Giải thưởng văn học Orwell vinh danh nhà văn Ukraine thiệt mạng trong chiến tranh

VHO - Victoria Amelina, nhà văn Ukraine thiệt mạng trong một vụ không kích, vừa được truy tặng Giải thưởng Orwell về văn học chính trị cho tác phẩm phi hư cấu còn dang dở "Looking at Women Looking at War" (tạm dịch "Chiến tranh qua góc nhìn nữ giới”).

Cuốn sách dang dở

Amelina qua đời vào tháng 7.2023 sau vụ tấn công bằng tên lửa nhằm vào một nhà hàng ở thành phố Kramatorsk, miền đông Ukraine. Trước đó, cô đang hoàn thiện bản thảo cuối cùng của Looking at Women Looking at War.

Cuốn sách tập hợp lời kể của các phụ nữ Ukraine, từ binh sĩ, thủ thư đến nhà hoạt động nhân quyền về cuộc sống và sự phản kháng trong chiến tranh.

Sau khi Amelina qua đời ở tuổi 37, chồng cô cùng một nhóm nhà văn đã hiệu đính, sắp xếp lại bản thảo (ước tính hoàn thành khoảng 60% kế hoạch ban đầu), bổ sung chú thích và ghép thêm một số đoạn từ các bản thảo cũ để xuất bản cuốn sách.

Looking at Women Looking at War được giới phê bình ca ngợi là “một chứng ngôn quan trọng và một tác phẩm văn học mạnh mẽ, được viết trong bóng tối và bạo lực nhưng phát sáng bằng sự thấu hiểu”.

Tại lễ trao giải Orwell ở London vào tối 25.6, đúng ngày sinh nhật của George Orwell, chồng cô đã thay mặt lên nhận giải thưởng trị giá 3.000 bảng Anh. Số tiền này sẽ được sử dụng để hỗ trợ Lễ hội Văn học New York do Amelina sáng lập.

Văn học Ireland lên ngôi tại giải Orwell 2025

Giải thưởng Orwell cho tiểu thuyết chính trị năm nay thuộc về nhà văn Ireland Donal Ryan với tác phẩm Heart, Be at Peace ( tạm dịchTrái tim, hãy bình yên). Cuốn tiểu thuyết là một bức tranh đa thanh được kể bằng 21 giọng nói, xoay quanh một cộng đồng nhỏ ở vùng nông thôn Ireland sau thời kỳ bất ổn.

Tác phẩm mô tả xã hội Ireland trong thời kỳ suy thoái sau năm 2008, khi đất nước này lao đao vì khủng hoảng tài chính, thất nghiệp gia tăng và niềm tin vào mô hình tăng trưởng cũ bắt đầu lung lay.

“Đây là một cộng đồng nhỏ đang vật lộn với quá khứ, nơi những tiếng vọng của các cuộc khủng hoảng vẫn còn vang vọng,” Chủ tịch Ban Giám khảo Jim Crace nhận định.

Trong khi đó, nhà báo Erica Wagner gọi Heart, Be at Peace là “một dạng mô phỏng cuộc sống, nơi người đọc như bước vào ngôi làng ấy, lắng nghe những suy nghĩ riêng tư của từng nhân vật, qua từng quán rượu và mái nhà”.

Giải thưởng Orwell là giải thưởng văn học danh giá của Vương quốc Anh, trao cho các tác phẩm chính luận, tiểu thuyết và báo chí xuất sắc phản ánh tinh thần của nhà văn George Orwell - sắc sảo, dũng cảm và cam kết với sự thật. Giải nhằm tôn vinh những cây bút có đóng góp nổi bật trong việc soi chiếu các vấn đề chính trị – xã hội đương đại.