VHO - Ngày 28.5, Italia đã tổ chức lễ trao nhận khoảng 600 cổ vật từ Mỹ, bao gồm các bức tượng đồng cổ, đồng tiền vàng, đồ khảm và bản thảo. Giá trị lô cổ vật này ước tính khoảng 65 triệu USD. Những cổ vật này đã bị đánh cắp nhiều năm trước và được bán cho các bảo tàng, phòng trưng bày, sau đó được một nhà sưu tập Mỹ mua lại và bị Chính phủ Mỹ thu hồi.

Khoảng 600 tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp được Mỹ trả lại cho Italia được trưng bày tại Rome ngày 28.5. Ảnh: AP

Đây là thành quả của nỗ lực kéo dài hàng thập kỷ của Italia nhằm thu hồi các cổ vật đã bị cướp hoặc đánh cắp khỏi lãnh thổ của mình bởi những kẻ trộm lăng mộ “tombaroli”, sau đó được bán cho những người buôn cổ vật. Họ thường giả mạo hoặc làm giả hồ sơ xuất xứ để bán lại cổ vật với giá cao. Những người mua cuối cùng thường là nhà đấu giá và viện bảo tàng.

Theo CNN, đơn vị Bảo vệ Di sản Văn hóa Carabinieri của Italia sử dụng trí thông minh nhân tạo AI để tìm kiếm các di sản văn hóa bị đánh cắp theo một dự án có tên “Hệ thống phát hiện tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp” (SWOADS). Hệ thống này tìm kiếm các đồ vật bị đánh cắp bằng cách quét hình ảnh trên web và mạng xã hội. Chỉ riêng trong năm 2023, 105.474 tác phẩm nghệ thuật trị giá 287 triệu USD đã được tìm thấy và tịch thu trên toàn thế giới nhờ dự án này.

Tại lễ trao nhận, Đại sứ Mỹ Jack Markell cho biết Washington DC đã cam kết trả lại các cổ vật bị đánh cắp “về nơi nó thuộc về” như một dấu hiệu tôn trọng nước Italia cũng như di sản văn hóa và nghệ thuật của nước này. Theo ông, việc bảo vệ lịch sử này đòi hỏi “sự quan tâm và cảnh giác”, đồng thời cho biết thêm rằng Mỹ đang theo dõi chặt chẽ mục tiêu mới nhất của những kẻ buôn lậu nghệ thuật.

Một tác phẩm nghệ thuật được Hoa Kỳ trao lại cho Bộ chỉ huy Carabinieri của Italia nhằm mục đích bảo vệ di sản văn hóa.  Ảnh: AP

Trong số những hiện vật có giá trị nhất được trao trả là đồng xu bạc Naxos từ thế kỷ thứ IV mô tả thần rượu vang Dionysius đã bị cướp từ một địa điểm khai quật bất hợp pháp ở Sicily trước năm 2013 và buôn lậu sang Vương quốc Anh. Đồng xu được rao bán với giá 500.000 USD và được tìm thấy ở New York vào năm ngoái trong cuộc điều tra một cửa hàng tiền xu nổi tiếng ở Anh.

Những  món đồ khác được trả lại từ Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan của New York và từ một số nhà từ thiện nổi tiếng ở New York, những người đã tặng các hiện vật cho các bộ sưu tập của bảo tàng.

Các hiện vật có niên đại từ thế kỷ IX trước Công nguyên đến thế kỷ thứ II sau Công nguyên.  Ảnh: AP

Ngoài ra còn có một bức tượng đồng Umbrian mô tả một chiến binh bị đánh cắp từ một bảo tàng Italia vào năm 1962 đã được tìm thấy trong một bảo tàng nổi tiếng của Mỹ. Cảnh sát Carabinieri cho biết các hiện vật khác được trao trả trong đợt này có các bức tranh sơn dầu từ thế kỷ XVI và XIX đã bị đánh cắp khỏi các bảo tàng, cơ sở tôn giáo và nhà riêng ở Italia trong các vụ trộm.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa Italia Gianmarco Mazzi cho biết : “Việc trao trả những tài sản văn hóa quan trọng cả về tính nhất quán và số lượng lẫn giá trị lịch sử-nghệ thuật của chúng là một thành tựu quan trọng. Ngoài việc là những tác phẩm nghệ thuật có giá trị vô giá, chúng còn thể hiện lịch sử, văn hóa và bản sắc dân tộc của Italy.”

Theo Guardian, CNN