VHO - AI đang được ứng dụng rộng rãi vào lĩnh vực sáng tạo âm nhạc, nhưng đi cùng với đó là những xung đột bản quyền liên tục xảy ra, bởi sản phẩm do trí tuệ nhân tạo sản xuất đều phải dựa trên sáng tạo của con người…

Billie Eilish cùng hàng trăm nghệ sĩ đã ký vào bức thư ngỏ kêu gọi chống lại “sự tấn công vào khảnăng sáng tạo của con người” do trí tuệ nhân tạo gây ra

Cuộc chiến pháp lý liên quan đến bản quyền sản phẩm âm nhạc của AI ngày càng căng thẳng. Mới đây, Sony Music Entertainment, Warner Records, Capitol Records và nhiều hãng thu âm khác đã đệ đơn kiện lên Tòa án liên bang ở Boston và New York. Giám đốc điều hành Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Hoa Kỳ (RIAA) Mitch Glazier cho biết: “Suno và Udio đã sao chép, khai thác tác phẩm để đời của các nghệ sĩ để thu lợi mà không được sự đồng ý hoặc trả tác quyền”. RIAA yêu cầu tòa án ban hành lệnh cấm sử dụng trong tương lai và bồi thường thiệt hại lên tới 150.000 USD cho mỗi tác phẩm bị vi phạm. Nếu bị kết tội, số tiền mà Suno và Udio phải gánh chịu có thể lên tới con số khổng lồ. Động thái cứng rắn này cho thấy quyết tâm của ngành công nghiệp âm nhạc trong việc thiết lập khuôn khổ pháp lý rõ ràng cho AI, đồng thời răn đe những công ty khác có ý định huấn luyện mô hình AI mà chưa nhận được sự đồng thuận của chủ sở hữu bản quyền.

Suno ra mắt sản phẩm đầu tiên vào năm 2023 và cho biết đã có hơn 10 triệu người sử dụng công cụ của họ để sáng tạo nhạc. Công ty này có quan hệ đối tác với Microsoft, hiện thu phí hằng tháng cho dịch vụ của mình và gần đây đã công bố họ huy động được 125 triệu USD từ các nhà đầu tư. Trong khi đó, Udio có trụ sở tại New York, được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng như Andreessen Horowitz, ra mắt công chúng vào tháng 4.2024 và nhanh chóng nổi tiếng vì là công cụ được sử dụng để tạo ra BBL Drizzy - một bài hát “chế” liên quan đến mâu thuẫn giữa hai rapper nổi tiếng Kendrick Lamar và Drake.

 Một bài hát được tải lên TikTok có giọng nói do AI tạo ra bắt chước Drake và Weeknd

RIAA khẳng định, các bản nhạc do phần mềm của hai công ty này tạo ra giống với tác phẩm gốc đến mức khó tin, chứng tỏ chúng đã được huấn luyện bằng chính những bản nhạc có bản quyền. Theo The Wall Street Journal, các công ty AI đã tạo ra sản phẩm giống hệt My Girl của The Temptations, American Idiot của Green Day, All I Want for Christmas Is You của Mariah Carey… cùng nhiều ca khúc nổi tiếng khác. Thậm chí, phần mềm có thể tạo ra giọng hát “giả mạo” không thể phân biệt với giọng thật của các nghệ sĩ như Lin-Manuel Miranda, Bruce Springsteen, Michael Jackson và ABBA…

Dù không phản đối việc AI học hỏi từ các tác phẩm có bản quyền, nhưng RIAA cho rằng, việc sử dụng dữ liệu không có giấy phép và sự đồng ý của chủ sở hữu bản quyền là hành vi vi phạm pháp luật, bởi các hãng thu âm (và chính các nghệ sĩ) không hề nhận được bất kỳ khoản lợi nhuận nào. AI không thể biện minh cho việc không tuân thủ “luật chơi”, và hành vi đánh cắp quy mô lớn các bản ghi âm đã và đang đe dọa “toàn bộ hệ sinh thái âm nhạc”.

Hồi tháng 4 vừa qua, hàng trăm nghệ sĩ và nhạc sĩ như Billie Eilish, Smokey Robinson... đã cùng ký vào một bức thư ngỏ kêu gọi chống lại “sự tấn công vào khả năng sáng tạo của con người” do trí tuệ nhân tạo gây ra. Trước đó, vào tháng 3.2024, Tennessee đã trở thành tiểu bang đầu tiên của Mỹ thông qua luật bảo vệ các nhạc sĩ, người biểu diễn và các vị trí nghề nghiệp khác trong ngành âm nhạc trước nguy cơ tiềm ẩn của trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, luật lại không đề cập đến việc sử dụng tác phẩm để huấn luyện các mô hình AI, điều này đã gây ra một số vụ kiện pháp lý đối với các công ty như OpenAI…

Trên thực tế, ngành công nghiệp ghi âm đang nỗ lực xây dựng thỏa thuận hợp tác với các công ty AI, cho phép họ sử dụng dữ liệu âm nhạc một cách hợp pháp và đảm bảo lợi ích cho cả hai bên. Điển hình như thỏa thuận giữa Universal và SoundLabs, cho phép SoundLabs tạo ra mô hình giọng hát nhưng vẫn đảm bảo quyền sở hữu và kiểm soát sản phẩm cuối cùng. Universal cũng hợp tác với YouTube trong thỏa thuận cấp phép và trả phí bản quyền cho nội dung do AI tạo ra.