Xây dựng môi trường không khói thuốc trong du lịch vì sức khỏe cộng đồng

VHO - Một chính sách chỉ thật sự có ý nghĩa khi được triển khai và giám sát hiệu quả. Kinh nghiệm từ thành phố Iloilo (Philippines) cho thấy thực thi nghiêm túc mô hình môi trường không khói thuốc chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và xây dựng hình ảnh du lịch an toàn, văn minh.

Khi du lịch cần một bầu không khí trong lành

Trong bối cảnh ngành du lịch ngày càng cạnh tranh, những trải nghiệm tưởng như nhỏ lại ảnh hưởng lớn đến ấn tượng của du khách. Một hành lang khách sạn ám mùi thuốc lá hay một nhà hàng để khách hút thuốc trong nhà có thể khiến cả chuyến đi trở nên kém trọn vẹn.

Các thành phố du lịch vì vậy đang chú trọng hơn đến việc tạo ra môi trường trong lành, sạch sẽ và an toàn. Tại Philippines, thành phố Iloilo là một ví dụ tiêu biểu cho nỗ lực này. Thành phố đã xây dựng mô hình môi trường không khói thuốc với định hướng rõ ràng.

Ông Iñigo D. Garingalao, Giám đốc Lực lượng Chống hút thuốc Thành phố Iloilo chia sẻ rằng, ban hành luật mới chỉ là điểm khởi đầu. Một chính sách chỉ thực sự có giá trị khi mỗi người dân, mỗi doanh nghiệp đều cảm nhận được sự nghiêm túc trong tổ chức thực hiện.

Vì vậy, thành phố Iloilo chọn cách đi chậm, từng bước nhưng chắc chắn, xây dựng đội ngũ làm nhiệm vụ, ban hành quy trình kiểm tra rõ ràng, lập hồ sơ xử lý minh bạch và tạo sự đồng thuận trong cộng đồng.

Nhờ cách tiếp cận này, môi trường không khói thuốc không còn là khẩu hiệu, mà trở thành thói quen được duy trì ở nhiều khách sạn, nhà hàng và khu vực công cộng trong thành phố.

Lực lượng Chống hút thuốc Thành phố Iloilo và Sở Cảnh sát Thành phố Iloilo phát hiện các trường hợp sử dụng vape và hút thuốc lá. Ảnh: Iñigo Garingalao

Để đảm bảo mọi người tuân thủ, Iloilo xây dựng một quy trình thực thi cụ thể, từ bước kiểm tra đến xử lý vi phạm. Lực lượng chuyên trách luôn có mặt tại các điểm đông người, đặc biệt là khách sạn, nhà hàng, trung tâm thương mại và nơi du lịch.

Khi kiểm tra, họ giới thiệu đầy đủ theo quy định, quan sát hành vi vi phạm, ghi nhận bằng chứng và nhắc nhở chủ cơ sở. Trường hợp người đang hút thuốc trong khu vực cấm, lực lượng chức năng tiếp cận nhẹ nhàng nhưng dứt khoát, yêu cầu dừng hành vi, ghi nhận thông tin và lập biên bản theo mẫu chuẩn.

Lực lượng chuyên trách tại Iloilo còn có trách nhiệm kiểm tra định kỳ các cơ sở kinh doanh, ghi chép đầy đủ tình trạng vi phạm, theo dõi mức độ tái phạm và hướng dẫn doanh nghiệp điều chỉnh.

Xu hướng môi trường không khói thuốc đang lan rộng

Một yếu tố quan trọng giúp mô hình của Iloilo vận hành hiệu quả chính là nguồn lực được chuẩn bị đầy đủ. Thành phố bố trí kinh phí cho công tác đào tạo thanh tra, tập huấn doanh nghiệp, điều phối kiểm tra và chi trả làm việc ngoài giờ.

Bên cạnh đó là kế hoạch hành động định kỳ, xác định rõ cơ quan phụ trách, thời gian kiểm tra và cách xử lý khiếu nại. Nhờ đó, mọi bước đều minh bạch, tránh việc chồng chéo và giúp các đơn vị phối hợp nhịp nhàng hơn. Kết quả là năm 2024, thành phố Iloilo giành Giải Vàng Giải thưởng ASEAN về Không khói thuốc.

Nhưng quan trọng hơn, chính người dân và du khách cảm nhận rõ sự thay đổi. Không gian công cộng sạch hơn, thoáng hơn, nhà hàng, khách sạn văn minh hơn và ý thức cộng đồng về việc giữ gìn môi trường chung được nâng cao.

Không chỉ Iloilo, nhiều quốc gia và địa phương trong khu vực cũng đang đẩy mạnh thực thi môi trường không khói thuốc với những cách làm rất chủ động và bài bản.

Ở Brunei, lực lượng Health Enforcement Unit luôn mang theo thẻ lệnh cùng các biểu mẫu cần thiết, cho phép lập biên bản ngay tại chỗ khi phát hiện người hút thuốc ở khu vực cấm.

Trong khi đó, tại bang Penang (Malaysia), các đội kiểm tra tổ chức nhiều đợt giám sát mỗi tuần, tịch thu thuốc lá hoặc thuốc lá điện tử đang sử dụng và lập thông báo vi phạm kèm ngày hầu tòa nếu người vi phạm không nộp phạt đúng hạn.

Tại Việt Nam, nỗ lực xây dựng môi trường không khói thuốc cũng đang có bước tiến mới. Mới đây, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá phối hợp với Báo Văn Hoá đã tổ chức Lễ phát động chương trình Bảng xếp hạng “Khách sạn tiêu biểu không thuốc lá” lần thứ I – năm 2025, với chủ đề “Khách sạn xanh - Không thuốc lá”.

Đây là bảng xếp hạng toàn quốc đầu tiên dành cho lĩnh vực khách sạn, nhằm khuyến khích các đơn vị tiên phong tạo dựng không gian dịch vụ sạch sẽ, an toàn và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Sự kiện này không chỉ thúc đẩy nhận thức mà còn tạo động lực để các cơ sở lưu trú nâng chuẩn chất lượng, hướng tới mô hình du lịch văn minh, thân thiện hơn với du khách.