Hành trình bền vững từ sức dân và những đổi mới trong cách làm

VHO - Trong bức tranh phát triển những năm gần đây, Thái Nguyên nổi lên như một điểm sáng về giảm nghèo bền vững với cách tiếp cận đa chiều, hướng về cơ sở, lấy con người làm trung tâm.

Khi Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025 bước vào giai đoạn nước rút, tỉnh đã cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ: từ hỗ trợ đơn lẻ sang tạo nền tảng lâu dài để người dân vươn lên bằng chính nội lực của mình.

Theo đánh giá của tỉnh, tính đến đầu năm 2025 toàn Thái Nguyên còn 23.061 hộ nghèo, tương đương 5,46% và 15.482 hộ cận nghèo (3,67%). Điều đáng chú ý là phần lớn hộ nghèo – hơn 83,93% – là đồng bào dân tộc thiểu số, sống chủ yếu tại các huyện vùng sâu, vùng xa. Đây chính là lực cản lớn nhất nhưng cũng là động lực để tỉnh kiên trì triển khai các giải pháp vừa cấp thiết vừa lâu dài, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.

Nhìn vào con số, có thể thấy rõ nỗ lực của địa phương. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh và đều qua từng năm, từ mức hơn 10% đầu năm 2022 xuống còn 5,46% cuối năm 2024. Dự kiến đến cuối năm 2025, tỷ lệ này giảm tiếp còn khoảng 4,6%. Tuy nhiên, đằng sau những con số ấy là một quá trình kiên trì đổi mới tư duy trong lãnh đạo, điều hành và sự chung sức của cả hệ thống chính trị.

Giai đoạn 2021–2025, tỉnh được phân bổ hơn 1.167 tỷ đồng cho chương trình giảm nghèo; nhưng điều quyết định thành công không nằm ở con số ngân sách, mà ở cách Thái Nguyên sử dụng nguồn lực hiệu quả, linh hoạt và gắn nhu cầu thực tế của từng địa phương.

Một trong những điểm đột phá là tỉnh đã chủ động lồng ghép các nguồn lực của ba chương trình mục tiêu quốc gia – giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số – thành một chỉnh thể thống nhất.

Việc tích hợp này giúp tránh trùng lặp, giảm thủ tục và tăng hiệu quả đầu tư. Nhờ vậy, nhiều xã vùng khó khăn đã có đường ô tô đến trung tâm xã; nhiều công trình điện, nước sinh hoạt, trường học, nhà văn hóa được sửa chữa, nâng cấp. Các chuyển biến về hạ tầng trở thành nền tảng quan trọng để người dân phát triển sinh kế, mở rộng sản xuất và tham gia chuỗi giá trị.

Thái Nguyên: Cùng vào cuộc để giảm nghèo bền vững

VHO - Những năm qua, công cuộc giảm nghèo bền vững tại Thái Nguyên đã trở thành nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị. Và chính sự chung sức, đồng lòng ấy, đã giúp cho Thái Nguyên đạt được nhiều kết quả tích cực.

Trên nền hạ tầng được cải thiện, nhiều mô hình sinh kế mới ra đời. Tại Định Hóa, Võ Nhai hay Đại Từ, người dân mạnh dạn trồng dược liệu, phát triển chăn nuôi giống bản địa, làm nông nghiệp sạch và từng bước hình thành các sản phẩm OCOP.

Những mô hình này không chỉ mang lại sinh kế ổn định mà còn mở ra hướng phát triển bền vững gắn với đặc sản địa phương. Hàng trăm mô hình giảm nghèo được triển khai, hỗ trợ hộ nghèo và cận nghèo có việc làm thường xuyên – một bước tiến cho thấy mục tiêu “trao cần câu thay vì cho con cá” đang đi đúng hướng.

Song song với phát triển sinh kế, công tác đào tạo nghề và nâng cao kỹ năng cho lao động nghèo được triển khai bài bản. Các lớp tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, hướng dẫn kinh doanh nhỏ, hỗ trợ vay vốn ưu đãi… trở thành chiếc cầu nối để người dân thay đổi cách nghĩ, cách làm.

Nhiều hộ trước đây chỉ phụ thuộc nông nghiệp truyền thống nay đã mạnh dạn khởi sự kinh doanh, tham gia sản xuất hàng hóa hoặc làm du lịch cộng đồng. Những chuyển biến ấy không chỉ giúp họ thoát nghèo mà còn nâng tầm giá trị của người lao động địa phương.

Một điểm đáng ghi nhận là cách làm “đi từng ngõ, gõ từng nhà” trong công tác rà soát, giám sát hộ nghèo. Tại nhiều xã, các tổ rà soát được thành lập, hoạt động sát thực tế, giúp phát hiện kịp thời các hộ khó khăn để có phương án hỗ trợ đúng và trúng.

Hàng chục tỷ đồng vốn tín dụng chính sách được giải ngân mỗi năm, góp phần giúp hộ nghèo an tâm phát triển kinh tế. Đây chính là cách làm đặt con người ở vị trí trung tâm, không để các hộ nghèo bị “bỏ sót” khỏi hệ thống hỗ trợ.

Dù đạt nhiều thành tựu, Thái Nguyên vẫn đối mặt với thách thức không nhỏ. Tỷ lệ hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số vẫn rất cao; nhiều hộ dù thoát nghèo nhưng chưa thực sự vững, dễ rơi vào tái nghèo khi gặp biến động sản xuất.

Khoảng cách về tiếp cận dịch vụ giáo dục, y tế, nước sạch giữa miền núi và đô thị vẫn còn lớn. Điều đó đặt ra yêu cầu tỉnh phải tiếp tục đầu tư chiều sâu, nâng cao chất lượng các dịch vụ xã hội cơ bản và tạo thêm nguồn thu nhập ổn định cho người dân.

Trong giai đoạn 2026–2030, Thái Nguyên định hướng tiếp tục giảm nghèo theo hướng đa chiều, bền vững, trong đó vùng đồng bào dân tộc thiểu số được ưu tiên hàng đầu. Nhiều chương trình phát triển sinh kế mới đang được nghiên cứu, nhất là các mô hình nông nghiệp hữu cơ, sản phẩm OCOP chất lượng cao, du lịch cộng đồng gắn với văn hóa dân tộc.

Cùng với đó, tỉnh tăng cường số hóa dữ liệu hộ nghèo, nâng cao năng lực cán bộ cơ sở và đẩy mạnh huy động doanh nghiệp đồng hành trong quá trình phát triển.

Chặng đường giảm nghèo của Thái Nguyên những năm qua cho thấy một điều: khi hạ tầng được quan tâm, sinh kế được đặt đúng chỗ, và người dân được trao động lực vươn lên, thì những vùng khó hoàn toàn có thể đổi thay.

Từ những bản làng xa đến các xã vùng ATK, những câu chuyện thoát nghèo đang ngày càng nhiều hơn, bền vững hơn. Đó là nền tảng để Thái Nguyên tiếp tục tiến xa, trở thành một địa phương đi đầu trong công cuộc giảm nghèo đa chiều, lấy con người làm trọng tâm và hướng tới một tương lai phát triển bao trùm.