Triển lãm “Di sản nghệ thuật của họa sĩ Xu Man” và “Giao Hoà”

VHO - Ngày 15.11, Bảo tàng tỉnh Gia Lai phối hợp với Hội Văn học Nghệ thuật Gia Lai và Hội Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh tổ chức khai mạc Triển lãm “Di sản nghệ thuật của họa sĩ Xu Man” và Triển lãm với chủ đề “Giao hòa”. Đây là sự kiện hướng tới Ngày Di sản Văn hoá Việt Nam (23.11) và kỷ niệm 100 năm ngày sinh họa sĩ Xu Man (1925 - 2025).

Triển lãm giới thiệu hơn 120 tác phẩm tiêu biểu mà họa sĩ Xu Man sáng tác từ thập niên 1960 đến những năm 2000. Trong đó có hơn 50 tác phẩm gốc cùng những tác phẩm tranh chụp lại từ bộ sưu tập ủa Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Mỹ thuật TP.Hồ Chí Minh, Bảo tàng Quân khu 5 (Đà Nẵng) và Bảo tàng Quân đoàn 34 (Gia Lai).

Ngoài ra, Triển lãm còn giới thiệu đến công chúng nhiều hình ảnh, hiện vật, tài liệu liên quan cuộc đời và sự nghiệp của họa sĩ Xu Man.

Đây là dịp để công chúng nhìn lại hành trình sáng tạo của một trong những “cánh chim đầu đàn” của mỹ thuật đại ngàn Tây Nguyên, người đã dành trọn đời mình để khắc họa đời sống, con người và linh hồn của núi rừng.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Lê Thanh Tuấn - Giám đốc Bảo tàng Pleiku chia sẻ: Họa sĩ Xu Man, tên thật là Siu Dơng, dân tộc Bahnar, sinh năm 1925 tại làng Đê Krăl (nay là Plei Bông, xã Ayun, tỉnh Gia Lai). Thuở ông còn nhỏ đã phải cùng gia đình phải làm đầy tớ cho chủ làng, cuộc sống cơ cực, cha mẹ ông mất sớm. Đến năm 1954, Xu Man giác ngộ cách mạng.

Sau khi được cử ra Hà Nội học Văn hóa và Mỹ thuật để phục vụ cách mạng, họa sĩ Xu Man đã dành hơn 40 năm miệt mài cống hiến cho hội họa.

Trong suốt chặng đường dài ấy, ông sáng tác hàng nghìn tác phẩm với nhiều chất liệu và kích thước khác nhau; đồng thời tham gia nhiều triển lãm mỹ thuật trong và ngoài tỉnh.

Không chỉ sáng tác, ông còn góp phần đào tạo lực lượng cán bộ văn hóa cho Gia Lai, Đắk Lắk và Kon Tum (cũ), tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển của mỹ thuật khu vực Tây Nguyên.

Hiện các bảo tàng trong nước đang lưu giữ, trưng bày và bảo tồn hơn 100 tác phẩm của họa sĩ Xu Man, chưa kể số lượng lớn tranh thuộc các bộ sưu tập tư nhân trong và ngoài nước.

Di sản hội họa của ông trải rộng trên nhiều mảng đề tài, trong đó nổi bật nhất là hình tượng Bác Hồ và đồng bào Tây Nguyên, phong trào kháng chiến, không khí lễ hội truyền thống và diện mạo Tây Nguyên trong thời kỳ đổi mới.

Bên cạnh đó, hoạ sĩ Xu Man còn dành nhiều tâm huyết cho tranh cổ động, tranh tuyên truyền và chân dung chiến sĩ, những đề tài phục vụ trực tiếp cho công tác cách mạng và hoạt động văn hóa.

Ở giai đoạn cuối đời, ông chuyển hướng sang khắc họa những cảnh sinh hoạt đời thường, lưu lại những kỷ niệm và cảm xúc sâu lắng về chặng đường đã đi qua.

Ghi nhận những đóng góp bền bỉ và giá trị của ông đối với mỹ thuật Việt Nam, năm 2012, họa sĩ Xu Man được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật ở lĩnh vực mỹ thuật.

Tháng 6.2025, ngôi nhà của ông tại Plei Bông cũng được UBND tỉnh Gia Lai xếp hạng Di tích cấp tỉnh, trở thành địa chỉ văn hóa quan trọng gắn với tên tuổi của người họa sĩ tài hoa này.

Trong khuôn khổ buổi lễ, Bảo tàng Pleiku đã tiếp nhận 5 tác phẩm hội họa và điêu khắc chân dung họa sĩ Xu Man.

Những tác phẩm này được trao tặng bởi họa sĩ Nguyễn Thanh Sơn (Hội Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh), nhà điêu khắc Nguyễn Vinh, họa sĩ Nguyễn Văn Chung, nghệ sĩ Hùng Hoa Lư (Hội Văn học Nghệ thuật Gia Lai) và nghệ nhân Đinh Xăm (xã Đăk Pơ).

Song song với Triển lãm “Di sản nghệ thuật của họa sĩ Xu Man”, triển lãm chủ đề  “Giao hòa” cũng được khai mạc tại khuôn viên Bảo tàng Pleiku và đại sảnh Bảo tàng Hồ Chí Minh.

Tại triển lãm “Giao hòa”, trưng bày và giới thiệu đến công chúng 80 tác phẩm bao gồm 45 tác phẩm điêu khắc và 35 tác phẩm hội họa.

Triển lãm được chia thành hai nội dung: Hội họa từ đại ngàn đến phố thị và Điêu khắc kết nối sáng tạo, lan tỏa bản sắc. Sự kiện nhằm tạo không gian cho các họa sĩ, nhà điêu khắc của TP. Hồ Chí Minh và Gia Lai trưng bày tác phẩm, đồng thời đáp ứng nhu cầu sáng tạo mỹ thuật và phục vụ đời sống văn hóa, tinh thần của công chúng, người dân địa phương và du khách.

Trong khuôn khổ triển lãm, 7 họa sĩ, nhà điêu khắc đến từ TP. Hồ Chí Minh đã trao tặng tác phẩm cho Bảo tàng Pleiku và Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Gia Lai, thể hiện tinh thần kết nối, giao hòa và chia sẻ văn hóa giữa hai địa phương.

Triển lãm “Di sản nghệ thuật của họa sĩ Xu Man” và triển lãm “Giao hòa” sẽ mở của đón công chúng đến hết ngày 25.11.