỹ đi lên. Giá dầu WTI lao dốc 7,2% xuống còn 68,51 USD/thùng - mức giảm trong ngày mạnh nhất kể từ đầu tháng 4 và cũng là một trong những phiên tệ nhất trong ba năm qua.

Đây là lần đầu tiên giá dầu tụt xuống dưới mốc 70 USD kể từ ngày 12.6 – một ngày trước khi Israel bắt đầu không kích các cơ sở hạt nhân của Iran, đánh dấu cú đảo chiều ngoạn mục so với mức tăng vọt 6% lên 78,5 USD/thùng vào tối 22.6.

Trong khi đó, chỉ số Dow Jones tăng 374 điểm (tương đương 0,89%), đảo chiều sau khi giảm vào đầu phiên chiều. S&P 500 tăng 0,96%, còn Nasdaq Composite tăng 0,94%.

Ông Kirk Lippold, cựu chỉ huy tàu khu trục USS Cole, nói với CNN: “Tôi cho rằng đây phần lớn là một cuộc tấn công mang tính tượng trưng của Iran. Mười quả tên lửa không phải là con số lớn. Mỗi quả tên lửa đều nguy hiểm, có thể giết hoặc làm bị thương nhiều binh sĩ Mỹ. Nhưng hy vọng đến thời điểm này, chúng ta sẽ không thấy thêm phản ứng nào từ phía Iran”.

Iran từng phóng hàng trăm tên lửa vào nhiều địa điểm trên lãnh thổ Israel ngày 13.6 nhằm đáp trả đòn không kích của Israel.

Mọi dấu hiệu hiện nay cho thấy phản ứng của Iran mang tính hạn chế: Các quan chức Iran đã báo trước cho Qatar rằng họ sắp tiến hành một vụ tấn công trước khi phóng tên lửa vào căn cứ quân sự Mỹ tại đây. Việc phối hợp này nhằm giảm thiểu thương vong.

Một quan chức cấp cao Nhà Trắng nói rằng Tổng thống Trump dự đoán trước Iran sẽ trả đũa sau các đợt không kích của Mỹ và Tổng thống không muốn sa lầy thêm vào các xung đột quân sự trong khu vực.

Sự cân bằng mong manh

Tuy nhiên, đầu tư vào thị trường Mỹ lúc này đang ở thế cân bằng mong manh. Nhà đầu tư phải đối mặt với chính sách thuế thay đổi chóng mặt, tín hiệu kinh tế bất nhất, lãi suất chưa rõ ràng và giờ thêm cả nguy cơ xung đột leo thang ở Trung Đông.

Theo lẽ thường, việc Mỹ bất ngờ không kích ba cơ sở hạt nhân của Iran cuối tuần qua lẽ ra sẽ khiến giá dầu tăng vọt và thị trường chứng khoán lao dốc, do lo ngại Iran trả đũa hoặc phong tỏa eo biển Hormuz – tuyến vận chuyển khoảng 1/5 lượng dầu toàn cầu. Nhưng thực tế lại ngược lại. Trái phiếu cũng gần như không biến động.

Nhà đầu tư đang ở tình trạng chưa rõ điều gì sẽ xảy ra tiếp theo và nên đứng về phe nào. Nếu các đợt không kích của Mỹ và Israel đã kết thúc, còn Iran chỉ đáp trả ở mức nhẹ, thì điều đó có thể là tin tốt cho thị trường, vì sẽ làm giảm biến động và cảnh báo hạt nhân từ Iran. Nhưng nếu xung đột leo thang, đặc biệt nếu Iran cắt nguồn cung dầu cho phương Tây, thì cùng với cuộc chiến thương mại đang lan rộng, điều đó có thể thổi bùng lạm phát và đẩy kinh tế toàn cầu vào suy thoái.

Ông Cedric Leighton, cựu Đại tá Không quân Mỹ, nhận định: “Tính đến hiện tại, hành động này của Iran mang tính tượng trưng. Nếu họ kiểm soát được phản ứng, họ sẽ mong muốn có một lối thoát nào đó. Nhưng điều này vẫn chưa chắc chắn… Nếu chúng ta chọn đáp trả mạnh mẽ hơn, thì mọi kịch bản đều có thể xảy ra”.

Trong khi đó, ông Bob McNally, Chủ tịch Tập đoàn Năng lượng Rapidan, cho biết thị trường dầu vẫn đang chờ xem liệu có gián đoạn thực sự nào xảy ra hay không. Ông nói: “Các nhà giao dịch đã từng chứng kiến nhiều hồi chuông báo động giả liên quan đến rủi ro địa chính trị trên thị trường dầu. Trừ khi có gián đoạn nghiêm trọng về sản lượng hoặc luồng vận chuyển năng lượng từ vùng Vịnh, tôi cho rằng những đợt tăng giá tiếp theo sẽ hạn chế”.

Ngay cả Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright cũng nói trên CNBC ngày 23.6: “Tôi nghĩ căng thẳng hiện nay sẽ không khiến giá dầu tăng nhiều. Tôi không ngạc nhiên khi thấy giá giảm nhẹ, nhưng mức giảm thực tế lớn hơn tôi dự đoán”.

Các kênh đầu tư an toàn thường bùng nổ trong thời kỳ bất ổn toàn cầu lại khá im ắng ngày 23.6: Giá vàng chỉ tăng 0,2% lên 3.390 USD/ounce. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ cũng chỉ nhích nhẹ khi giá trái phiếu tăng.

Đồng USD cũng sụt 0,3% vào chiều 23.6, trong khi trước đó từng tăng gần 1%.

Đồng bạc xanh lao dốc sau khi chính quyền Tổng thống Trump áp đặt hàng loạt thuế quan kỷ lục lên hàng nhập khẩu, khiến nhà đầu tư lo sợ lạm phát và suy thoái kinh tế. USD vốn thường tăng giá trong những giai đoạn bất ổn toàn cầu, nhưng một số chuyên gia nghi ngờ điều đó có còn đúng trong bối cảnh chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump hay không.

Có thể nỗi lo xung đột ở Trung Đông không phải là lý do chính khiến USD tăng giá hồi đầu phiên mà là do giá dầu tăng, vì dầu toàn cầu được giao dịch bằng USD.

Ông George Vessey, chiến lược gia trưởng về ngoại hối và kinh tế vĩ mô tại công ty Conerva, viết trong một ghi chú gửi nhà đầu tư sáng 23.6: “Mặc dù xu hướng chung vẫn nghiêng về khả năng USD suy yếu trong dài hạn, nhưng căng thẳng leo thang ở Trung Đông đang tạo lực đỡ cho đồng bạc xanh qua kênh hàng hóa. Kênh hàng hóa sẽ tiếp tục đóng vai trò then chốt trong những ngày tới, nhất là khi Iran tuyên bố sẽ trả đũa bằng cách đóng cửa eo biển Hormuz”.

Điều này có nghĩa là nguy cơ leo thang xung đột có thể đẩy giá dầu và khí đốt tăng vọt, khiến kinh tế chững lại đúng lúc các mức thuế toàn cầu mới được kích hoạt. Nếu lạm phát tăng trở lại, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể không còn dư địa để hạ lãi suất, vốn là công cụ kích thích kinh tế và thị trường.

Nhưng hiện tại, Phố Wall phần lớn vẫn phớt lờ xung đột ở Trung Đông.