Các rạn san hô trên toàn cầu trải qua đợt tẩy trắng chưa từng có

VHO - 84% rạn san hô trên thế giới bị ảnh hưởng bởi sự kiện tẩy trắng tồi tệ nhất từng được ghi nhận.

Sáng kiến Rạn san hô quốc tế  (ICRI) hôm 24.4 đã thông báo 84% rạn san hô của đại dương rơi vào tình trạng tẩy trắng san hô chưa từng có trên thế giới, vì biến đổi khí hậu thúc đẩy nhiệt độ đại dương lên mức cao kỷ lục hoặc gần mức kỷ lục trên toàn thế giới.

ICRI cho biết đây là hiện tượng tẩy trắng toàn cầu lần thứ tư kể từ năm 1998, đã ảnh hưởng đến khoảng 2/3 rạn san hô và vượt qua tình trạng tẩy trắng từ năm 2014-2017. ICRI được biết là một tổ chức bao gồm hơn 100 chính phủ, tổ chức phi chính phủ và các tổ chức khác. 

Báo cáo lần này là đợt tẩy trắng lớn nhất và dữ dội nhất trong lịch sử. Sự kiện này diễn ra từ đầu năm 2023 và vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. 

"Chúng tôi chưa nhìn thấy hiện tượng căng thẳng nhiệt gây ra tình trạng tẩy trắng giảm xuống. Chúng tôi vẫn đang xem xét sự thay đổi hoàn toàn bộ mặt hành tinh của chúng ta và khả năng duy trì sự sống và sinh kế cho các đại dương", ông Mark Eakin, Thư ký Hiệp hội Rạn san hô quốc tế và là cựu Giám đốc giám sát san hô của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ, cho biết.

Năm ngoái là năm nóng nhất trong lịch sử Trái Đất, và nhiệt độ đã ảnh hưởng đến đại dương. Nhiệt độ bề mặt biển trung bình hàng năm của các đại dương trên thế giới đã đạt 20,87 độ C (69,57 độ F).

Hiện tượng này đã gây tử vong cho san hô, vốn đóng vai trò quan trọng trong sản xuất hải sản, du lịch và bảo vệ bờ biển khỏi xói mòn và bão. Các rạn san hô cũng được mệnh danh là "rừng mưa nhiệt đới của biển" vì chúng hỗ trợ mức độ đa dạng sinh học cao. Khoảng 25% các loài sinh vật biển có thể được tìm thấy trong, trên và xung quanh các rạn san hô.

San hô có màu sáng và nhiều màu sắc là do có tảo cực nhỏ Zooxanthellae. Chúng sống trong mô của san hô theo mối quan hệ cộng sinh đôi bên cùng có lợi, nhờ quá trình quang hợp của tảo Zooxanthellae mà san hô có thể hấp thụ được dinh dưỡng, năng lượng để có thể phát triển và sinh sản

Tảo cũng là nguồn thức ăn cho san hô. Nhiệt độ ấm kéo dài khiến tảo giải phóng các hợp chất độc hại và san hô đẩy chúng ra ngoài. Hiện tượng tẩy trắng sẽ khiến san hô yếu đi và có nguy cơ chết cao hơn.

Phát huy nỗ lực bảo tồn san hô

Trước sự kiện tẩy trắng san hô nghiêm trọng đến mức báo động, chương trình giám sát rạn san hô Coral Reef Watch Program của NOAA mới đây đã thông báo tăng thêm cấp độ cảnh báo tẩy trắng, đồng thời nhắc đến tình trạng nguy cơ san hô chết ngày càng tăng.

Các nỗ lực toàn cầu đang tiếp tục được tiến hành nhằm bảo tồn và phục hồi san hô. Cụ thể, một phòng thí nghiệm của Hà Lan đã làm việc nghiên cứu liên quan đến các mảnh san hô.

Họ lấy một số mảnh san hô từ ngoài khơi bờ biển Seychelles, để nhân giống, với hy vọng một ngày nào đó có thể tái tạo các rạn san hô hoang dã nếu cần. 

Những dự án bảo vệ khác, bao gồm dự án ngoài khơi Florida, cũng nỗ lực giải cứu các rạn san hô đang bị đe dọa bởi nhiệt độ cao và chăm sóc chúng khỏe mạnh trở lại trước khi thả trở lại đại dương.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cho biết điều cần thiết là phải giảm lượng khí thải nhà kính làm nóng hành tinh, chẳng hạn như carbon dioxide và methane.

“Cách tốt nhất để bảo vệ rạn san hô là giải quyết nguyên nhân gốc rễ của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người chủ yếu do đốt nhiên liệu hóa thạch”, Eakin cho biết.

“Tôi nghĩ mọi người thực sự cần phải nhận ra những gì họ đang làm. Nếu chúng ta không hành động thì mức độ nguy hiểm với các rạn san hô sẽ cực kỳ nghiêm trọng”, Melanie McField, đồng chủ tịch Ủy ban chỉ đạo Caribe thuộc Mạng lưới giám sát rạn san hô toàn cầu, một mạng lưới các nhà khoa học giám sát các rạn san hô trên toàn thế giới, cho biết.

Trước đó, Cơ quan quản lý rạn san hô của NOAA đã tuyên bố sự kiện san hô tẩy trắng  lần thứ tư kể từ năm 1998 vào tháng 4/2024. Kỷ lục trước đó từ năm 2014 đến năm 2017 đã ảnh hưởng đến gần 66% diện tích rạn san hô trên thế giới.

Quá trình tẩy trắng được kích hoạt bởi sự bất thường về nhiệt độ nước biển khiến các loại tảo đầy màu sắc sống trong mô của san hô bị thải ra ngoài. Khi nhiệt độ đại dương quá cao, san hô sẽ đẩy tảo ra ngoài và chuyển sang màu trắng, dẫn tới hiện tượng "tẩy trắng" khiến chúng dễ mắc bệnh và có nguy cơ chết dần.